Η ναυμαχία της Κνίδου το 394 π.Χ

 

Η ΣΙΩΠΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ

Στὴν αὐγὴ τοῦ 4ου αἰῶνα π.Χ., 

τὰ νερὰ τοῦ Αἰγαίου κουβαλοῦν ἀκόμη τὸν ἀπόηχο τῶν πολέμων. 

Ἡ Ἑλλάδα, ἐξαντλημένη ἀπὸ δεκαετίες ἐμφύλιου αἵματος, 

κοιτᾶ τὴ Σπάρτη – τὴν πόλη ποὺ ἐπικράτησε. 

Μὰ κάθε νίκη γεννᾶ καὶ τὴν ὕβρη. 

Κι ἐκεῖ ποὺ ὁ ἄνθρωπος πιστεύει πὼς ἔγινε θεός, 

ἀρχίζει ἡ πτώση του. 

Ἔτος 394 π.Χ.... 

Τὰ νερὰ τοῦ Αἰγαίου φλέγονται. 

Στὰ παράλια τῆς Καρίας, 

τὰ κύματα ἔγιναν θέατρο ἐκδίκησης καὶ καταστροφῆς. 

Ἐκεῖ, στὴν Κνίδο, ἡ Σπάρτη γνώρισε τὸ τέλος της θαλασσοκρατορίας της. 

Αὐτή... εἶναι ἡ ἱστορία τῆς Ναυμαχίας της Κνίδου. 

Ἡ μέρα ποὺ καταποντίστηκε ἡ Σπάρτη. 

Ἡ πανίσχυρη Σπάρτη, ποὺ κάποτε κυριαρχοῦσε καὶ στὴ στεριὰ καὶ στὴ θάλασσα, ἀντιμετωπίζει τὴν ὀργὴ ἐκείνων ποὺ ταπείνωσε. 

Ὁ Κόνων, ὁ Ἀθηναῖος ἐξόριστος, ἐπιστρέφει μὲ τὴν ὑποστήριξη τῆς Περσίας. 

Δίπλα του, ὁ σατράπης Φαρνάβαζος καὶ ἕνας στόλος ἱκανὸς νὰ σαρώσει τὰ πάντα. 

Στὴν Κνίδο, τὰ κύματα θὰ βαφτοῦν κόκκινα. 

Ὁ Σπαρτιάτης ναύαρχος Πείσανδρος πολεμᾶ μέχρι τέλους, ἀλλὰ ἡ μοῖρα τῆς Σπάρτης ἔχει ἤδη γραφτεῖ. 

Ἡ θάλασσα ἀνήκει ξανὰ στοὺς ἐχθρούς της... 

καὶ τὸ ὄνομα τῆς Σπάρτης ἀρχίζει νὰ βουλιάζει – ὅπως καὶ τὰ πλοῖα της ἐκείνη τὴ μέρα. 

Καλῶς ἤρθατε 

Ἡ Ναυμαχία της Κνίδου – τὸ κῦμα ποὺ ἔπνιξε μιὰ αὐτοκρατορία. 

Στὴν αὐγὴ τοῦ τέταρτου αἰῶνα π.Χ.... 

τὰ νερὰ τοῦ Αἰγαίου κοιμοῦνται πάνω ἀπὸ σιωπηλὰ ναυάγια... 

καὶ μνῆμες αἵματος. 

Ἡ Ἑλλάδα... κουρασμένη ἀπ’ τὸν ἐμφύλιο. 

Ἡ Σπάρτη... μόνη, περήφανη... 

βασίλισσα τῆς στάχτης. 

Ἡ Σπάρτη... στεφόταν νικήτρια. 

Κυρία τῆς στεριᾶς... 

καί, γιὰ πρώτη φορά, 

ἀφέντρα καὶ τῆς θάλασσας. 

Τὰ κόκκινα λάβαρά της, μὲ τὸ Λ τῆς Λακεδαίμονος, 

φούσκωναν στὸν ἄνεμο 

«394 π.Χ. – Κνίδος.

Ὁ Σπαρτιάτης Πείσανδρος ἀντιμετωπίζει ἕναν παλιὸ ἐχθρό... 

τὸν Ἀθηναῖο Κόνωνα, ποὺ ἐπιστρέφει ἀπὸ τὴν ἐξορία μὲ τὴ βοήθεια τῶν Περσῶν.» 

«Ἡ θάλασσα φλέγεται. 

Τὸ κῦρος τῆς Σπάρτης καταρρέει – 

καὶ ἡ συμμαχία Ἀθήνας καὶ Περσίας πλένει μὲ αἷμα τὸ Αἰγαῖο.» 

«Ὁ Πείσανδρος πέφτει μαχόμενος. 

Ἡ Σπάρτη χάνει γιὰ πάντα τὴ θάλασσα. 

Καὶ μαζί... τὴ δύναμή της νὰ κυβερνᾶ τὸν ἑλληνικὸ κόσμο.» 

«Ἡ Ναυμαχία της Κνίδου... 

Ἡ μέρα ποὺ τὸ Αἰγαῖο ἐκδικήθηκε τὴ Σπάρτη.» 

Τίτλος στὴν ὀθόνη: 

«Ἡ Μέρα ποὺ Καταποντίστηκε ἡ Σπάρτη» – Σύντομα στὸ κανάλι. 

«Στὴν καρδιὰ τοῦ Αἰγαίου, τὸ 394 π.Χ., γράφτηκε τὸ τέλος της θαλασσοκρατορίας τῆς Σπάρτης. 

Μιὰ αὐτοκρατορία ποὺ γεννήθηκε μὲ τὴ φωτιὰ τῶν ὁπλιτῶν, 

ἔμελλε νὰ σβήσει μέσα στὶς φλόγες τῶν ἴδιων της τῶν πλοίων. 

Αὐτὴ εἶναι ἡ ἱστορία τῆς Ναυμαχίας της Κνίδου – 

ἡ μέρα ποὺ ἡ Σπάρτη καταποντίστηκε. »

Ὁ Ἀθηναῖος στρατηγὸς Κόνων, μαζὶ μὲ τὸν Πέρση σατράπη Φαρνάβαζο, ἀντιμετώπισαν τὸν Σπαρτιάτη ναύαρχο Πείσανδρο. 

Ἦταν μιὰ μάχη ποὺ δὲν ἔγινε μόνο γιὰ ἐξουσία – ἀλλὰ γιὰ ἐκδίκηση. 

Μιὰ στιγμὴ ποὺ τὸ κῦμα τῆς ἱστορίας γύρισε, καὶ ἡ Σπάρτη δὲν θὰ ἦταν ποτὲ ξανὰ ἡ ἴδια. 

Τίτλος: «Ἡ Μέρα ποὺ Καταποντίστηκε ἡ Σπάρτη – Ἡ Ναυμαχία της Κνίδου» 

⚔️ ΜΕΡΟΣ Α’: Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΣΠΑΡΤΗΣ (2:00 – 5:00)

Ὁ Πελοποννησιακὸς Πόλεμος εἶχε τελειώσει. 

Ἡ Ἀθήνα ἡττημένη. 

Οἱ ναοί της σιωπηλοί. 

«Μετὰ τὸν Πελοποννησιακὸ Πόλεμο, ἡ Σπάρτη ἦταν ἡ ἀπόλυτη δύναμη. 

Οἱ Ἀθηναῖοι εἶχαν ταπεινωθεῖ, οἱ τείχη τους εἶχαν γκρεμιστεῖ, 

καὶ ὁ ἑλληνικὸς κόσμος ὑποτάχθηκε στὴ σπαρτιατικὴ πειθαρχία. 

Ὅμως, πίσω ἀπὸ τὴ δόξα, γεννήθηκε ἡ ὕβρις.» 

«Ἡ Σπάρτη ἔγινε τύραννος τῶν Ἑλλήνων. 

Ἔβαλε φρουρὲς σὲ ξένες πόλεις, λεηλάτησε συμμαχίες, 

καὶ ὕψωσε τὴ σημαία της πάνω ἀπὸ μιὰ Ἑλλάδα κουρασμένη ἀπ’ τὸν πόλεμο.» 

Τὸ 394 π.Χ. στὴν Κνίδο της Καρίας —
οἱ θεοὶ γύρισαν τὸ βλέμμα τους ἀλλοῦ.
Ἡ ναυμαχία της Κνίδου ἔλαβε χώρα το
394 π.Χ. στὰ ἀνοιχτά της Κνίδου, μιᾶς πόλης τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, ἀνάμεσα στούς
Πέρσες ἐναντίον τῶν Σπαρτιατῶν καὶ βρισκόταν στὸ πλαίσιο τοῦ Κορινθιακοῦ πολέμου.
Μετὰ τὴ μάχη τοῦ ποταμοῦ Νεμέα καὶ τὴ νίκη τῶν Σπαρτιατῶν ὁ Ἀγησίλαος ἐπέστρεφε


στὴν Ἑλλάδα ἀπὸ τὸ κάλεσμα τῆς Σπάρτης γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσει των ἀντιλακωνικό
συνασπισμό. Ὁ σπαρτιατικὸς στόλος μὲ ἀρχηγό τον Πείσανδρο, ποὺ τὸν εἶχε τοποθετήσει
ὁ Ἀγησίλαος στὴ θέση τοῦ ναυάρχου, κατευθυνόταν στὴν Κνίδο.

⚙️ ΜΕΡΟΣ Β’: ΟΙ ΕΧΘΡΟΙ ΞΥΠΝΟΥΝ
Μὰ ἡ μοῖρα... ποτὲ δὲν ξεχνᾶ.

Οἱ πόλεις ποὺ λύγισαν,
τώρα βράζουν ἀπὸ μῖσος
Ἡ Θήβα, ἡ Κόρινθος, τὸ Ἄργος...
ὅλες περιμένουν μιὰ σπίθα.
Καὶ αὐτὴ τὴ σπίθα...
τὴ φέρνει ἡ Ἀνατολή.


«Μὰ ἡ ἀλαζονεία φέρνει τὴν ἐκδίκηση.

Οἱ Πέρσες, ἐξευτελισμένοι ἀπὸ τὴν ἐπέμβαση τῆς Σπάρτης στὴ Μικρὰ Ἀσία,

ἄρχισαν νὰ χρηματοδοτοῦν μιὰ νέα ἀντι-σπαρτιατικὴ συμμαχία.

Οἱ Ἀθηναῖοι, οἱ Θηβαῖοι, οἱ Κορίνθιοι καὶ οἱ Ἀργεῖοι –
ὅλοι ἑνώθηκαν γιὰ νὰ ρίξουν τὸν δεσπότη τοῦ ἑλληνικοῦ κόσμου .



Ὁ Πέρσης σατράπης Φαρνάβαζος...

ὀργισμένος ἀπὸ τὴ Σπαρτιατικὴ ἐπέμβαση στὴν Ἰωνία,

στρέφει τὸ βλέμμα του στὴ θάλασσα.

Καὶ μαζί του...
ἕνας ἐξόριστος Ἀθηναῖος.
Ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἡ Σπάρτη εἶχε ἐξορίσει:
ὁ Κόνων, ὁ Ἀθηναῖος στρατηγός.».

«Καὶ στὸ ἐπίκεντρο τῆς νέας αὐτῆς ἱστορίας,
στέκεται ἕνας

Ὁ Κόνων...

ΜΕΡΟΣ Γ’: Ὁ ΚΟΝΩΝ ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ

ὁ στρατηγὸς ποὺ εἶδε τὴν Ἀθήνα νὰ καίγεται.

Ἦταν ἐκεῖ, στοὺς Αἰγὸς Ποταμούς.
Εἶδε τὸ τελευταῖο ἀθηναϊκὸ πανὶ νὰ σκίζεται στὸν ἄνεμο.

Κι ὁρκίστηκε... πὼς μιὰ μέρα θὰ ἐκδικηθεῖ.

«Ὁ Κόνων, μετὰ τὴν ἧττα τῆς Ἀθήνας στοὺς Αἰγὸς Ποταμούς,

βρῆκε καταφύγιο στὴν αὐλὴ τῶν Περσῶν.

Ἐκεῖ, πλάϊ στὸν σατράπη Φαρνάβαζο,

βρῆκε τὴν εὐκαιρία νὰ ἐκδικηθεῖ τὴ Σπάρτη.»

Τώρα, μὲ τὸν πλοῦτο της Περσίας,

χτίζει νέο στόλο.

«Μὲ χρήματα ἀπὸ τὴν Περσία καὶ ναυτικοὺς ἀπὸ κάθε γωνιὰ τοῦ Αἰγαίου,

ὁ Κόνων δημιούργησε ἕναν στόλο ποὺ κανεὶς δὲν μποροῦσε νὰ ἀγνοήσει.»

Ἑβδομῆντα πλοῖα.

Ἕλληνες, Φοίνικες, Κύπριοι, Πέρσες.

Καὶ στὸ τιμόνι του, ἕνας ἄνδρας μὲ βλέμμα ποὺ δὲν ξεχνᾶ.

Τὰ κόκκινα λάβαρά της, μὲ τὸ Λ τῆς Λακεδαίμονος, φούσκωναν στὸν ἄνεμο.

Ἕνας συμμαχικὸς δράκοντας ἀπὸ ξύλο καὶ φωτιά.
Οἱ τριήρεις της, πειθαρχημένες,

διέσχιζαν τὸ Αἰγαῖο σὰν φάλαγγες ἀπὸ ξύλο καὶ χάλυβα.

Μὰ κάτω ἀπ’ τὴν πανοπλία τους...

φύτρωνε ἡ ἀλαζονεία.

Ἡ πίστη πὼς ἡ Σπάρτη δὲν ἦταν πιὰ ἀνθρώπινη δύναμη...

ἀλλὰ μοῖρα.

[ΚΕΦ. Δ – ΠΡΟ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ –

🎵 Ὁ Πείσανδρος, ἀδελφὸς τοῦ βασιλιᾶ Ἀγησιλάου,

ἀναλαμβάνει τὸν σπαρτιατικὸ στόλο.

Μὰ δὲν εἶναι ναυτικός.

Εἶναι πολεμιστὴς τῆς γῆς,

ὄχι τῆς θάλασσας.

Οἱ δύο στόλοι συναντῶνται στὴν Κνίδο.

Ὁ ἥλιος χτυπᾶ τὰ κύματα,

τὰ κουπιὰ λάμπουν σὰν λεπίδες.

Ὁ ἄνεμος φυσᾶ ἀπὸ τὴν Ἀνατολή —

σὰν προειδοποίηση.

Δύο κόσμοι,

δύο ἰδέες,

δύο Ἑλλάδες.

