Ὁ προσδιορισμὸς τοῦ Ἐτους καὶ τῶν Ἐποχῶν στὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα

Ὁ προσδιορισμὸς τοῦ Ἐτους καὶ τῶν Ἐποχῶν στὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα
Ἐνας θρῦλος ἀναφέρει ὅτι οἱ Ἀρκάδες ἐκαυχῶντο ἀφ' ἑνὸς μὲν ὅτι ἡ ἱερὴ πόλις τοὺς Λυκόσουρα κτίστηκε πρὶν ἀπὸ τὸν Κατακλυσμὸ τοῦ Δευκαλίωνα, ἀφ' ἑτέρου δὲ ὅτι οἱ ἴδιοι προηγοῦντο καὶ αὐτῆς τῆς δημιουργίας τῆς Σελήνης. Γιὰ τὸν λόγο αὐτόν, οἱ Ἀρκάδες ὀνομάστηκαν ἀπὸ τὸν Ἀριστοτέλη Προσέληνοι καὶ ἀπὸ τοὺς Λατίνους συγγραφεῖς Proselines.



Ὁ θρῦλος αὐτός, βέβαια, κατὰ πᾶσα πιθανότητα στηρίζεται στὸ γεγονὸς ὅτι πιθανῶς πρῶτοι οἱ Ἀρκάδες ἀπ' ὅλους τοὺς Ἕλληνες δημιούργησαν ἡμερολόγιο ποὺ βασιζόταν στὸν συνοδικὸ σεληνιακὸ μῆνα. Πάντως, εἶναι γνωστὸ ὅτι μετὰ τὴν Κάθοδο τῶν Δωριέων στὴν Ἑλλάδα, οἱ Πελασγοὶ διατηρήθηκαν ἀμιγῶς μόνο στὴν ὀρεινὴ Ἀρκαδία· γι' αὐτὸν τὸν λόγο οἱ Ἀρκάδες θεωροῦσαν τοὺς ἑαυτούς τους γηγενεῖς. Ἔτσι, μερικὲς ἀπὸ τίς ἀρχαιότερες παραδόσεις συνεχίστηκαν καὶ διατηρήθηκαν στὴν ὀρεινὴ περιοχὴ τῆς Ἀρκαδίας, ἐνῶ εἶχαν οὐσιαστικὰ ἐξαφανιστεῖ ἀπὸ τὴν ὑπόλοιπη Ἑλλάδα.
Οἱ ἀρχαϊκὲς πηγὲς ἀπὸ τὸν ἑλλαδικὸ χῶρο, ὅπως πήλινες πινακίδες τοῦ 13ου π.Χ. αἰῶνα, τὰ ἔργα τοῦ Ὁμήρου, τοῦ Ἠσίοδου κ.ἄ., ἀποκαλύπτουν τὴ χρήση σεληνιακῶν μηνῶν ἀπὸ τίς ἑλληνικὲς πόλεις-κράτη.
Ὁ Ἡσίοδος ἀναφέρει μεθόδους ὑπολογισμοῦ τοῦ ἔτους βασισμένες στὴν παρατήρηση λαμπρῶν ἄστρων. Στὸ ἔπος του «Ἔργα καὶ Ἡμέραι» ἀναφέρει ὡς χρόνο ἀμητοῦ (θερισμοῦ) τὴν περίοδο ποὺ τὸ ἀνοικτὸ σμῆνος τῶν Πλειάδων ἦταν ὁρατὸ μὲ γυμνὸ μάτι λίγο πρὶν τὴν αὐγή, ἐνῶ ὡς χρόνο ὀργώματος τὴν περίοδο λίγο μετὰ τὴν παροδικὴ ἐξαφάνιση τῶν Πλειάδων, τῶν Ὑάδων καὶ τοῦ ἀστερισμοῦ τοῦ Ωρίωνα ἀπὸ τὸν οὐρανὸ (Ἔργα καὶ Ἡμέραι , 383-384, 614-616).