Στὸν ὁρίζοντα...
ὁ ἦχος τῶν τυμπάνων πλησιάζε
Ὁ ἀθηναϊκὸς στόλος εἶχε ἀρχηγό τον Κόνωνα, ἀλλὰ εἶχε καὶ τὴν ὑποστήριξη τοῦ περσικοῦ στόλου ὑπὸ τὸ σατράπη Φαρνάβαζο. Μάλιστα καὶ ὁ Εὐαγόρας Α΄ συνεισέφερε τριήρεις
στοὺς Ἀθηναίους γιὰ τὴ ναυμαχία.
Ὁ Κόνων ἦταν γιός του Τιμόθεου, πλούσιου Ἀθηναίου ἀπὸ παλιὰ ἀριστοκρατική

οἰκογένεια ποὺ πῆρε τὴν ἀρχηγία τοῦ ναυτικοῦ τῆς Ἀθήνας τὸ 406 π.Χ. μετά την
ἀπομάκρυνση τοῦ Ἀλκιβιάδη. Ὅταν ἡ Ἀθήνα ἡττήθηκε τὸν Σεπτέμβριο τοῦ 405 π.Χ.
ἀπὸ τοὺς Σπαρτιᾶτες στὸν Ἑλλήσποντο καὶ τοὺς Αἰγὸς Ποταμούς,
ὁ Κόνωνας κατέφυγε στὴν αὐλὴ τοῦ Κύπριου βασιλιᾶ Εὐαγόρα, ὅπου μελετοῦσε
τὸν τρόπο ποὺ θὰ ἐκδικηθεῖ τοὺς Σπαρτιᾶτες καὶ θὰ βοηθήσει τὴν πατρίδα του
νὰ γίνει πάλι δυνατή.
Ὁ Πείσανδρος διέθετε 85 τριήρεις ἀπὸ παραλιακὲς πόλεις τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί
ἀπὸ τὰ νησιὰ τοῦ Αἰγαίου. Ὁ Κόνων καὶ ὁ Φαρνάβαζος διέθεταν περίπου 170 τριήρεις,
οἱ περισσότερες ἀπὸ τὶς ὁποῖες ἦταν φοινικικὲς καὶ κυπριακές.

ΜΕΡΟΣ Δ’: ΤΟ ΚΥΜΑ ΤΗΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ

Τὸ σῆμα δίνεται.
Οἱ τριήρεις κινοῦνται σὰν ἀγρίμια.
Ὁ ἦχος τῶν κουπιῶν μοιάζει μὲ χτύπο καρδιᾶς.

Κόνων — ἐπίθεση!
Ὁ στόλος του περνᾶ δεξιά,
σπάζει τὸ σπαρτιατικὸ κέντρο.
Οἱ Πέρσες καλύπτουν τὰ πλάγια.
Οἱ φωνὲς ἑνώνονται μὲ τὰ οὐρλιαχτὰ τῶν ἀνδρῶν. Ξύλα τρίζουν.
Φωτιὰ ἀνάβει.

Ὁ Πείσανδρος πολεμᾶ μέχρι τέλους.
Τὸ πλοῖο του φλέγεται.
Κάποιος τοῦ ρίχνει σανίδι νὰ σωθεῖ.
Μὰ ἐκεῖνος ἀπαντᾶ...
«Δὲν ἐγκαταλείπω τὴ Σπάρτη.» Καὶ χάνεται... μέσα στὶς φλόγες καὶ τὸν καπνό.

Ὁ στόλος τῆς Σπάρτης... δὲν ὑπάρχει πιά. «Στὴν Κνίδο, στὰ παράλια τῆς Καρίας,
οἱ δύο στόλοι συναντήθηκαν.
Ἀπὸ τὴ μιά, ὁ Πείσανδρος, ἀδελφὸς τοῦ βασιλιᾶ Ἀγησιλάου,
μὲ τὸν σπαρτιατικὸ στόλο – πειθαρχημένος, μὰ μικρότερος.
Ἀπὸ τὴν ἄλλη, ὁ Κόνων καὶ ὁ Φαρνάβαζος,
μὲ πλοῖα πιὸ βαριά, πιὸ πολυάριθμα, πιὸ ἔμπειρα .»

«Οἱ δύο δυνάμεις παρατάχθηκαν κάτω ἀπὸ τὸν καυτὸ ἥλιο τῆς Ἀνατολῆς.

Καὶ τότε... τὸ πρῶτο κτύπημα ἦρθε σὰν κεραυνός.

Τὰ περσικὰ πλοῖα ἐμβόλισαν τὸ σπαρτιατικὸ κέντρο.

Ὁ Κόνων ὅρμησε στὰ πλευρά τους μὲ τὴ μανία ἀνθρώπου ποὺ πολεμᾶ γιὰ τὴν πατρίδα πού

τὸν ἐξόρισε .»  Οἱ δύο στόλοι συναντήθηκαν στὴν Κνίδο, μιὰ πόλη τῆς Ἰωνίας.

Ὁ Κόνων παρατάχθηκε μπροστὰ καὶ ὁ Φαρνάβαζος ἀπὸ πίσω του.


Παρὰ τὴν ἀριθμητική τους ὑπεροχὴ ὁ Πείσανδρος ἐπιτέθηκε ἐπιτυχῶς.


Ὅμως ἡ ἀριστερὴ πτέρυγα τῶν Σπαρτιατῶν ἔπεσε ὅταν ἐπιτέθηκε ὅλος ὁ περσικός στόλος.

Ὁ Πείσανδρος πολεμῶντας γενναῖα πέθανε πάνω στὸ πλοῖο του καὶ οἱ σύμμαχοι του κατέρρευσαν.

Ὁ σπαρτιατικὸς στόλος ἔχασε 50 πλοῖα, ἐνῷ ὁ ἀθηναϊκὸς μὲ τὸν περσικὸ στόλο εἶχαν μικρὲς ἀπώλειες.

Ἡ νίκη τῶν Ἀθηναίων καὶ τῶν Περσῶν ἦταν συντριπτική.

Μετὰ τὴ ναυμαχία της Κνίδου ἡ σπαρτιατικὴ κυριαρχία στὸ Αἰγαῖο μετά τον

Πελοποννησιακὸ πόλεμο κατέρρευσε.

Ἡ Ἀθήνα ξαναπῆρε γιὰ λίγο τὰ ἡνία της θαλασσοκράτορος.

Ὁ Κόνων ὕστερα κατασκεύασε ἐκ νέου τὰ Μακρὰ Τείχη ποὺ εἶχαν καταστραφεῖ κατά

τὸ τέλος τοῦ Πελοποννησιακοῦ πολέμου.

Μετὰ τὴν ἧττα τους τὸ 404 π.Χ., οἱ Ἀθηναῖοι γρήγορα ἀνέκτησαν μέρος ἀπὸ τὴν ἰσχύ
καὶ τὴν αὐτονομία τους, καὶ μέχρι τὸ 403 π.Χ. εἶχαν ἀνατρέψει τοὺς ἡγέτες πού τοὺς εἶχαν

ἐπιβάλει οἱ Σπαρτιᾶτες.

Μέχρι τὸ 395 π.Χ, οἱ Ἀθηναῖοι ἦταν ἀρκετὰ ἰσχυροὶ γιὰ νὰ εἰσέλθουν στὸν Κορινθιακό
Πόλεμο ὡς σύμμαχοι μὲ τὸ Ἄργος, τὴν Κόρινθο καὶ τὴ Θήβα.

Γιὰ τοὺς Ἀθηναίους, τὸ πλέον σημαντικὸ γεγονὸς αὐτοῦ τοῦ πολέμου ἦταν
ἡ ἐπανακατασκευὴ τῶν Μακρῶν Τειχῶν.

Μέχρι τὸ 395 π.Χ. εἶχε ξεκινήσει ἡ ἐπανακατασκευὴ τῆς ὀχύρωσης καὶ σύμφωνα μέ
τὸν Ἀθηναῖο στρατηγὸ Κόνωνα, ἡ κατασκευὴ τῶν τειχῶν εἶχε φτάσει στὰ τελικ 

   τῆς στάδια μέχρι τὸ 391 π.Χ..

Τὸ 394 π.Χ. Ἀθηναϊκὸς στόλος ὑπό του Κόνωνος ἐπικράτησε ἀποφασιστικά
τῶν Σπαρτιατῶν στὴν Κνίδο, καί, ἀμέσως μετὰ ἀπὸ αὐτὴ τὴ νίκη, ἔφερε
τὸ στόλο πίσω στὴν Ἀθήνα, ὅπου παρεῖχε βοήθεια καὶ προστασία ἐν ὅσῳτὰ Μακρὰ Τείχη χτιζόταν ξανά.



ΟΙ ΣΤΑΧΤΕΣ ΤΗΣ ΔΟΞΑΣ]

🎵 Ὁ ἥλιος δύει πάνω σὲ μιὰ θάλασσα ἀπὸ στάχτη.

Ὁ Κόνων στέκεται στὸ κατάστρωμά του.
Τὰ μάτια του βλέπουν πέρα ἀπὸ τὸν ὁρίζοντα —
ἐκεῖ ποὺ κάποτε βρισκόταν ἡ δόξα τῆς Σπάρτης.







Ἡ ἐκδίκηση... ὁλοκληρώθηκε.

Μὰ ἡ Ἱστορία δὲν ἔχει νικητές.

Μόνο κύματα ποὺ σβήνουν τ’ ὄνομά σου ἀπ’ τὴν ἄμμο.

Ὁ Ἀγησίλαος ἐπιστρέφει στὴ Σπάρτη,

μὲ τὸ κεφάλι σκυφτό.

Ἀπὸ τότε, τίποτα δὲν θὰ εἶναι πιὰ τὸ ἴδιο.

«Ἡ μάχη κράτησε ὧρες.
Ὁ Πείσανδρος πολέμησε γενναῖα,
ἀλλὰ ὅταν τὸ πλοῖο του περικυκλώθηκε,
ἀρνήθηκε νὰ ἐγκαταλείψει.
Ἔπεσε μαχόμενος ἐπάνω στὸ κατάστρωμα τοῦ πλοίου του,
ἐνῷ γύρω του ἡ θάλασσα γινόταν κόκκινη .»

«Ἡ Σπάρτη ἔχασε ὁλόκληρο τὸν στόλο της.

Ἡ θάλασσα – ποὺ κάποτε φοβόταν τὸ ὄνομά της –

ἔγινε ὁ τάφος τῆς δόξας της .»

Ἔτσι, μέχρι τὸ τέλος τοῦ πολέμου, οἱ Ἀθηναῖοι εἶχαν ἐπανακτήσει τὴν ἀσυλία τους

ἀπὸ χερσαία ἐπέμβαση ποὺ τοὺς εἶχαν πάρει οἱ Σπαρτιᾶτες στὸ τέλος του

Πελοποννησιακοῦ Πολέμου.
Τὰ ἀνακατασκευασμένα τείχη παρέμειναν γιὰ πολλά

χρόνια, καὶ δὲν ἀναφέρθηκε ποτὲ πὼς εἶχαν ἐνσωματωθεῖ στὸν ἀμυντικό

σχεδιασμὸ τῆς Ἀθήνας μέχρι μετὰ τὴ δεκαετία τοῦ 340 π.Χ 

ΚΕΦ. Ζ – Ἡ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ –

Ἡ Ναυμαχία της Κνίδου...

δὲν ἦταν μόνο τὸ τέλος μιᾶς δύναμης.

Ἦταν τὸ τέλος μιᾶς ἐποχῆς.

Ὁ Κόνων ἐπιστρέφει στὴν Ἀθήνα.

Μὲ τὸν χρυσό της Περσίας,

ξαναχτίζει τὰ Μακρὰ Τείχη.

Γιὰ λίγο, ἡ πόλη ξαναβρίσκει το φῶς της.


Μὰ οἱ Ἕλληνες...

δὲν μποροῦν νὰ ξεχάσουν πῶς νὰ πολεμοῦν μεταξύ τους.


Κι ἔτσι, ἡ Περσία ξαναγίνεται ἀφέντης τῶν θαλασσῶν.

Ἡ Σπάρτη σβήνει.

Ἡ Θήβα θὰ τὴ συντρίψει στὰ Λεύκτρα.

Καὶ τὸ Αἰγαῖο...

θὰ θυμᾶται πάντα τὴ μέρα

ποὺ οἱ φλόγες της Κνίδου κατάπιαν τὴ δόξα της.

Ὅλα βυθίζονται... μὰ ἡ Ἱστορία θυμᾶται.

(τελευταῖο τύμπανο – σιωπή)

«Ἡ ἧττα στὴν Κνίδο δὲν ἦταν ἁπλῶς μιὰ ναυμαχία.

Ἦταν τὸ τέλος μιᾶς ἐποχῆς.

Ὁ Κόνων, ὡς νικητής, ἐπέστρεψε στὴν Ἀθήνα καὶ ἀνοικοδόμησε τὰ Μακρὰ Τείχη.

Οἱ Ἀθηναῖοι ξαναβρῆκαν τὴν περηφάνια τους.

Οἱ Πέρσες ξανακέρδισαν τὴν ἐπιρροή τους στὸ Αἰγαῖο.

Καὶ ἡ Σπάρτη... ἔχασε γιὰ πάντα τὴ θάλασσα .»




Τὸ 390 π.Χ. ἀκολούθησε ἡ μάχη του Λέχαιου μὲ τὴ μεγάλη νίκη των πελταστών

τοῦ Ἰφικράτη ἀπέναντι στὸ στρατὸ τῆς Σπάρτης. Τὸ 386 π.Χ. ὑπογράφτηκε

ἡ Ἀνταλκίδειος εἰρήνη ποὺ τερμάτιζε τὸν Κορινθιακὸ πόλεμο.
🕯️ ΕΠΙΛΟΓΟΣ


«Καμιὰ αὐτοκρατορία δὲν πέφτει ἀπὸ ξίφος,

ἀλλὰ ἀπὸ την ίδια της τὴ μοῖρα.

Ἡ Ναυμαχία της Κνίδου ἦταν τὸ κῦμα ποὺ ἔσβησε τὴ φλόγα τῆς Σπάρτης.

Κι ἔτσι, μέσα στὸν καπνὸ καὶ τὴ θάλασσα,

γεννήθηκε ξανὰ τὸ ἑλληνικὸ φῶς .»

Ποιὰ Θεά ὁ Ζεὺς Μεταμόρφωσε σε Ζωύφιο καὶ τὴν Κατάπιε;

Γιατί ὁ Δίας μεταμόρφωσε σὲ ζωύφιο τὴν πρώτη του γυναῖκα Μήτιδα καὶ τὴν κατάπιε

"Μὲ τὴν Μήτιδα ὁ Δίας ἀπέκτησε τὴν Ἀθηνᾶ πολιοῦχο τῆς πόλης τῶν Ἀθηνῶν θεὰ τῆς σοφίας καὶ τοῦ πνεύματος κατὰ τοὺς ἀρχαίους Ἕλληνες.

Γιά  περισσότερα   πατήστε   ΕΔΩ

                                            

Ἐκεῖ ,Ἀπαγορεύεται, νὰ γεννηθεῖ καὶ νὰ πεθάνει, ὁποιοσδήποτε !!

 

Αὐγουστιάτικη πανσέληνος,

στὸ νησὶ τοῦ Ἀπόλλωνα καί της της Ἄρτεμις, στὴ Δῆλο
Πολλὰ τὰ ἐρωτήματα: Γιατί o Δαρεῖος ἀπαγόρευσε στὸν ναύαρχό του Δάτη νὰ εἰσβάλει στὴ Δῆλο; Γιατί ὁρίστηκε ἡ ἀπαγόρευση νὰ γεννιέται ἢ νὰ πεθαίνει κανεὶς στὴ Δῆλο;
Τί σημαίνει ἄραγε ὁ ὅρος «δῆλοι» καὶ τί ἀναφέρει γι' αὐτὸν ἡ Παλιὰ Διαθήκη;
Πῶς καὶ γιατί οἱ ἀνασκαφὲς ἔδειξαν ὅτι πρὶν λατρευτεῖ o Ἀπόλλωνας, ἡ Δῆλος ἦταν τόπος λατρείας τῆς Ἄρτεμης, γεγονὸς ποὺ μαρτυρὰ μιὰ συνέχεια στὴ λατρεία τῆς μεγάλης προελληνικὴς γυναικείας θεότητας, ἡ ὁποία περιθωριοποιήθηκε μὲ τὴν ἐπικράτηση τῆς λατρείας τοῦ Ἀπόλλωνα; Διαβάστε τὸ κείμενο ποὺ ἀκολουθεῖ!.

Ἡ ΔΗΛΟΣ, ὅπως ὅλοι γνωρίζουν, εἶναι ἕνα ὀλοφώτεινο μικρὸ (μέγιστο μῆκος 6 χλμ., μέγιστο πλάτος 1,3 χλμ.) ἄγονο νησί, ποὺ βρίσκεται σχεδὸν στὸ κέντρο τῶν Κυκλάδων (6 μίλια ἀπὸ τὴ Μύκονο). Ὁ παράλιος ὁμώνυμος οἰκισμὸς (14 κάτ., ὑπάλληλοι τῆς Ἀρχαιολογικῆς Ὑπηρεσίας) ὑπάγεται διοικητικὰ στὸν δῆμο Μυκόνου τοῦ νομοῦ Κυκλάδων. Πάντως, στὸ νησὶ ἀπαγορεύεται ἡ παραμονὴ ἐπισκεπτῶν μετὰ τὴ δύση τοῦ Ἥλιου.

Στὴ Δῆλο, σύμφωνα μὲ τὴ μυθολογία, γεννήθηκε ὁ Ἀπόλλωνας. Στὴν ἀρχαιότητα, τὸ νησὶ ὑπῆρξε λατρευτικὸ κέντρο μεγάλης σημασίας. Ἀπὸ τὴ λατρεία τοῦ Ἀπόλλωνα ἀλλὰ καὶ ἄλλων θεοτήτων σώζονται σπουδαῖα δείγματα, καθὼς καὶ μαρτυρίες τοῦ σημαντικοῦ ρόλου ποὺ διαδραμάτισε ἡ Δῆλος στὴν ἱστορία τῆς ἀρχαίας Ἑλλάδας.

Τὸ ψηλότερο σημεῖο τῆς Δήλου (112 μ.) εἶναι ὁ Κύνθος, τὸ ἱερὸ ὅρος στὰ Α τῆς στενῆς πεδιάδας, ὅπου ἐκτεινόταν ἡ ἀρχαία πόλη καὶ τὸ ἱερὸ τοῦ Ἀπόλλωνα. Ἄλλοι μικρότεροι λόφοι ὁρίζουν τὴν πεδιάδα ἀπὸ τὰ B καὶ τὰ Ν.

 Οἱ ἀκτές, ποὺ εἶναι διαβρωμένες ἀπὸ τὴ θάλασσα καὶ γι' αὐτὸ ἀφιλόξενες, ἔχουν δύο μικρὰ λιμάνια στὴ δυτικὴ πλευρά: τὸ ἀρχαῖο, στὸ ὁποῖο ἀποβιβάζονται καὶ σήμερα οἱ ἐπισκέπτες, καὶ τοὺς Φούρνους. Ὑπάρχουν ἀκόμα δύο μικροὶ ὅρμοι, ἡ Γούρνα ΒΑ καὶ ὁ Σκαρδανὰς ΒΔ.

 Ἕνας χείμαρρος, ὁ Ἰνωπός, ποὺ ξεκινᾷ ἀπὸ τὴ δυτικὴ ἄκρη τοῦ Κύνθου, σχηματίζει ἕνα ἕλος, ποὺ στὴν ἀρχαιότητα ἀποτελοῦσε τὴν «Ἱερὰ Λίμνη» τῆς Δ.

 Ἡ βλάστηση εἶναι ἀραιὴ καὶ ἀποτελεῖται ἀπὸ χαμηλοὺς θάμνους· ἀπὸ ἐπιγραφές, ὅμως, προκύπτει πὼς στὴν ἀρχαιότητα ὑπῆρχαν ἐλιές, συκιές, ἀμπέλια, κῆποι καί, μέσα στὸ τέμενος, ὁλόκληρο ἄλσος. Σήμερα στὸν χῶρο τοῦ ἱεροῦ ὑπάρχει μόνο ἕνας φοίνικας, τὸν ὁποῖο φύτεψαν οἱ ἀρχαιολόγοι ποὺ ἔκαναν τίς ἀνασκαφές τον 19ο αἰ.

Λίγα λόγια γιὰ τὴ Μυθολογία καὶ τὴν Ἱστορία.

Ἡ σημαντικὴ θέση τῆς Δήλου, λόγῳ τῆς ἀσφάλειας ποὺ παρεῖχε σὲ ὅσους ταξίδευαν μεταξὺ Μικρᾶς Ἀσίας, Χίου, Σάμου καὶ κυρίως Ἑλλάδας, προσέλκυσε κατοίκους ἤδη ἀπό την 3η χιλιετία π.Χ. Ἀρχικὰ πρέπει νὰ χρησίμευε ὡς σταθμὸς καὶ ἀργότερα γιὰ μόνιμη ἐγκατάσταση ψαράδων, ναυτικῶν ἀλλὰ καὶ πειρατῶν.

Οἱ πρῶτοι κάτοικοι ἐγκαταστάθηκαν στὸν Κύνθο, γεγονὸς ποὺ μαρτυρὰ ὅτι τὰ παράλια τοῦ νησιοῦ δὲν ἦταν ἀσφαλῆ. Ὁ πρῶτος οἰκισμὸς (περίπου δώδεκα καλύβες) ἱδρύθηκε ἀπὸ ναυτικοὺς ἀπὸ τὴ Μικρὰ Ἀσία, ἴσως Κᾶρες, κατὰ τὴ μαρτυρία τοῦ Θουκυδίδη.

Μέχρι τὸν 14o αἰ. π.Χ. ἡ Δ. ἦταν ἄσημη, γιατί τὸ ἔδαφός της δὲν προσφερόταν γιὰ ἀνάπτυξη οἰκισμοῦ. Ἀπὸ τὴν ἐποχὴ αὐτὴ ὅμως ἄρχισε ἡ ἐγκατάσταση κατοίκων στὴν παραλία καὶ στὴ θέση τοῦ κατοπινοῦ ἱεροῦ οἰκοδομήθηκαν κάποια λατρευτικὰ κτίρια, ἄγνωστο ποιας θεότητας· εἰκάζεται ὅτι καὶ ἐκεῖ, ὅπως καὶ ἀλλοῦ στὴ Μυκηναϊκὴ Ἑλλάδα, λατρευόταν ἡ μεγάλη γυναικεία θεότητα τῆς γονιμότητας.

Οἱ ἀνασκαφὲς ἔδειξαν ὅτι πρὶν λατρευτεῖ o Ἀπόλλωνας, ἡ Δῆλος ἦταν τόπος λατρείας τῆς Ἄρτεμης, γεγονὸς ποὺ μαρτυρὰ μιὰ συνέχεια στὴ λατρεία τῆς μεγάλης προελληνικὴς γυναικείας θεότητας, ἡ ὁποία περιθωριοποιήθηκε μὲ τὴν ἐπικράτηση τῆς λατρείας τοῦ Ἀπόλλωνα. Στοιχεῖο ἐπιβίωσης τῆς παλιᾶς γυναικείας θεότητας εἶναι καὶ ἡ λατρεία τῆς Λητοῦς ἀλλὰ καὶ τῶν Ὑπερβόρειων Παρθένων, τίς ὁποῖες ἡ ἑλληνικὴ μυθολογία ὑποβίβασε σὲ ἱέρειες τῆς Ἄρτεμης.

Ἡ εἰκόνα τῆς Δ. ἄλλαξε ριζικὰ στὶς ἀρχὲς τῆς 1ης χιλιετίας π.Χ., μὲ τὴν ἐγκατάσταση τῶν Ἰώνων στὸ Αἰγαῖο. Μαζὶ μὲ τοὺς Ἴωνες θὰ πρέπει νὰ μεταφέρθηκε, ἀπὸ τὴ Μικρὰ Ἀσία, καὶ ἡ λατρεία τοῦ Ἀπόλλωνα, τοῦ ὁποίου ἡ μορφὴ κυριάρχησε στὶς γυναικεῖες θεότητες τοῦ νησιοῦ καὶ μετέβαλε τὴ Δῆλο σὲ λατρευτικὸ κέντρο τεράστιας σημασίας. 

Ἔκφραση αὐτῆς τῆς ἀλλαγῆς ἀλλὰ καὶ τῶν ἀγώνων ποὺ ἔγιναν γιὰ τὴν ἐπικράτηση τῆς ἀπολλώνιας λατρείας πρέπει νὰ ἀποτελοῦν τὰ γεγονότα ποὺ ἀναφέρονται στὸν λατρευτικὸ μῦθο τοῦ Ἀπόλλωνα τῆς Δήλου, σχετικὰ μὲ τὴ ζηλοτυπία τῆς Ἥρας γιὰ τὴ Λητώ, τὴ μητέρα τοῦ θεοῦ καὶ τῆς Ἄρτεμης.

Κατὰ τὴν κυρίαρχη ἐκδοχὴ αὐτοῦ τοῦ μύθου, ὅπως δίνεται στὸ πρῶτο μέρος τοῦ ὁμηρικοῦ Ὕμνου στὸν Ἀπόλλωνα (περίπου 700 π.Χ.), ἡ Δ., ποὺ πλανιόταν στὰ κύματα, ἦταν ὁ μόνος τόπος ποὺ δέχτηκε -ὅταν ὅλοι τὴν ἔδιωχναν ἐπειδὴ φοβοῦνταν τὴ ζήλια τῆς Ἥρας- τὴν κυριευμένη ἀπὸ τοὺς πόνους τοῦ τοκετοῦ καὶ κυνηγημένη ἀπὸ τὴν Ἥρα, Λητώ, γιὰ νὰ γεννήσει ἐκεῖ.

 Σὲ ἀντάλλαγμα, ἡ Λητὼ εἶχε ὑποσχεθεῖ στὴ Δῆλο ὅτι ὁ θεὸς ποὺ θὰ γεννιόταν ἀπὸ τὴν ἕνωσή της μὲ τὸν Δία δὲν θὰ περιφρονοῦσε τὴν ἄγονη γῆ τοῦ νησιοῦ.

Μόλις ἡ Λητώ, μὲ τὴ βοήθεια τῆς Εἰλειθυίας καὶ ὅλων τῶν θεῶν ποὺ εἶχαν συγκεντρωθεῖ ἐκεῖ, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν Ἥρα φυσικά, ἔφερε στὸν κόσμο τον Ἀπόλλωνα, τὰ πάντα στὴ Δῆλο πλημμύρισαν χρυσὸ φῶς καὶ o τόπος γέμισε λουλούδια.

Ἄλλες ἐκδοχὲς τοῦ μύθου ἀναφέρουν πὼς o ἴδιος ὁ Δίας παρακολούθησε τὴ γέννηση τοῦ Ἀπόλλωνα ἀπὸ τὴν κορυφὴ τοῦ Κύνθου καὶ ὅτι τὰ πρῶτα δῶρα στὸν Φοῖβο τὰ ἔφεραν νέοι καὶ νέες ἀπὸ τὸν τόπο τῆς εὐλάβειας καὶ τῆς εὐδαιμονίας, τὴ χώρα τῶν Ὑπερβορείων, ὅπου ἔμενε o Ἀπόλλωνας τοὺς χειμερινοὺς μῆνες.

Ἡ λατρεία τοῦ Ἀπόλλωνα

H λατρεία τοῦ Ἀπόλλωνα, «τοῦ γνησιότερου δημιουργήματος τοῦ ἑλληνικοῦ πνεύματος» (Βιλαμόβιτς), κυριάρχησε στὴ Δῆλο ἀπὸ τοὺς ἱστορικοὺς χρόνους, παραμερίζοντας ὅλες τίς ἄλλες λατρεῖες. H μορφὴ τοῦ ἐδῶ ἦταν διαφορετικὴ ἀπὸ τὴ Δελφική, παρὰ τὰ κοινὰ χαρακτηριστικά. Καὶ στὰ δύο ἱερὰ ἦταν θεὸς τῆς μουσικῆς καὶ τοῦ φωτός!

Ἐνῶ ὅμως στὴ Δῆλο γιορταζόταν μὲ χοροὺς καὶ ὕμνους καὶ τιμοῦσαν κυρίως τὴ γέννησή του, στοὺς Δελφοὺς ὁ θεὸς ἦταν αὐστηρὸς καὶ ὑπέβαλλε τὸν ἄνθρωπο σὲ πολλὲς δοκιμασίες. 

Στὴ Δῆλο, παρότι ἀναφέρεται ἡ ὕπαρξη μαντείου, δὲν φαίνεται νὰ ἀναπτύχθηκε αὐτὴ ἡ πλευρὰ τῆς προσωπικότητας τοῦ θεοῦ, ἐνῶ στοὺς Δελφοὺς ἦταν ὁ θεὸς ποὺ φανέρωνε μὲ σημάδια (σήμαινε) τὴ θέληση τοῦ πατέρα του Δία, καὶ μὲ τὴ βοήθειά του οἱ ἄνθρωποι ἀποκτοῦσαν πολιτισμένη καὶ ἀνώτερη ζωή.

Μὲ τὴν ἐγκαθίδρυση τῆς λατρείας τοῦ Φοίβου, ἡ Δῆλος ἔγινε σπουδαῖο θρησκευτικὸ κέντρο. Μὲ τὸν καιρὸ καὶ μὲ τίς ἀλλαγὲς τῆς ἱστορικῆς πορείας τῶν ἑλληνικῶν πόλεων, ἡ σημασία καὶ o πληθυσμὸς τοῦ νησιοῦ μεγάλωναν, ἐνῶ οἱ Ἴωνες τοῦ Αἰγαίου καὶ τῶν δυτικῶν παραλίων τῆς Μικρᾶς Ἀσίας συγκεντρώνονταν ἐκεῖ μία φορὰ τὸν χρόνο γιὰ τὰ Δήλια, γιορτὲς πρὸς τιμὴν τοῦ θεοῦ.