Ἐπίσης, ὁ Ἡσίοδος συμβουλεύει τοὺς γεωργοὺς νὰ ἁλωνίζουν τὰ στάχυα ὅταν πρωτοεμφανίζεται ὁ Ωρίωνας, ἕνας ἀστερισμὸς ποὺ πολλοὶ ἀρχαῖοι συγγραφεῖς θεωροῦσαν ὡς ἡμερολογιακὸ δείκτη. Αὐτὸ βασιζόταν στὸ γεγονὸς ὅτι ἡ ἀνατολή του κατὰ τίς πρωινὲς ὧρες συνέπιπτε μὲ τὴν ἀρχὴ τοῦ καλοκαιριοῦ, ἐνῶ ἡ ἀνατολή του τὰ μεσάνυχτα συνέπιπτε μὲ τὴν ἀρχὴ τῆς συγκομιδῆς τῶν σταφυλιῶν. Τέλος, ἡ ἀνατολή του κατὰ τίς ἀπογευματινὲς ὧρες ὑποδείκνυε ὅτι πλησίαζε ἡ ψυχρὴ ἐποχὴ τοῦ χειμῶνα.
Ὁ Ἱπποκράτης ἀναφέρει τίς Πλειάδες καὶ εἶχε ἐπισημάνει το ὅτι διαιροῦσαν τὸ ἔτος σὲ τέσσερις ἐποχές, ποὺ βέβαια σχετίζονταν μὲ τὴ θέση τοῦ ὡραίου αὐτοῦ ἀνοικτοῦ σμήνους στὸν οὐρανό. Τὸ καλοκαίρι ἄρχιζε μὲ τὴν ἐμφάνιση τῶν Πλειάδων καὶ διαρκοῦσε μέχρι τὴν ἀνατολὴ τοῦ Ἀρκτούρου, τοῦ λαμπρότερου ἄστρου τοῦ ἀστερισμοῦ τοῦ Βοώτη. Τὸ φθινόπωρο διαρκοῦσε μέχρι την «ἑσπερία δύση» τῶν Πλειάδων, ἐνῶ τότε ἀκριβῶς ἄρχιζε ὁ χειμῶνας, ποὺ τελείωνε τὴν ἐαρινὴ ἰσημερία. Κατόπιν, ἄρχιζε ἡ ἐποχὴ τῆς ἄνοιξης ποὺ διαρκοῦσε μέχρι τὴν ἀνατολὴ τῶν Πλειάδων.
Ὁ λαὸς γιὰ τὸν προσδιορισμὸ τῶν ἐποχῶν τοῦ ἔτους χρησιμοποιοῦσε ἕνα πλῆθος φαινομένων ποὺ παρατηροῦσε στὴ φύση. Ὁ Ἡσίοδος ἀναφέρει πολλὰ ἀπὸ αὐτά. Ὅπως τίς κραυγὲς τῶν ἀποδημητικῶν γερανῶν, οἱ ὁποῖοι προανάγγελλαν τόσο τὴν περίοδο
τοῦ ὀργώματος, ὅσο καὶ τὴν ἔναρξη τῆς ἐποχῆς τῆς σπορᾶς, τὴν ἀναρρίχηση τῶν σαλιγκαριῶν στὰ φυτά, ἡ ὁποία ἔδειχνε τὸ τέλος τοῦ σκαψίματος τῶν ἀμπελώνων κ.ἄ.
Αὐτὴ ἡ ταυτόχρονη χρησιμοποίηση πολιτικῶν καὶ «φυσικῶν» ἡμερολογίων εἶναι χαρακτηριστικὸς τρόπος ὑπολογισμοῦ τοῦ χρόνου ἀπὸ τοὺς ἀρχαίους Ἕλληνες. Κατὰ τοὺς κλασικοὺς χρόνους καὶ μετέπειτα, οἱ μῆνες, οἱ ὀνομασίες τῶν ὁποίων σχετίζονταν μὲ τίς γιορτὲς πρὸς τιμὴν τῶν ἑλληνικῶν θεοτήτων καὶ βασίζονταν στὸν συνοδικὸ σεληνιακὸ μῆνα, ἄρχιζαν ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ πραγματοποιεῖτο ἡ φάση τῆς νέας Σελήνης.

Ἀνακαλύψτε  κορυφαῖες ἑταιρεῖες  ποὺ Ὑποστηρίζουν τὸ Κανάλι Μᾶς 

ESSENS. TRAVEL

https://essens.travel

Πτήσεις   Ξενοδοχεία    Διακοπές    Ειδικές προσφορές

https://essens.travel/

Γιατί να κάνετε κράτηση μαζί μας

Κρατάμε την τιμή του εισιτηρίου       Παρέχουμε εξυπηρέτηση πελατών

 Ένας ισχυρός συνεργάτης για εταιρείες

E-shop  E - SHOP

https://essensworld.com/880010579

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

ΑΤΤΙΚΗ -        -- ΣΠΑΡΤΗ
ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝ --- ΠΑΝΑΜΟΣ

Μὴ παρὰ Άθηναίοις εἴρηται Ὅτι έν αὐτῶ ἐτιμᾶτο βοηδρόμιος Άπολλων .

Τὴ ν δὲ ἀρχὴ ν ἔλαβεν Ὅτι πολέμου συντάτος Ἀθηναίοις καὶ Ἐλευσινίοις .