Τὸ ἐνδιαφέρον τῶν Ἀθηναίων

Ἀποφασιστικὸ στοιχεῖο γιὰ τὴν ἐξέλιξη τοῦ δηλιακοῦ ἱεροῦ ἦταν τὸ ἐνδιαφέρον τῶν Ἀθηναίων ἀπὸ τὴν ἀρχαϊκὴ περίοδο. Ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Πεισίστρατου (6ος αἰ. π.Χ.) οἱ Ἀθηναῖοι συνέδεσαν παλιὲς παραδόσεις τους μὲ τὴ Δῆλο: 

οἱ Ὑπερβόρειες Παρθένες πρὶν φτάσουν στὴ Δῆλο πέρασαν ἀπὸ τίς Πρασιὲς (Πόρτο Ράφτη) τῆς Ἀττικῆς· ὁ πρῶτος βασιλιᾶς τῆς Ἀθήνας Ἐρυσίχθων ἦταν ὁ πρῶτος θεωρὸς (προσκυνητὴς) τοῦ ἱεροῦ νησιοῦ κ.ἄ. 

Οἱ Ἀθηναῖοι διαδέχτηκαν στὴν κυριαρχία τῆς Δήλου τὴ Νάξο, ἡ ὁποία πρέπει νὰ εἶχε τὰ πρωτεῖα ἐκεῖ ἕως τον 6ο αἰ., καὶ ἐπικράτησαν ἕως τὸ 314 π.Χ.

Χαρακτηριστικὸ τῆς φήμης τῆς Δήλου εἶναι πὼς o Δαρεῖος ἀπαγόρευσε στὸν ναύαρχό του Δάτη νὰ εἰσβάλει στὸ νησὶ κατὰ τοὺς Μηδικοὺς πολέμους.

Τὸ 476 π.Χ., ὅταν ἱδρύθηκε ἡ Α' Ἀθηναϊκὴ Συμμαχία, ἡ Δ. ὁρίστηκε ἕδρα τῶν συνελεύσεων καὶ τοῦ ταμείου (τὸ 454 π.Χ. μεταφέρθηκε στὴν Ἀθήνα) ὅπου συγκεντρώνονταν οἱ φόροι τῶν συμμάχων.

Τὸ 426-5 π.Χ., μὲ τὴ δεύτερη κάθαρση τῆς Δ. (ἡ πρώτη εἶχε γίνει τὸ 540 π.Χ.), τὴ μεταφορὰ δηλαδὴ τοῦ περιεχομένου ὅλων τῶν τάφων στὴ γειτονικὴ Ρήνεια, ὁρίστηκε ἡ ἀπαγόρευση νὰ γεννιέται ἢ νὰ πεθαίνει κανεὶς στὴ Δῆλο, ἀφοῦ o Ἀπόλλωνας μισεῖ τὸν θάνατο καὶ οἱ νεκροὶ μιαίνουν τὸ ἱερό του.

Τὸ 403 π.Χ. οἱ Ἀθηναῖοι ἀπομακρύνθηκαν ἀπὸ τὴ Δῆλο, ἐπανῆλθαν τὸ 394 π.Χ., μετὰ τὴ νίκη τοῦ ναυάρχου Κόνωνα καὶ ἀποσύρθηκαν πάλι τὸ 314 π.Χ.

Ἀπὸ τότε ἕως τὸ 166 π.Χ. ποὺ κυριάρχησαν πάλι (περίοδος τῆς λεγόμενης Δηλιακὴς ἀνεξαρτησίας) τὸ ἱερὸ κατακλύστηκε ἀπὸ πλῆθος κτίρια, ἀγάλματα καὶ ἄλλες δωρεὲς τῶν ἰσχυρῶν. Τὴν περιουσία τοῦ ἱεροῦ διαχειρίζονταν οἱ Ἰεροποιοί.

Ἀπὸ τὸ 166 π.Χ. ἕως τὸ τέλος τοῦ ἀρχαίου κόσμου κυριάρχησαν στὴ Δῆλο οἱ Ἀθηναῖοι, οἱ ὁποῖοι ἐκδίωξαν τοὺς κατοίκους γιὰ νὰ ἐγκαταστήσουν Ἀθηναίους κληρούχους.

Οἱ Ρωμαῖοι ἀργότερα, γιὰ νὰ πλήξουν τὴ Ρόδο, ἀνακήρυξαν τὴ Δῆλο ἐλεύθερο λιμάνι· τότε ἐγκαταστάθηκαν ἐκεῖ πολλοὶ ξένοι μεταφέροντας μαζὶ καὶ τίς λατρεῖες τῶν θεῶν τους. Ὕστερα ἀπὸ δύο φοβερὲς ἐχθρικὲς ἐπιθέσεις (88 καὶ 69 π.Χ.) ἡ ζωὴ στὴ Δῆλο ἄρχισε νὰ φθίνει καὶ ὁ συνοικισμός της νὰ περιορίζεται, γιὰ νὰ ἐγκαταλειφθεῖ ἐντελῶς στὰ τέλη τοῦ 5ου αἰ. μ.Χ. Ἀπὸ τότε ἔρημη, ἡ Δῆλος χρησίμευσε μόνο ὡς βοσκότοπος.

Ἀπὸ τὴν Ἀναγέννηση καὶ μετὰ τὴν ἐπισκέφθηκαν διάφοροι περιηγητὲς ἀναζητῶντας ἴχνη τῆς ἀρχαιότητας.

Τί ἀναφέρει ἡ Ἀρχαιολογία

Οἱ ἀνασκαφὲς στὴ Δῆλο -τίς ὁποῖες ξεκίνησε τὸ 1873 ἡ Γαλλικὴ Ἀρχαιολογικὴ Σχολή- ἀποκάλυψαν τὰ σπουδαιότερα σημεῖα τοῦ ἱεροῦ του Ἀπόλλωνα καὶ τῆς ἀρχαίας πόλης. Ὅλα αὐτὰ τὰ ἐρείπια, οἱ νεκροὶ δρόμοι, τὰ ἐρειπωμένα σπίτια μὲ τίς αὐλὲς ποὺ διακοσμοῦνται μὲ λαμπρὰ μωσαϊκά, διασώζονται στὴν ἀρχική τους θέσῃ ἀκόμα καὶ σήμερα. 

Πέρα ἀπὸ τὴν εἰδικὴ καλλιτεχνικὴ ἀξία τους, προσφέρουν ἄμεση καὶ χαρακτηριστικὴ αἴσθηση τῆς καθημερινῆς ζωῆς σὲ ἕναν χῶρο ὅπου ἀναπτύχθηκε γιὰ τόσους αἰῶνες μιὰ ἐξαιρετικὰ ποικιλόμορφη καὶ πλούσια δραστηριότητα.

To ἱερὸ τοῦ Ἀπόλλωνα καὶ τὰ δημόσια κτίρια ποὺ τὸ περιστοιχίζουν βρίσκονται στὴ βορειοδυτικὴ πλευρὰ τοῦ νησιοῦ. Τὸ τέμενος τοῦ Ἀπόλλωνα βρίσκεται στὴ θέση ἀμέσως μετὰ τὸ λιμάνι. Μετὰ τὰ προπύλαια τοῦ ἱεροῦ (2ος αἰ. π.Χ.) καὶ τὴν Ἀγορὰ τῶν Κομπεταλιαστῶν (Ἰταλῶν ἐμπόρων ποὺ εἶχαν ἐγκατασταθεῖ στὴ Δ.) βρίσκεται ὁ Οἶκος τῶν Ναξίων (560 π.Χ.) καὶ ἀνατολικότερα τὸ κτίριο Γ, μία ἀπὸ τίς πιὸ καλοδιατηρημένες κατασκευὲς τοῦ νησιοῦ.

Ἡ Ἱερὰ ὁδός, πλαισιωμένη ἀπὸ ἀναθηματικὲς βάσεις, ὁδηγεῖ ἐμπρὸς στοὺς τρεῖς ναοὺς τοῦ Ἀπόλλωνα. Γύρω ἀπὸ τὸν ἕναν, τὸν πώρινο, εἶναι χτισμένοι σὲ ἡμικύκλιο πέντε θησαυροί, ἕνας ἀρχαϊκὸς καὶ τέσσερις κλασικοί.

Καὶ οἱ τάφοι τῆς Όπιδας καὶ τῆς Ἄργης, ὅπως καὶ τῶν Ὑπερβόρειων Παρθένων;

Στὴν ἀνατολικὴ πλευρὰ τοῦ περιβόλου του ἱεροῦ ὑπάρχει τὸ Πρυτανεῖο (ἀρχὲς 5ου αἰ. π.Χ.). Τὴ βόρεια πλευρὰ τοῦ ἱεροῦ διασχίζει ἡ Στοὰ τοῦ βασιλιᾶ τῆς Μακεδονίας Ἀντίγονου (τέλη 3ου αἰ. π.Χ.), μπροστὰ ἀπὸ τὴν ὁποία βρίσκεται ἡ Θήκη, τάφος τῆς Όπιδας καὶ τῆς Ἄργης, τῶν δύο Ὑπερβόρειων Παρθένων ποὺ παραστάθηκαν στὴ γέννηση τοῦ Ἀπόλλωνα· ὁ τάφος τῶν δύο ἄλλων Ὑπερβόρειων Παρθένων, τῆς Λαοδίκης καὶ τῆς Ὑπερύμης, βρίσκεται στὸ Σῆμα, στὴ δυτικὴ πλευρὰ τοῦ τεμένους, ἡ ὁποία, ὅπως καὶ ἡ νότια, κλείνει μὲ τὴ Στοὰ τῶν Ναξίων.

Κοντὰ στοὺς ναοὺς τοῦ Ἀπόλλωνα βρίσκεται τὸ Ἀρτεμίσιο, ναὸς τοῦ 7ου αἰ. π.Χ., σὲ ἕναν χῶρο ποὺ ἦταν λατρευτικὸς ἀπό τη 2η χιλιετία π.Χ., ὅπως πιστοποιοῦν πολλὰ μυκηναϊκὰ ἀναθηματικὰ εὑρήματα. Ἐπάνω στὸν ἀρχαϊκὸ ναὸ κατασκευάστηκε ἄλλος κατὰ τὴν ἑλληνιστικὴ περίοδο.

Βόρεια τοῦ Ἀρτεμισίου βρίσκονται τὸ Ἐκκλησιαστήριο καὶ τὸ Θεσμοφόριο. Βόρεια τοῦ τεμένους τοῦ Ἀπόλλωνα βρίσκονται ἡ συνοικία τῆς Λίμνης, ναὸς ἀφιερωμένος στοὺς 12 θεούς, τὸ ἱερὸ τῆς Λητοῦς καὶ ἡ περίφημη Λεωφόρος τῶν λεόντων. Πρόκειται γιὰ σπουδαῖα δείγματα τῆς ἀρχαϊκῆς τέχνης τῆς Νάξου, μοναδικὰ στὸν ἑλληνικὸ χῶρο.

Στὴ συνοικία τοῦ θεάτρου, ΝΑ, ἔχουν ἀποκαλυφθεῖ πολλὲς κατοικίες μὲ ὡραῖα μωσαϊκά. Στὰ Ν προβάλλει ἡ συνοικία τοῦ ποταμοῦ Ἰνωποῦ καὶ ἡ Ταράτσα τῶν Ξένων θεῶν μὲ τὸ Ἠραῖο, τὸν μοναδικὸ ναὸ ἑλληνικῆς θεότητας στὴν περιοχή (!). Μιὰ σκάλα, νοτιότερα, ὁδηγεῖ στὴν κορυφὴ τοῦ Κύνθου καὶ στὸ Ἄντρο, ὅπου κατὰ τὰ ἑλληνιστικὰ χρόνια χτίστηκε ἕνα ἱερὸ τοῦ Ἀπόλλωνα. Στὴν κορυφὴ τοῦ λόφου ὑπάρχει τὸ Κύνθιο, ἕνα ἀπὸ τὰ ἱερότερα σημεῖα τῆς Δήλου

"Θεϊκὴ Κληρονομιά: Οἱ Δώδεκα Θεοὶ καὶ ἡ Πολιτισμικὴ Κληρονομιά τῶν Ἑλλήνων

 

Τι γνώριζαν οἱ Ἀρχαῖοι Ἕλληνες ; Ποῖα ἡ ἀλήθεια γιὰ το "Δωδεκάθεο" ;








Σήμερα, οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι διεθνῶς,



ἔχουν δυστυχῶς μία ἀπόλυτα διαστρεβλωμένη εἰκόνα στὸ μυαλό τους σχετικά με τὴ ζωή στὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα, ἡ ὁποίᾳ μπορεῖ νὰ συνοψιστεῖ σε δύο κύριες ἀντιλήψεις:

1) Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες ἦταν ἔκφυλοι καὶ ζοῦσαν τρυφηλή ζωή
2) Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες ἦταν ἀνόητοι καὶ πίστευαν σε εἴδωλα.



Αὐτὰ δὲν ἔχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα, ἀφοῦ ὅπως ἱστορικά ἀποδεικνύεται στὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα ὑπῆρχαν νόμοι ποῦ καταδίκαζαν τις ἔκφυλες καὶ παρά φύσιν συμπεριφορές.
Οἱ ὁμοφυλόφιλοι καὶ οἱ παιδεραστές, οἱ ὁποῖοι πράγματι ὑπῆρχαν καὶ τότε, ἔχαναν ὅλα τους τα πολιτικά δικαιώματα καὶ ἐθεωροῦντο ἄτομα περιθωριακά. Ἐπίσης ἡ ὁμοφυλοφιλία, ὄχι μόνο δὲν ἦταν θεσμοθετημένη στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα, ἀλλὰ και διωκόταν βάσει αὐστηρότατων νόμων. Ἡ ἀρχαία Ἑλληνική σκέψη καὶ ζωή στηριζόταν στὶς ἠθικές ἀξίες της δικαιοσύνης, 

της φιλαλληλίας, της ἀλήθειας, της ἔρευνας, της ἐλευθερίας καὶ της ἀλληλεγγύης μεταξύ των πολιτῶν.
Ὅσον ἀφορᾶ, δὲ, την πνευματική πίστη, Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες γνώριζαν, ἄλλοι λιγότερο καὶ ἄλλοι περισσότερο, ὅτι γενικά ὑπάρχει μιά παγκόσμια ἀρχὴ, ἕνας Ὑπέρτατος Δημιουργός Νοῦς, γιὰ τον ὁποῖο οἱ μεγάλοι σοφοί ἔλεγαν μάλιστα ὅτι ἔχει ὑπόσταση τριαδική. Αὐτή ἡ ἄποψη συναντᾶται στὰ πανάρχαια κείμενα του Ἑρμῆ του Τρισμέγιστου, τῶν Ὀρφικῶν, μέχρι τον Πυθαγόρα, τον Ἀναξίμανδρο, τον Παρμενίδη, το Σωκράτη, τον Πλάτωνα, τον Πλωτίνο, τον Αριστοτέλη καὶ πολλούς ἄλλους. Εἶναι ἱστορικά ἀδιαμφισβήτητο, πῶς οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες ἦταν ποῦ μίλησαν πρῶτοι γιὰ την πηγή της ζωῆς, τον Ἀγαθὸ Δημιουργό, τον ὁποῖο θεωροῦσαν την αἰτία δημιουργίας των πάντων.

Καὶ οἱ λεγόμενοι 12 «θεοί;» θὰ ἀναρωτηθεῖ κανείς. Ἐδῶ ὑπάρχει ἕνα σοβαρό θέμα. 

Ἦταν οἱ ἀρχαῖοι ἡμῶν πρόγονοι δεισιδαίμονες καὶ χαζοί, ὥστε νὰ λατρεύουν φανταστικά εἴδωλα ἡ μήπως συνέβαινε κάτι ἄλλο ;Ὑπάρχουν σίγουρα πολλές ἀπόψεις, ὡς πρὸς το τι ἦταν οἱ λεγόμενοι θεοί τῶν Ἑλλήνων, ἀλλὰ καὶ γενικῶς ὅλα αὐτὰ τα τερατόμορφα ἡ μὴ, γιγαντιαία πλάσματα, ποῦ ἀναφέρονται στοὺς θρύλους των λαῶν καὶ ποῦ ἀγάλματα τους συναντοῦμε σχεδόν σε κάθε γωνιά της Γῆς.
Θέλοντας νὰ ὑποβιβάσουν την νοημοσύνη των προγόνων μας, πολλοί ἰσχυρίζονται πῶς οἱ λεγόμενοι θεοί δὲν ἦταν παρά προσωποποίηση των φυσικῶν φαινομένων καὶ ἄλλες παρόμοιες φαιδρές ἀπόψεις, χωρίς κάποια μαθηματική λογική συνέχεια. Ἀπὸ την ἄλλη, ὑπάρχουν καὶ ἐκεῖνοι ποὺ ἐμμένουν φανατικά στὸ ὅτι οἱ λεγόμενοι ὀλύμπιοι θεοί δὲν ἦταν οὔτε εἶναι φανταστικά πρόσωπα, ὑποστηρίζοντας την λεγόμενη πατρώα φιλελληνική θρησκεία του δωδεκαθέου καὶ ἀπορρίπτοντας τις ἀναφορές περί του ἑνὸς Δημιουργοῦ Νοῦ στὰ κείμενα των κορυφαίων Ἑλλήνων φιλοσόφων.
Ὑπῆρξε ὅμως πράγματι θρησκεία του Δωδεκάθεου στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα;



Φαίνεται πῶς μᾶλλον ὄχι, ἀφοῦ δὲν ὑπάρχει, οὔτε ὑπῆρξε, κάποιος ἀρχαιοελληνικός ναός ἀφιερωμένος στοὺς λεγόμενους 12 θεούς. Αὐτό ποῦ ὑπῆρχε ἦταν ἡ θρησκεία του Μίθρα, του θεοῦ Ἥλιου, ποῦ ἐνσωμάτωνε περσικές καὶ ζωροαστρικές παραδόσεις. Ὅσον ἀφορᾶ τους θεούς των Ἑλλήνων, σύμφωνα με την ἴδια την ἀρχαία ἑλληνική μυθιστορία, δὲν ἦταν μόνο 12 καὶ ἦταν οἵ λεγόμενοι Ελ, τους ὁποίους τιμοῦσαν οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες ἁπλᾶ καὶ μόνο ὥς μεγάλους ἥρωες, ποῦ λύτρωσαν στὸ μακρινό παρελθόν τους ἀνθρώπους ἀπὸ τους Νεφελίμ - Τιτᾶνες, κατά τὴ λεγόμενη γιγαντομαχία («Τιτανομαχία»).

Ἀκούγονται ὅλα αὐτὰ τραβηγμένα; στὸ ἐκπληκτικό βιβλίο “Ὅταν οἱ ἄγγελοι ἦρθαν στὴ Γῆ”, ἀποδεικνύει μέσα ἀπὸ ἀρχαία κείμενα (πολλά ἐκ τῶν ὁποίων καὶ ἀπὸ ὀρθόδοξες χριστιανικές πηγές), πῶς τα πλάσματα αὐτὰ, γιὰ ὁποία διαβάζουμε στὶς μυθολογίες ὅλων τῶν λαῶν, πράγματι ὑπῆρξαν καὶ ἴσως νὰ ὑπάρχουν ἀκόμη καὶ σήμερα.

Δὲν θὰ ἐπεκταθῶ περισσότερο. Ψάξτε, σκεφτεῖτε, καὶ βγάλτε τα δικά σας συμπεράσματα.

Αὐτὸ ποῦ πρέπει νὰ ἐμπεδωθεῖ, εἶναι ὅτι οἱ Ἕλληνες οὐδέποτε πίστευαν ὅτι αὐτὰ τα ξεχωριστά πλάσματα, δηλαδή οἱ λεγόμενοι ὀλύμπιοι θεοί, δημιούργησαν το σύμπαν. Η τιμή ποῦ τους ἀπέδιδαν, ἦταν ἡ ἴδια ποῦ ἐμεῖς θὰ ἀποδίδαμε σήμερα σε ἕναν ἡρῶα του 1821. Στὰ κείμενα των μεγάλων ἀρχαίων Ἑλλήνων φιλοσόφων, διαχωρίζεται ὁ Θεός Δημιουργός Πατέρας ἀπὸ αὐτούς ποῦ ὀνόμαζαν «θεούς» με μικρό θῆτα, ἀπὸ το ῥῆμα θέω (μετάφραση: τρέχω γρήγορα).
«Ἄπειρον», «Καθαρή ἐνέργεια», «Μονάδα»,«Λόγος», «Φῶς», «Αἴτιο», εἶναι κάποιοι ἀπὸ τους χαρακτηρισμούς ποῦ συνόδευαν το ὄνομα του Θεοῦ στὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα. Ὁ Ἀριστοτέλης μας λέει ὅτι ὁ Θεός εἶναι πηγή ζωῆς καὶ καθαρή ἐνέργεια

:«Ἡ γὰρ νοῦ ἐνέργεια ζωή, ἐκεῖνος δὲ ἐνέργεια. Ἐνέργεια δὲ ἡ καθ’ αὐτὴ ἐκείνου ζωή ἄριστή καὶ αἴδιος», «Ὥστε ζωή καὶ αἰών συνεχής ὑπάρχει τῷ Θεῶ». '            Το ἴδιο δίδαξε καὶ ὁ Σωκράτης καὶ ἔπειτα ὁ Πλάτωνας: 

 «Ὁ μὲν δῆ Θεός ὥσπερ καὶ ὁ παλαιός λόγος, ἀρχὴν τε καὶ τελευτήν καὶ μέσα των ὄντων ἁπάντων ἔχων»(Νόμοι Δ, 715.ε).

Ὁ Τριαδικός αὐτὸς Δημιουργός κατά τους ἀρχαίους Ἕλληνες, ἀλλὰ καὶ την μαθηματική λογική, εἶναι μόνο Φῶς καὶ Ζωή, χωρίς ἴχνος σκοταδιοῦ μέσα Του. Εἶναι ἡ πηγή κάθε ἀγαθοῦ καὶ μονάχα χαρίζει τα πάντα χωρίς νὰ ζητεῖ κάτι ὡς ἀντάλλαγμα. Εἶναι γραμμένο στὰ ἀρχαία ἑλληνικά κείμενα: στὸν Ἑρμῇ τον Τρισμέγιστο, τον Πλάτωνα, το Θαλῆ, τον Πλωτῖνο, κτλ.

“Μηδένα γάρ εἶναι σοφόν ἀλλ’ ἡ Θεοῦ” (Διογένης Λαέρτιος, Βίοι φιλοσόφων Α,12)

“ὁ δὲ Θεὸς τὸ ἀγαθόν, οὐ κατὰ τιμήν, ἀλλὰ κατὰ φύσιν·μία γὰρ ἡ φύσις τοῦ Θεοῦ, τὸ ἀγαθόν, ὁ γὰρ ἀγαθὸς ἅπαντά ἐστί διδοὺς καὶ μηδὲν λαμβάνων. ὁ οὖν Θεὸς πάντα δίδωσι καὶ οὐδὲν λαμβάνει. Ο οὖν Θεὸς <τὸ> ἀγαθόν, καὶ τὸ ἀγαθὸν ὁ Θεός.”


~ Λόγος Καθολικός : (Ερμής Τρισμέγιστος)

Μτφ : Ὁ δὲ Θεός εἶναι το ἀγαθὸ, ὄχι τιμῆς ἕνεκα ἀλλὰ ἀπὸ τὴ φύση Του. Διότι ἡ φύση του Θεοῦ εἶναι το ἀγαθὸ. Ὁ ἀγαθὸς εἶναι ἐκεῖνος ποῦ τα πάντα δίνει καὶ τίποτα δὲν παίρνει. Ο Θεός τα πάντα δίνει καὶ τίποτα δὲν ζητᾶ νὰ πάρει. Ο Θεός ἑπομένως εἶναι το ἀπόλυτο Ἀγαθὸ καὶ το ἀπόλυτο Ἀγαθό εἶναι ὁ Θεός.
Αὐτὸ το Δημιουργό, οἱ ἀρχαῖοι πρόγονοί μας, δὲν τον λάτρευαν με κάποια τυπική τελετουργία καὶ ὀργανωμένα, οὔτε Του προσέφεραν κάτι ὑλικὸ, γιατί ἁπλούστατα, ἤξεραν ὅτι ὁ Δημιουργός τῶν πάντων ποῦ εἶναι μόνο φῶς καὶ ἀγάπη, δὲν ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ τυπικά ἀνθρώπων καὶ ἀπὸ λατρευτικές διαδικασίες ὑλικῶν πραγμάτων.
Ὅπως ὁ Ἑρμῆς ὁ Τρισμέγιστος λέει : “τι μποροῦμε νὰ προσφέρουμε ἐμεῖς στὸν Δημιουργό τῶν πάντων ποῦ νὰ μή το ἔχει;” “Τι μποροῦμε νὰ δώσουμε στὸ ἄπειρον;”
Ἦταν ἐπίσης γνωστό, ὅτι το μόνο ποῦ "θέλει" ὁ Δημιουργός μας, εἶναι νὰ εἴμαστε δίκαιοι καὶ νὰ φερόμαστε με ἀγάπη. Καὶ αὐτὸ, ὄχι γιὰ Ἐκεῖνον, ἀλλὰ ἐπειδή αὐτὴ εἶναι ἡ φύση μας καὶ ἔτσι εἴμαστε δημιουργημένοι, ὥς τέκνα φωτός. Οἱ Ἀρχαῖοι Ἕλληνες δηλαδή, γνώριζαν ποῖο εἶναι αὐτὸ ποῦ θὰ ὀνομάζαμε δίκαιο καὶ καλό, ἀσχέτως ἄν δὲν το ἐφάρμοζαν ὅλοι πάντοτε.
Οἱ μεγάλοι σοφοί στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα γνώριζαν ἐπίσης, αὐτὸ ποῦ μας πιστοποιεῖ ἡ προχωρημένη κβαντομηχανική σήμερα. Το ὅτι ὁ κόσμος αὐτὸς εἶναι νοητός, ψεύτικος καὶ ἀποτελεῖ μία εἰκονική πραγματικότητα, ἕνα στοῦντιο προσωπικῆς δοκιμασίας της κάθε ἀθάνατης ἀνθρώπινης συνείδησης (ψυχῆς).

Μᾶς πληροφοροῦσαν γιὰ το ὅτι ἀπὸ τον εἰκονικό κόσμο αὐτὸ της ὕλης, ὅλοι εἴμαστε περαστικοί ταξιδιῶτες ποῦ περνᾶμε ἕνα τέστ συνειδήσεως, ἐλέγχοντας ἕνα σῶμα ἀπόλυτα μειωμένων δυνατοτήτων, με σκοπό νὰ ἐκπαιδευτοῦμε, νὰ συνέλθουμε, νὰ μετά-νοήσουμε,(ἀλλάξουμε νοῦ) καὶ νὰ γυρίσουμε ἕτοιμοι καὶ συνειδητοποιημένοι στὴν τέλεια ἐκείνη πνευματική κατάσταση ποῦ κάποτε ἀντιλαμβανόμασταν καὶ την ὁποία χάσαμε λόγω δικοῦ μας σφάλματος. Ἤρθαμε λοιπόν με σκοπό νὰ θυμηθοῦμε ποιοί εἴμαστε («ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ») γιὰ νὰ ἐπιστρέψουμε ξανά ἐκεῖ συνειδητοποιημένοι.
Τόνιζαν ἐπίσης, πῶς μετά τον θάνατο του βιολογικοῦ σώματος κάποιου, ἀκολουθεῖ μία ἀκατάληπτη ἀξιολόγηση του ἀθάνατου ἀνθρώπου ποῦ το ἔλεγχε. Κατόπιν, ἄν κριθεῖ ἱκανὸς νὰ ζήσει στὸν τέλειο κόσμο του φωτός, ἐξυψώνεται λαμβάνοντας ἄφθαρτο “σῶμα” καὶ ἀντιλαμβάνεται καὶ πάλι τα φωτεινά (Ἡλύσια) πεδία. Ὅσοι κριθοῦν ἐπικίνδυνοι νὰ ζήσουν στοὺς ἀμόλυντους φωτεινούς τόπους, τότε θὰ συνεχίσουν το ταξίδι τους σε ἕνα ἄλλο περιορισμένο μέρος, στὸ ὁποῖο θὰ ἔχουν την ἑπόμενη τους εὐκαιρία νὰ συνέλθουν

Καὶ ἕτοιμοι νὰ γυρίσουν καὶ αὐτοὶ πίσω στὸ Φῶς.

Ἕνα ἀκόμη θέμα ποῦ χρειάζεται νὰ διευκρινίσουμε, εἶναι αὐτό της μετενσάρκωσης – μετεμψύχωσης. 

Η θεωρία του ὅτι κάποιος ξαναγεννιέται στὸν κόσμο αὐτὸ εἴτε ὡς ἄνθρωπος εἴτε ὡς θηρίο, δὲν ἦταν ἀποδεκτὴ ἀπὸ τους μεγάλους φιλοσόφους.

Σίγουρα ὑπῆρχε καὶ ἡ ἀντίθετη ἄποψη, ὡστόσο διατυπωνόταν πιὸ πολύ σε ἐπίπεδο προσωπικῶν τους φιλοσοφικῶν συζητήσεων.

Ὅποιος κριθεῖ ἀνάξιος καὶ ἀνέτοιμος νὰ γυρίσει στὸ φῶς τῶν "Ἡλύσιων πεδίων" θὰ μεταβεῖ σε μία ἄλλῃ κατάσταση καὶ σε ἄλλο τόπο, καὶ πάλι γιὰ νὰ ἐκπαιδευτεῖ μέν, ἀλλὰ δὲ μιλᾶμε γιὰ την μετενσάρκωση-μετεμψύχωση δέ ὅπως την δέχονται οἱ ἀνατολικοί ἐν γένει.

Την ἄποψη αὐτή, ξεκάθαρα βλέπουμε στὶς διδασκαλίες του Σωκράτη καὶ στὰ πανάρχαια ἑλληνικά κείμενα του Ἑρμῆ του Τρισμέγιστου, ἐνῶ το ἀντίθετο μόνο σε ἐπίπεδο προσωπικῶν συζητήσεων διατυπώνεται σε συζητήσεις φιλοσόφων:



“Διότι διαφορετικό σῶμα, δὲν χωρᾶ την ἀνθρώπινη ψυχή, οὔτε εἶναι καὶ θεμιτό ἡ ἀνθρώπινη ψυχή, νὰ ξεπέσει σε σῶμα ζώου, ποῦ δὲν ἔχει λογική. Διότι αὐτὸ ἀποτελεῖ νόμο του Θεοῦ, νὰ προφυλάσσει δηλαδή την ἀνθρώπινη ψυχή, ἀπὸ τέτοιον ἐξευτελισμό.”
~ Ἑρμῆς Τρισμέγιστος πρὸς Τατ : Λόγος Ι : Το κλειδί.

“Παιδί μου, μήπως ἔχεις ἐσὺ, ὅπως καὶ οἱ περισσότεροι, την ἄποψή πῶς ἡ ψυχή, ὅταν βγεῖ ἀπὸ το σῶμα πηγαίνει σε θηρίο, πρᾶγμα ποῦ ἀποτελεῖ πλάνη μεγάλη;”~ Ἑρμῆς Τρισμέγιστος πρὸς Τατ : Λόγος Ι : Το κλειδί.


“Ὅταν ὁ Νοῦς ἀπαλλαχτεῖ ἀπὸ το γήινο σῶμα, ἀμέσως ντύνεται το δικό του χιτῶνα, τον πύρινο, (ἐνεργειακό) τον ὁποῖο δὲν μποροῦσε νὰ ἔχει κατοικῶντας στὸ γήινο σῶμα.
Γι’ αὐτὸ παιδί μου, πρέπει νὰ εὐχαριστεῖς το Θεό.

 Διότι ἡ ψυχή μεταβαίνει σε σῶμα ἀνώτερο καὶ δὲν εἶναι δυνατόν νὰ μεταβεῖ σε κατώτερο.“
~

Ἑρμῆς Τρισμέγιστος πρὸς Τατ : Λόγος Ι : Το κλειδί.

Ἀπ’ ὅτι εἴδατε, καὶ ἀπ’ ὅτι θὰ βρεῖτε ἄν ψάξετε περαιτέρω μόνοι σας, ἡ ζωή στὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα δὲν ἦταν ὅπως μας την παρουσιάζουν. Το ἴδιο ἰσχύει καὶ γιὰ τις γνώσεις τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων. Τις γνώσεις ποῦ θέλησαν οἱ ἐπικυρίαρχοι νὰ ἐξαφανίσουν ἀπὸ προσώπου γῆς γιὰ νὰ μὴν γνωρίσει κανείς την ἀλήθεια.

Ὅποιος ψάχνει βρίσκει ὅμως, ἔστω καὶ λίγα ἀπὸ τα ἀπομεινάρια της χρυσῆς ἐκείνης ἐποχῆς της γνώσης.

                                                                     

Γιατί οἱ Ἕλληνες πολέμησαν ἐναντίων τῶν Ὀλυμπίων Θεῶν

 

Οὐκ ἦσαν πάντοτε οἱ Ἕλληνες ὑποταγμένοι τοῖς Θεοῖς τοῖς Ὀλυμπίοις. Ἐν ταῖς παλαιοτάταις παραδόσεσιν, καὶ ἐν ἀποκεκρυμμέναις παραλλαγαῖς τῶν μύθων, φαίνεται πρὸς στιγμήν πῶς ὁ ἄνθρωπος ἐστάθη ἴσος καὶ ἐναντίος τῷ θείῳ. Ἔστι τάχα τοῦτο συμβολισμὸς τῆς ἀνθρώπινης ἐπαναστάσεως; Ἢ μήπως ἄρα ἐκλεκτὰ μυστήρια ἔκρυπτον παλαιὰς διαμάχας μεταξὺ ἀνθρώπων καὶ ἀνελεήμονων δυνάμεων;

Ἐν τοῖς πρώτοις χρόνοις, πρὸ τῆς τάξεως τῆς Ὀλυμπιακῆς, ἦν μάχη. Οἱ παλαιοί Ἕλληνες οὐχὶ ὡς δούλοι προσεκύνησαν τοῖς Θεοῖς· ἀλλ᾽ ὡς ἐλεύθεροι ἀντετάχθησαν."

Οἱ Ἕλληνες πολεμοῦσαν ἐνάντια στοὺς Ὀλύμπιους θεοὺς καὶ τὶς δυνάμεις τους. 

Αὐτὲς οἱ συγκρούσεις συχνὰ παραμένουν στὸ σκοτάδι τῆς ἱστορίας.

 Σὲ αὐτὸ τὸ ἄρθρο, θὰ ἐξερευνήσουμε αὐτὲς τὶς ἄγνωστες μάχες.

 Θὰ ρίξουμε φῶς στοὺς ἥρωες καὶ τὶς στρατηγικὲς ποὺ χρησιμοποίησαν. Ἑτοιμαστεῖτε νὰ ἀνακαλύψετε μιὰ διαφορετικὴ πλευρὰ τῆς Τροῖας. 

Παρόλο που δὲν ὑπάρχουν «άγνωστες» μάχες με την έννοια ὅτι δὲν καταγράφονται σὲ κλασικὲς πηγές, μποροῦμε νὰ ἐξετάσουμε μερικὰ παραδείγματα ὅπου ἡ σχέση μεταξὺ Ἑλλήνων καὶ θεῶν ἦταν συγκρουσιακή

         Ἡ ραψωδία Ἐ΄ τῆς Ἰλιάδας ἐπικεντρώνεται στήν

ἀνδρεῖα τοῦ Διομήδη στὸ πεδίο τῆς μάχης, ὁ ὁποῖος

κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἀπουσίας τοῦ Ἀχιλλέα, γίνεται

ὁ ἰσχυρότερος πολεμιστὴς τοῦ στρατοῦ τῶν Ἀχαιῶν

σπέρνοντας τὸν ὄλεθρο στὶς Τρωικὲς τάξεις. Ὁ Διομήδης ἐμφανιζόμενος στὴ μάχη σφαγιάζει μιὰ δράκα

Τρώων πολεμιστῶν, συμπεριλαμβανομένων καὶ μερικῶν γιων του Πριάμου, προκαλῶντας ἔτσι το φόβο καὶ σὲ πολλοὺς ἄλλους.

Στοχοποιεῖται καὶ δέχεται τίς ἐπιθέσεις δύο ἐκ τῶν καλύτερων Τρώων στρατιωτῶν, τοῦ ἠμίθεου Αἰνεία (γιου τῆς Ἀφροδίτης) καὶ τοῦ τοξότηΠάνδαρου. 

Ὁ Πάνδαρος μὲ ἕνα βέλος του τραυματίζει τὸν Διομήδη ἀλλὰ αὐτὸ δὲν ἐπηρεάζει καὶ πολὺ τὴν ἱκανότητά του στὴ μάχη.

Ὁ Διομήδης φονεύει τὸν Πάνδαρο μὲ τὸ δόρυ του καὶ ρίχνει ἕναν

βράχο στὸν Αἰνεία, ὁ ὁποῖος τραυματίζεται σοβαρά.

 Ἡ Ἀφροδίτη, τότε, ἀναμειγνύεται στὴ μάχη σὲ μιὰ προσπάθεια νὰ σώσει τὴ ζωὴ τοῦ γιου της, τὸν ὁποῖο ἁρπάζει καὶ προσπαθεῖ νὰ φυγαδεύσει.

                               Ὁ Διομήδης ἐπιτίθεται καὶ τραυματίζει τὴν Ἀφροδίτη πού

ξεσπάει σὲ κλάματα, ἀφήνει τὸν Αἰνεία καὶ κατευθύνεται

πρὸς τὸν Ὄλυμπο γιὰ νὰ παραπονεθεῖ στὸν Δία.

 Ἐν τῷ μεταξύ

ὁ Ἀπόλλων ἁρπάζει τὸ σῶμα τοῦ ἀναίσθητου Αἰνεία καὶ προσπαθεῖ

νὰ ξεφύγει. 

Ὁ Διομήδης τοῦ ἐπιτίθεται τρεῖς φορὲς καὶ ἀπωθεῖται

ἀπὸ ἀπαστράπτον φῶς.

 Κατὰ τὴν τέταρτή του ἐπίθεση ὁ Διομήδης

κοντοστέκεται στὶς προειδοποιήσεις τοῦ Ἀπόλλωνα, θυμούμενος

τίς ὁδηγίες ποὺ τοῦ ἔδωσε ἡ Ἀθηνᾶ, σύμφωνα μὲ τίς ὁποῖες ὁ Διομήδης

ἐπιτρεπόταν νὰ ἐπιτεθεῖ στὴν Ἀφροδίτη ἀλλὰ ὄχι σὲ κάποιον ἄλλο Ὀλύμπιο θεό. 

Ἀργότερα, σὲ ἄλλο σημεῖο τῆς μάχης, ὁ Διομήδης μάχεται μὲ τόν

Ἕκτορα καὶ συγκρούεται μὲ τὸν Ἄρη, τὸν θεὸ τοῦ πολέμου ποὺ ἦταν μὲ τὸ πλευρὸ τῶν Τρώων.

Ἐνθυμούμενος καὶ πάλι τίς συμβουλὲς τῆς Ἀθηνᾶς ὁ Διομήδης καλεῖ τοὺς στρατιῶτες νὰ ὑποχωρήσουν. 

Τότε ὅμως ἡ Ἀθηνᾶ τὸν ἐνθαρρύνει νὰ ξαναμπεῖ στὴ μάχη καὶ ἀφοῦ τὸν ἐφοδιάζει μὲ ἕνα ἅρμα αὐτὸς ἐπιτίθεται καρφώνει τὸ δόρυ του στὸ σῶμα του Ἄρη. 

Οὐρλιάζοντας ἀπὸ τὸν πόνο ὁ τραυματισμένος θεὸς ἀνεβαίνει στὸν Ὄλυμπο μέσα σὲ μιὰ στήλη καπνοῦ ἀναγκάζοντας τοὺς Τρῶες νὰ ὑποχωρήσουν.

                            Ὁ Διομήδης εἶναι ἕνας ἐκ τῶν Ἀχαιῶν ἡρώων ποὺ ἀπέσπασε ἀπὸ τοὺς θεούς

ἀσφαλῆ, ἢ σχεδὸν ἀσφαλῆ, ἐπιστροφὴ στὴν πατρίδα. 

Παρὰ τὴν εὐνοϊκή μεταχείριση τοῦ Διομήδη πρὸς τὸ γιο της Αἰνεία, ἡ Ἀφροδίτη δὲν κατόρθωσε

ποτὲ νὰ ξεχάσει τὸ βέλος ποὺ τῆς ἔσκισε τὸ δέρμα στὰ πεδία τῆς Τροίας.

Μόλις φτάνει στὸ Ἄργος ὁ Διομήδης βρίσκεται πρὸ ἐκπλήξεως. 

Ἡ σύζυγος του ἔχει ξαναπαντρευτεὶ καὶ στὴ θέσῃ τοῦ βασιλεύει ὁ νέος ἄντρας τῆς γυναίκας του.

Ὁ ἥρωας διαπιστώνει ὅτι δὲν ἐπιθυμεῖ πλέον οὔτε νὰ τιμωρήσει τὴ γυναῖκα του,

οὔτε νὰ παραμείνει ὅμως σὲ ἀχαϊκὸ ἔδαφος.

 Ἔτσι λοιπὸν σαλπάρει μὲ τούς

συντρόφους του στὴν Ἰταλία, ὅπου ἱδρύει δύο νέες πόλεις.

Στὴν Αἰνειάδα τοῦ Βιργίλιου ὁ Διομήδης ἀντιμετωπίζει γιὰ δεύτερη φορά τον

παλιό του ἐχθρὸ Αἰνεία, τὸν ὁποῖο θὰ εἶχε σκοτώσει κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ

τρωικοῦ  πολέμου, ἂν δὲν παρενέβαιναν καταρχὴν ἡ Ἀφροδίτη καὶ στὴ συνέχεια

ὁ Ἀπόλλωνας. 

Οἱ κάτοικοι τοῦ Λάτιου ἐπισκέπτονται τὸ παλάτι τοῦ Διομήδη

μὲ σκοπὸ νὰ τὸν πείσουν νὰ ἡγηθεῖ τῶν στρατευμάτων τους ποὺ θὰ κινηθοῦν

ἐναντίον τοῦ Αἰνεία.

 Ὁ Διομήδης ἀπορρίπτει τὴν προσφορά τους, ἰσχυριζόμενος

ὅτι ἔχει ἤδη θανατώσει πάρα πολλοὺς Τρῶες στὴ ζωή του καὶ ὅτι ὁ σκοπός

τῆς ἄφιξης του στὴν Ἰταλία ἦταν νὰ ζήσει εἰρηνικὰ τὸ ὑπόλοιπο τῆς ζωῆς του.

                  Τόσο ὁ Ὅμηρος ὅσο καὶ ὁ Βιργίλιος δὲν προϊδεάζουν τὸν ἀναγνώστη

γιὰ τὸ τέλος τοῦ ἥρωα, μὲ ἐξαίρεση ἴσως ἕνα χωρίο τῆς Ἰλιάδας, ὅπου

ἡ Διώνη, ἡ μητέρα τῆς Ἀφροδίτης, περιθάλπει τὴν τραυματισμένη

ἀπό το Διομήδη κόρη της, λέει στὴν κόρη της ὅτι ὅποιος τὰ βάζει μὲ τούς

θεοὺς δὲ ζεῖ γιὰ πολύ, ὡστόσο ἡ Ἀθηνᾶ ἐγγυᾷται στὸ Διομήδη τὴν ἀθανασία,

ἡ ὁποία προοριζόταν ἐξαρχῆς γιὰ τὸν πατέρα του.

Ἔτσι ὁ Διομήδης ἔγινε θεὸς καὶ λατρευόταν μὲ διάφορες ὀνομασίες στὴν Ἰταλία.

Στὴ Θεία Κωμωδία, ὁ Δάντης συναντᾷ το Διομήδη στὸν ὄγδοο κύκλο

τῆς κολάσεως, ὅπου βρίσκεται μαζὶ μὲ τὸν Ὀδυσσέα, καταδικασμένος

αἰώνια νὰ εἶναι ἐγκλωβισμένος σὲ φλόγες.

 Τὸ ἁμάρτημα γιὰ τὸ ὁποῖο, σύμφωνα

μὲ τὸ Δάντη, καταδικάστηκε στὴν αἰώνια τιμωρία εἶναι ἡ κλοπὴ τοῦ παλλαδίου τῆς Τροίας.

Ἕκτωρ καὶ Ἀχιλλέας – Θεϊκὲς Παρεμβάσεις

Ἡ τελικὴ μονομαχία τοῦ Ἕκτορα καὶ τοῦ Ἀχιλλέα εἶχε μεγάλη θεϊκὴ παρέμβαση. Παρόλο ποὺ ἡ σύγκρουση ἦταν μεταξύ θνητῶν, οἱ θεοὶ διαδραμάτισαν καθοριστικὸ ρόλο.

 Ἡ Ἀθηνᾶ ἐξαπατᾶ τὸν Ἕκτορα προσποιούμενη τὸν ἀδελφὸ του Δείφοβο, βοηθώντας τὸν Ἀχιλλέα νὰ νικήσει. 

Ἀπὸ τὴν ἄλλη, ὁ Ἀπόλλων, ὁ προστάτης τῆς Τροίας, εἶχε ὑποστηρίξει τὸν Ἕκτορα νωρίτερα. Ἡ θεϊκὴ παρέμβαση δείχνει ὅτι οἱ θνητοὶ συχνὰ δὲν μποροῦν νὰ ξεφύγουν ἀπὸ τὴν βούληση τῶν θεῶν, παρ᾿ ὅλο ποὺ ἡ τελικὴ σύγκρουση ἔχει ἀνθρώπινο χαρακτῆρα.

Ἀχιλλέας ἐναντίον Σκάμανδρου (Ξάνθου)

 Ἀπό τις περιπτώσεις ὅπου ἕνας ἥρωας συγκρούεται μὲ θεότητα στὴν «Ἰλιάδα» εἶναι ἡ ἀντιπαράθεση τοῦ Ἀχιλλέα μὲ τὸν Σκάμανδρο, τὸν θεὸ τοῦ ποταμοῦ τῆς Τροίας. 

Ὁ Ἀχιλλέας σκότωσε πάρα πολλοὺς Τρῶες καὶ τοὺς ἔριχνε στὸν ποταμό Σκάμανδρο, με ἀποτέλεσμα νὰ ὑπερχειλίσει. 

Ὁ Σκάμανδρος θύμωσε καὶ προσπάθησε νὰ πνίξει τὸν Ἀχιλλέα, ὁ ὁποῖος ἀναγκάστηκε νὰ παλέψει μὲ τὴ θεότητα.

 Τελικὰ, ὁ θεὸς Ἥφαιστος, μετὰ ἀπὸ ἔκκληση τῆς Ἥρας, χρησιμοποίησε τὴ φωτιὰ τοῦ γιὰ νὰ καταστρέψει τὸ ποτάμι καὶ νὰ σώσει τὸν Ἀχιλλέα. Αὐτὴ ἡ μάχη δείχνει τὴ σύγκρουση ἀνάμεσα σὲ ἕνα θνητό καὶ μία ὑπέρτατη φυσικὴ δύναμη, ποὺ εἶχε ὑπερφυσικὲς ἰδιότητες.

. Οἱ Ἑλληνικὲς θυσίες καὶ ὀργὴ τῶν θεῶν

Ἐκτός ἀπὸ τὶς ἀπευθείας συγκρούσεις, οἱ Ἕλληνες πολεμιστὲς συχνὰ ἔρχονταν σὲ ρήξη μὲ τοὺς θεοὺς ἐξαιτίας τῶν πράξεών τους. 

Ἡ πιο χαρακτηριστικὴ περίπτωση εἶναι ἡ ὁργὴ τῆς θεᾶς Ἄρτεμης πρὸς τὸν Ἀγαμέμνονα, ὅταν σκότωσε ἕνα ἱερὸ ἐλάφι τῆς.

 Ἡ Ἄρτεμης ἀπαίτησε νὰ θυσιάσει τὴν κόρη του, τὴν Ἰφιγένεια, γιὰ νὰ ἡρεμήσει. Αὐτὸ δεικνύει ὅτι ἡ ἀνυπακοή ἢ ὕβρις μποροῦσε νὰ φέρει καταστροφικὲς συνέπειες γιὰ τοὺς θνητοὺς.

Συνοψίζοντας, δὲν ὑπάρχουν «άγνωστες» μάχες με τὴν ἀκριβῆ ἔννοια ἀπευθείας πολέμου τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τῶν Ὀλυμπίων. Ὡστόσο, ἡ Ἰλιάδα καὶ ἄλλες πηγὲς ἀναδεικνύουν περιπτώσεις ὅπου θνητοὶ καὶ θεοὶ συγκρούονται με ἄμεσο ἢ ἔμμεσο τρόπο.

Καιάδας - "Καιάδας - Ὁ μῦθος τῆς θανάτωσης βρεφῶν ἀπὸ τοὺς Σπαρτιᾶτες"

 

Ὁ Καιάδας εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ διαβόητα μέρη τῆς ἀρχαίας Σπάρτης καὶ συνδέεται στενὰ μὲ τὸν μῦθο τῆς θανάτωσης βρεφῶν ποὺ θεωροῦνταν ἀδύναμα ἢ μὴ κατάλληλα νὰ γίνουν μελλοντικοὶ πολεμιστές. Αὐτὴ ἡ πρακτικὴ ἀποτελεῖ ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ σκοτεινὰ κεφάλαια τῆς σπαρτιατικῆς ἱστορίας, εἶναι ὅμως ἔτσι ἂν καὶ εἶναι συχνὰ ὑπερβολικὰ δραματοποιημένη στὴ λαϊκὴ φαντασία καὶ τὴ μεταγενέστερη λογοτεχνία. 

Ἕνας ἀπ’ τοὺς πιὸ ἀτιμωτικοὺς θανάτους κατὰ τὴν ἀρχαιότητα, ἦταν ὁ κατακρημνισμὸς σὲ βάραθρο. Ἐφαρμοζόταν στὴν Ἀθήνα, στὴν Κόρινθο, στοὺς Δελφούς, στὴ Θεσσαλία κι ἀλλοῦ καὶ ἀφοροῦσε τοὺς αἰχμαλώτους, ἐγκληματίες, ἱερόσυλους καὶ προδότες. Ἐκτὸς ἀπὸ τὸ αὐτονόητο μαρτύριο, ἡ ποινὴ ἐμπεριεῖχε καὶ μεταφυσικὲς προεκτάσεις, καθὼς τὸ σῶμα παρέμενε ἄταφο καὶ ἡ ψυχὴ ἀδυνατοῦσε νὰ λυτρωθεῖ. «Κόρακες» ὀνομαζόταν ὁ τόπος τιμωρίας στὴ Θεσσαλία, «βάραθρο» ἢ «ὄρυγμα» στὴν Ἀθήνα, ὅπου πάντως μετὰ τὸ 406 π.Χ. φαίνεται πὼς ἡ τιμωρία παύει νὰ ἐφαρμόζεται, 

«Καιάδας» στὴ Σπάρτη. 

Ὁ τελευταῖος εἶναι καὶ ὁ πιὸ διάσημος, καθὼς εἶναι εὐρέως διαδεδομένη σήμερα ἡ φήμη, πὼς ἐκεῖ ἔριχναν οἱ Σπαρτιᾶτες, ἐκτὸς ἀπὸ αἰχμαλώτους καὶ κατάδικους, τὰ ἀνάπηρα καὶ ἀσθενικὰ βρέφη ἢ παιδιὰ τῆς Σπάρτης. Ὁ Καιάδας, ποὺ ὁ Στράβων τὸν ἀποκαλεῖ «δεσμωτήριον τὸ παρὰ Λακεδαιμονίους σπήλαιο τί», ταυτίζεται σήμερα μὲ τὸ σπηλαιοβάραθρο τοῦ χωριοῦ Τρύπη (10 χλμ. βορειοδυτικὰ τῆς Σπάρτης), βάσει τῶν περιγραφῶν τοῦ ἀρχαίου περιηγητῆ Παυσανία (τὸν ἀποκαλεῖ «ἀπότομο καὶ βαθὺ βάραθρο»), τοῦ Πλούταρχου κ.ά., καθὼς καὶ τοῦ σύγχρονου Γάλλου περιηγητῆ O. Rayet, ὁ ὁποῖος τὸ ἐπισκέφτηκε τὸ 1879.

Κατὰ ἱστορικὲς ἀναφορές, στὸν Καιάδα ρίχτηκαν ἀπὸ τοὺς Σπαρτιᾶτες ὁ ἥρωας τοῦ Β΄ Πελοποννησιακοῦ πολέμου ὁ Ἀριστομένης ὁ Ἀνδανιεὺς μαζὶ μὲ 50 αἰχμαλώτους Μεσσηνίους. Ἐπίσης στὸν Καιάδα οἱ Σπαρτιᾶτες κατακρήμνισαν καὶ τὸ νεκρὸ σῶμα τοῦ βασιλέως των Παυσανία ποὺ εἶχε καταδικαστεῖ σὲ θάνατο ἐπὶ προδοσία. Οἱ ἀρχαῖες ἀναφορὲς (Θούκ. 1.134, Παυσαν. 4.18, Στράβ. Ἡ 376) καθιστοῦν σαφὲς ὅτι στὸν Καιάδα ἀπορρίπτονταν «...οἱ ἐπὶ μεγίστοις τιμωρούμενοι» καὶ οἱ αἰχμάλωτοι πολέμου. 

Πὼς ὅμως διαμορφώθηκε ὁ μῦθος περὶ κατακρήμνισης καχεκτικῶν παιδιῶν στὸν Καιάδα; 

Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Πλάτων, ὁ ὁποῖος στὴν «Πολιτεία» του πρότεινε τὴ θανάτωση τῶν ἀσθενικῶν βρεφῶν σὲ βάραθρο τῆς κλασικῆς Ἀθήνας, ἀλλὰ ἀνεξήγητα τὸ ἐφιαλτικὸ ὄνειρό του Πλάτωνα χρεώθηκε ἡ Σπάρτη. Ὁ Καιάδας ἔχει -μᾶλλον κακῶς- ταυτιστεῖ μέ τους, ἐπίσης τρομερούς, «Ἀποθέτες». Τὸν τόπο δηλαδὴ ποὺ οἱ Σπαρτιᾶτες ἀπέθεταν τὰ μὴ ἀρτιμελῆ βρέφη, ὅπως ἀναφέρει ὁ Πλούταρχος καὶ μόνον αὐτός, στὸν βίο τοῦ Λυκούργου. Συγκεκριμένα ὁ ἀρχαῖος ἱστορικὸς γράφει ὅτι οἱ γονεῖς τοῦ κάθε νεογέννητου τὸ ἔφερναν ἐμπρὸς σὲ μία ἐπιτροπὴ γερόντων ποὺ τὸ ἐξέταζαν. Ἐὰν τὸ ἔβρισκαν ὑγιὲς καὶ ἀρτιμελὲς τὸ παρέδιδαν στὴν πόλη νὰ ἀνατραφεῖ, ἐνῷ στὴν ἀντίθετη περίπτωση τὸ «ἀπέπεμπον εἰς τὰς λεγομένας Ἀποθέτας», ἕναν βαραθρώδη τόπο στὸν Ταΰγετο, ἔτσι ὥστε τὸ δύσμορφο βρέφος νὰ πεθάνει μὲν ἀπὸ βέβαιο φυσικὸ θάνατο, ἀλλὰ ἡ πολιτεία νὰ μὴ μιανθεῖ ἀπὸ τὴν ἐκτέλεση του. Πάντως, ἀκόμη καὶ ἔτσι, οἱ σύγχρονοι ἐρευνητὲς ὑποστηρίζουν ὅτι αὐτὴ τὴν τύχη εἶχαν μόνο τὰ παιδιὰ μὲ βαριὲς δυσμορφίες καὶ ὄχι ἐλαφρὲς ἀναπηρίες, ἀλλὰ καὶ παιδιὰ ἀπὸ ἀνεπιθύμητες ἐγκυμοσύνες. 

Πιθανότατα, οἱ ἀόριστες ἀναφορὲς γιὰ τὴν ἐγκατάλειψη νεογνῶν στοὺς «Ἀποθέτες» του Ταΰγετου, ποὺ συνδέονται συχνὰ μὲ τὸν ἀρχαῖο Καιάδα, συγχέονταν μὲ τὴ γνωστή, σὲ ὅλη τὴν ἀρχαιότητα, πρακτική της βρεφοκτονίας. Ἡ πρακτική της βρεφοκτονίας, ἀποτελοῦσε ἔσχατο καὶ ἐπώδυνο μέσο οἰκογενειακοῦ προγραμματισμοῦ σὲ ὅλη τὴ διάρκεια τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίας, ἀπὸ τὴν ἀπώτερη προϊστορία μέχρι τὴ σύγχρονη ἰατρικὴ ἐπανάσταση καὶ τὴν ἐφαρμογὴ προηγμένων μεθόδων ἀντισύλληψης καὶ ἀποφυγῆς ἀνεπιθύμητων κυήσεων. Ἡ δέ, ἔκθεση τῶν παιδιῶν μὲ κάποια γενετικὴ δυσπλασία ἢ δυσμορφία ἀποτελοῦσε κοινὴ πρακτικὴ καὶ δὲν παρατηροῦνται διακρίσεις ἢ πολυνομία ἀπὸ πόλη σὲ πόλη καὶ ἀπὸ ἐποχὴ σὲ ἐποχή. 

Ὅμως, ἀκόμη καὶ ἡ συνθήκη τῆς ψυχικὰ ἐπώδυνης βρεφοκτονίας, βρίσκεται σὲ πλήρη ἀντιπαράθεση μὲ τὴν ἀποτρόπαιη καὶ ἀήθη παραβίαση τῆς ἔμφυτης ἀνθρώπινης αἴσθησης τοῦ φυσικοῦ καὶ νομικοῦ δικαίου, ποὺ συνεπάγεται ὁποιαδήποτε ἀντίληψη ἐγκατάλειψης ἀνυπεράσπιστων καὶ ἐν ζωῇ νεογνῶν, στὶς διαθέσεις ἐπιθετικῶν καιρικῶν συνθηκῶν καὶ ἄγριων ζώων. Συνεπῶς, ἡ ἄποψη αὐτὴ φαίνεται νὰ ἀποτελεῖ πάρεργο τῆς ἴδιας δυσφημιστικῆς παρερμηνείας τοῦ Καιάδα καὶ τῆς ἐγχώριας ἱστορικῆς ὑποβάθμισης τῆς ἀρχαίας Σπάρτης (μὲ τὴν ἑλληνικὴ Ἐκκλησία νὰ ὑποστηρίζει αὐτὸν τὸν μῦθο, μὲ ἰδιαίτερο «ζῆλο»). 

Σύμφωνα μὲ τὸν Ἡρόδοτο οἱ ἐκτελέσεις καταδίκων (ἢ αἰχμαλώτων) γίνονταν πάντα τὴ νύχτα καὶ πολλὲς ἑρμηνεῖες μποροῦν νὰ δοθοῦν πάνω σὲ αὐτό, ποὺ ἀφοροῦν εἴτε σὲ κάποια τελετουργικὴ πρακτικὴ εἴτε σὲ ψυχολογικὰ αἴτια ἢ στὴν ἐπιθυμία νὰ κρυφτεῖ ἀπὸ τὴν κοινὴ θέα τὸ ἐπαίσχυντο τέλος ἑνὸς Σπαρτιάτη. Ἐπιπλέον, οἱ ἐκτελέσεις γίνονταν στὴ φυλακή, προφανῶς διὰ ἀπαγχονισμοῦ, τοὐλάχιστον ἕως τὴν ἐποχὴ τοῦ Ἡροδότου. Ὁ Καιάδας δὲν ἀναφέρεται πουθενὰ οὔτε κάποιο ἄλλο εἶδος κατακρημνισμοῦ. Ἴσως ὁ Καιάδας νὰ χρησιμοποιοῦνταν ὡς ἕνα μέρος ὅπου ρίχνονταν τὰ σώματα μετὰ τὴν ἐκτέλεση. 

Ἡ ἀλήθεια εἶναι, πάντως, πὼς ἔχουμε ἐλάχιστες μαρτυρίες γιὰ ὑποθέσεις ἀνθρωποκτονίας στὴ Σπάρτη καὶ ἀκόμη λιγότερες γιὰ τὶς ποινὲς ποὺ ἐπιβάλλονταν ἐκεῖ. Γενικότερα, στὴν ἀρχαιότητα οἱ ἀναφορὲς γιὰ τὴ θανάτωση βρεφῶν στὸν Καιάδα εἶναι ἐξαιρετικὰ περιορισμένες καὶ χαρακτηρίζονται ἀπὸ ἀσάφεια καὶ ἀπροσδιοριστία, ἐνῷ στὴ σύγχρονη ἐποχὴ ἀποκτοῦν μεγαλύτερη ἀποδοχὴ καὶ διάδοση καὶ μάλιστα σὲ συγγράμματα τῆς στοιχειώδους ἐκπαίδευσης, παρὰ τὴν παντελῆ ἔλλειψη τεκμηρίωσης καὶ ὑποστήριξης τῆς αἰνιγματικῆς μυθοπλασίας. Ἀντίθετα, στὴ διεθνῆ ἱστοριογραφία οἱ σχετικὲς ἀναφορὲς ἀμφισβητοῦνται ἢ ἀγνοοῦνται παντελῶς.

Ὁ θρῦλος αὐτός, φαίνεται νὰ παίρνει σάρκα καὶ ὀστᾶ τὸ 1904, ὅταν κατὰ τὴν διεξαγωγὴ ἀρχαιολογικῆς ἔρευνας, τὰ ἀρχαιολογικὰ εὑρήματα ἐντὸς τοῦ Καιάδα ὁδήγησαν τὴν τότε ὁμάδα τῶν ξένων ἀρχαιολόγων στὴ διαπίστωση, ποὺ ἕως σήμερα κακῶς παραμένει, ὅτι οἱ ἀρχαῖοι Σπαρτιᾶτες ἔριχναν στὸν γκρεμὸ τὰ ἀνάπηρα παιδιά, μὲ τὸ σκεπτικὸ ὅτι τοὺς ἦταν βάρος καὶ ἄχρηστα γιὰ τὴν κοινωνία τους. Ἡ ἐπιστημονικὴ ὁμάδα βασίστηκε στὸ μικρὸ μέγεθος τῶν ὀστῶν, ποὺ ἀποκάλυψε ἡ ἀρχαιολογικὴ ἔρευνα, τὰ ὁποῖα ἀπεδόθησαν σὲ ὀστᾶ μικρῶν παιδιῶν. 

Τὸ 1956, μισὸ αἰῶνα μετά, ἡ μέθοδος τοῦ ἄνθρακος C14 ἀξιολόγησε τὰ συγκεκριμένα εὑρήματα ὡς μὴ ἀνήκοντα σὲ παιδιὰ ἀλλὰ σὲ ἐνήλικους ἄνδρες καὶ γυναῖκες καὶ μόνον σὲ ἕνα ποσοστὸ 15% ἀνήλικων. Ἅπαντες δέ, εἶχαν κατάγματα. Κατὰ τὴ δεκαετία τοῦ 1980, ἀλλὰ καὶ τὸ 2003, πολλοὶ ἀρχαιολόγοι, σπηλαιολόγοι ἀλλὰ καὶ ὀρειβάτες κατέβηκαν στὸν Καιάδα καὶ ἔδωσαν διάφορα στοιχεῖα γιὰ τὰ εὑρήματα ποὺ ὑπάρχουν στὸ ἐσωτερικό του. Ἐπικρατεῖ, βέβαια, μιὰ σύγχυση γιὰ τὸ κατὰ πόσο ἔφτασαν στὸν «πάτο» τοῦ πηγαδιοῦ. Ἄλλωστε, δὲν γνωρίζουμε ἂν μὲ τὰ χρόνια λόγῳ τῶν σεισμῶν ἡ δομὴ τοῦ Καιάδα ἔχει ἀλλάξει. Κατὰ τὸν Πλούταρχο (Κίμων 16.4) ὁ σεισμὸς τοῦ 464 π.Χ. ἦταν τρομακτικὰ ἰσχυρός: «Ἡ χώρα τῶν Λακεδαιμόνιων χάσμασιν ἐνώλισθε πολλοῖς καὶ τῶν Ταϋγέτων τιναχθέντων κορυφαὶ τινὲς ἀπερράγησαν» (ἄνοιξαν χάσματα καὶ ἀποκόπηκαν βράχοι ἀπὸ τὶς κορφὲς τοῦ Ταΰγετου). Εἶναι ἑπομένως φυσικὸ νὰ ἔπεσαν ἀπὸ τότε μεγάλοι βράχοι καὶ στὸ ἐσωτερικὸ τοῦ Καιάδα. 

 Παρατηρήθηκε ὅτι καὶ πάνω σὲ πεσμένους ὀγκολίθους ὑπῆρχαν ὀστᾶ ἀνθρώπινων σκελετῶν, ποῦ ρίχτηκαν προφανῶς ἀπὸ τὴν ἄνω, ἀρχικὴ εἴσοδο καὶ μετὰ τὸ 464 π.χ. Πάντως, τὸ σίγουρο εἶναι ὅτι τὰ ὀστᾶ ποὺ βρῆκαν ἐκεῖ ἀνήκουν σὲ ἐνηλίκους, ἡλικίας 18-35 ἐτῶν. Βρέθηκε μόνο ἕνας σκελετὸς παιδιοῦ, ὄχι πολὺ μικρῆς ἡλικίας, τὸ ὁποῖο πιθανολογεῖται ὅτι ἔπεσε κατὰ λάθος μέσα στὸν Καιάδα. Μαζὶ μὲ τὰ ὀστᾶ βρέθηκαν αἰχμὲς ἀπὸ βέλη καὶ δόρατα, ἐνῷ ἕνα θραῦσμα κρανίου εἶχε καρφωμένη πάνω του τὴν αἰχμὴ ἑνὸς βέλους. Πολλοὶ κατέληξαν στὸ συμπέρασμα ὅτι τὰ περισσότερα ἀπὸ τὰ σώματα ποὺ ρίχτηκαν ἐκεῖ ἦταν ἤδη νεκρά. Βρέθηκαν, ἐπίσης, λύχνοι καὶ σιδερένιοι χαλκάδες-δεσμά. 

Σὲ κάθε περίπτωση δὲν διαπιστώθηκε ἡ παρουσία σκελετικῶν εὑρημάτων νεογέννητων ἀτόμων ἢ βρεφῶν, τὰ ὁποῖα ἀποτελοῦν τὸ πιὸ ἀμφιλεγόμενο καὶ ἀμφισβητούμενο στοιχεῖο τῆς σχετικῆς ἱστοριογραφίας ποὺ συνδέεται μὲ τὸ σπηλαιοβάραθρο τοῦ Καιάδα καὶ τὴν ἀρχαία Σπάρτη. 

Ἐπίσης, δὲν μπόρεσε νὰ διαπιστωθεῖ μέχρι σήμερα, παρὰ τὶς ἐπανειλημμένες ἔρευνες, ἡ παρουσία σκελετικῶν εὑρημάτων μικρῶν παιδιῶν, βιολογικῆς ἡλικίας 1-4 ἐτῶν ἢ μεγαλύτερων παιδιῶν ἡλικίας 5-10 ἐτῶν, στὸ χῶρο του σπηλαιοβαράθρου. 

Ὅπως ἔχει, ἤδη, ἀναφερθεῖ, τὰ περισσότερα ἀπὸ τὰ ἀνθρώπινα σκελετικὰ εὑρήματα, ποὺ βρέθηκαν στὸ χῶρο του σπηλαιοβαράθρου, ἀνήκουν σὲ ἄνδρες βιολογικῆς ἡλικίας, μεταξὺ 18 καὶ 35 ἐτῶν. Μόνο δύο κρανία ἐνηλίκων ἀνδρῶν ἐμφανίζουν ἐνδείξεις πιθανῆς βιολογικῆς ἡλικίας μεγαλύτερης τῶν πενῆντα ἐτῶν, ἐνῷ βρέθηκαν λίγα σκελετικὰ εὑρήματα δύο ἐφήβων, πιθανῆς ἡλικίας 14-17 ἐτῶν, καθὼς καὶ τμήματα μετωπιαίου ὀστοῦ καὶ ἄνω γνάθου ποὺ πρέπει νὰ ἀνήκουν σὲ ἕνα ἀκόμη νεαρὸ ἄτομο ἡλικίας, περίπου, δώδεκα ἐτῶν. 

Ἀλλὰ καὶ αὐτὴ ἀκόμη ἡ περίπτωση τοῦ νεαρότερου ἀτόμου δὲν θὰ μποροῦσε νὰ θεωρηθεῖ τεκμήριο θανάτωσης βρεφῶν στὸν Καιάδα. Ἀντίθετα εἶναι γνωστή, ἀκόμη καὶ ἀπὸ τὴ σύγχρονη ἱστορικὴ περίοδο, ἡ συχνὴ ἐμπλοκὴ μεγαλύτερων παιδιῶν καὶ ἐφήβων σὲ βίαιες ἀντιπαραθέσεις καὶ πολεμικὲς συρράξεις. 

Τὰ συμπεράσματά περί εὐγονίας τῶν Σπαρτιατῶν, στὸ πλαίσιο μιᾶς στρατοκρατούμενης κοινωνίας, ὁ ὑπερβάλλων ρόλος των φυλετὼν στὶς οἰκογενειακὲς καὶ ἀτομικὲς ὑποθέσεις, στὸ πλαίσιο τοῦ κοινοβιακοῦ χαρακτῆρα τῆς σπαρτιατικῆς κοινωνίας, προέρχονται καὶ ἀποτελοῦν ἀναπόσπαστα μέρη τοῦ σπαρτιατικοῦ μύθου, τοῦ ὁποίου ἕνας ἀπὸ τοὺς σημαντικότερους ἀρχιτέκτονες ἦταν καὶ ὁ Πλούταρχος. Συνεπῶς, ἡ οὕτως ἢ ἄλλως ἀμφισβητήσιμη ἀναφορὰ στὴ σκόπιμη θανάτωση βρεφῶν στὸν Καιάδα, γιὰ λόγους εὐγονικῆς, φαίνεται νὰ κλονίζεται σοβαρά. Τὸ παραμύθι περί «...ὡραίων Σπαρτιατῶν, Καιάδα ἀνάπηρων τέκνων» ἄλλωστε δὲν συμπορεύεται μὲ τὸν ποιητὴ Τυρταῖο (ἐκ γενετῆς τυφλόν), τὸν βασιλιᾶ Ἀγησίλαο τῆς Σπάρτης (ἐκ γενετῆς χωλὸν) καὶ πλείστους ἄλλους διακεκριμένους Σπαρτιᾶτες, οἱ ὁποῖοι δὲν ἦταν ἀρτιμελεῖς, καθὼς καὶ ἀπὸ τὴν ἐπίσημη ἱστορία. Χαρακτηριστικὸ εἶναι δέ, πὼς ὅταν κάποτε εἰρωνεύτηκαν ἕναν κουτσὸ Σπαρτιάτη ποὺ πήγαινε νὰ πολεμήσει, αὐτὸς ἀπάντησε πὼς «ὁ πόλεμος χρειάζεται ἄτομα ποὺ μένουν στὴ θέση τους καὶ ὄχι ἄτομα ποὺ τὸ βάζουν στὰ πόδια», ἐνῷ σὲ παρόμοια περίπτωση τυφλοῦ Σπαρτιάτη, αὐτὸς ἀπάντησε πὼς «καὶ τίποτα νὰ μὴν κάνω, ὅλο καὶ κάποια λεπίδα τοῦ ἐχθροῦ θὰ στομώσω μὲ τὸ σῶμα μου». 

Ἐκφοβιστικὴ Προβολή: Ἡ ἀφήγηση αὐτὴ ἐνίσχυσε τὸν φόβο καὶ τὸ δέος γύρω ἀπὸ τὴ Σπάρτη, παρουσιάζοντας τὴν πόλη ὡς ἕνα μέρος ὅπου μόνο οἱ ἰσχυρότεροι ἐπιβιώνουν. Ἦταν ἕνας τρόπος νὰ δείξουν οἱ Σπαρτιᾶτες τὴν ἀφοσίωσή τους στὴν ἐπιβίωση τοῦ κράτους καὶ τὴ στρατιωτικὴ ὑπεροχή. 

Ἀποθετήριο ἀναπήρων τέκνων πρωτολειτούργησε ἐπὶ Βυζαντίου (τὰ ἀνάπηρα τέκνα τὰ ἀπέθεταν στὰ «ἄντρα», τὰ ὁποῖα ἦταν σπηλιές), προηγήθηκε ὅμως ἡ ἀπόθεση τέκνων ὑγιῶν καὶ μὴ ὑγιῶν ἀπὸ τοὺς Ρωμαίους κατὰ τὴν τελευταία περίοδο τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας γνωστὴ καὶ ὡς πτώση τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας γιὰ ἄλλους λόγους (κοινωνικοὺς κατ’ ἐξοχήν). 

Ὁ Θεόδωρος Πίτσος, Καθηγητὴς Φυσικῆς Ἀνθρωπολογίας τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, ἐξηγεῖ πὼς μετὰ ἀπὸ ἔρευνες ἀποδείχτηκε πὼς ποτὲ οἱ Ἀρχαῖοι Σπαρτιᾶτες δὲν πέταγαν τὰ παιδιά τους στὸν Καιάδα σὲ ἀντίθεση μὲ τὸ ἑλληνικὸ κράτος ποὺ γιὰ δεκαετίας μέσῳ τῆς ἐκπαίδευσης ὑποστηρίζουν τὸ ἀντίθετο.