Συμμαχήσαντος Ἰωνος κατὰ συγγένειον , ἐνίκησαν Ἀθηναῖοι. Ἀπὸ οὖν τοῦ στρατεύματος βοῆσ τῆσ ἐπιτῶ ᾄστει δραμούσης ὄ τε Ἀπόλλων βοηδρομιος ἐκλήθη καὶ ἡ θυσία , καὶ ὄ μην . καὶ διήρθωσεν .
῾Ο Βοηδρομιὼν εἶναι ἀττικὸσ Ὀ ὁποῖος ὠνομάσθηκε ἔτσι ἀπὸ τοὺσ Ἀθηναίους διότι κατ αὐτὸν ἐτιμᾶτο Ὁ βοηδρόμιος Ἀπόλλων.
Καὶ δημιουργήθηκε διότι , Ὅταν ἔγινε πόλεμος μεταξὺ Ἀθηναίων καὶ Ἐλευσινίων , καὶ ἐπειδὴ Ὁ Ἴων κατὰ συγγένεια συμμάχησε μὲ τοὺσ Ἀθηναίους , αὐτοὶ ἐνίκησαν. Ἀπὸ τὴν βοὴ λοιπὸν τοῦ στρατεὺματος , ποὺ διέτρεχε τὸ ἄστυ ( βοὴ +δρόμος ), καὶ Ὁ Ἀπόλλων ώνομάσθηκε βοηδρόμιος ἀλλὰ καὶ Ἡ θυσία ( Ἡ Ἑορτὴ ) καὶ Ὁ μῆνας . Τὴν ἑορτὴ δημηούργησε ὁ φερεκύδης γιὰ τοὺσ αὐτόχθονες Ἀθηναίους ..

ΘΑΡΓΗΛΙΩΝ (30 ΗΜΕΡΕΣ) 23 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 23 ΜΑΙΟΥ

           Μὴν Μάϊος       Ἀθῆναι                     Σπάρτη

                                    Ἀττική

                                   Θαργηλιών               Δελχίνιος

Θαργηλιών μὴν Ἀθήνησιν ια· ὠνομάσθη δὲ ἐπεί ὁ ἣλιος τότε πυρώδης ·

τὸ δὲ θερμὸν θαργήλιων ὠνόμαζον· τὰ δὲ ἂνθη τότε ἐξηταίνετὸ.

Θαργηλίων δὲ , ὁ ἐνδέκατος μὴν ὀνομάζεται · ἐπεί τότε ὁ ἥλιος πυρώδης ἐστὶ, καὶ ἐν τούτῳ τῷ μηνὶ τὰ τῆς γῆς ἄνθη ἀνεξηραίνετο. Ἀπὸ τοῦ θέρειν οὖν τὴν γῆν · τὸ δὲ θερμὸν θάργηλον ὠνομασται .

[Θαργηλιών ( Μάϊος ) εἶναι ὁ ἐνδέκατος μήνας τῶν Ἀθηναίων καὶ ὠνομάσθηκε ἔτσι διότι τότε ὁ ἥλιος εἶναι θερμὸς ( τὸ θερμὸν τὸ ὠνόμαζαν Θραγηλίων ). Τότε ἐπίσης ξεραίνονταν τὰ ἄνθη]


Θαργήλια· Ἀπόλλωνος καὶ ὅλος ὁ μήν ἱερός τοῦ Θεοῦ , ἐν δὲ τοῖς Θαργηλίοις τὰς ἀπαρχὰς τῶν φυομένων ποιοῦνται καὶ περικομίζουσι · ταῦτα δὲ Θαργήλιὰ φασιν · καὶ μὴν θαργηλιών . Καὶ εὐρετηρίαν ἐκάλουν θάργηλον .


[Τὰ θαργήλια ἦταν ἑορτή τοῦ Ἀπόλλωνος καὶ ὅλος ὁ μῆνας τοῦ Θεοῦ.

Τότε μαζεύουν τοὺς πρώτους ἀνοιξιάτικους καρπούς , καὶ τοὺς περιφέρουν . Αὐτὰ λέγονται θαργήλια . Καὶ τὴν καλὴ χρονιὰ τὴν ἔλεγαν Θάργηλον. ]

 ΘΑΡΓΗΛΙΩΝ (30 ΗΜΕΡΕΣ) 23 ΑΠΡΙΛΙΟΥ - 23 ΜΑΙΟΥ

Ὁ Θαργηλιῶν εἶναι ὁ 11-ὅς μῆνας στὸ ἀττικὸ ἡμερολόγιο.

Ἦταν ἀφιερωμένος στοὺς θεοὺς Ἀπόλλωνα καὶ Ἄρτεμη, ἐνῶ ἀντιστοιχεῖ μὲ τὸ χρονικὸ διάστημα 23 Ἀπριλίου - 23 Μαΐου. Κυριότερες γιορτὲς τοῦ μῆνα αὐτοῦ ἦταν τὰ ὁμώνυμα Θαργήλια, ποὺ κρατοῦσαν δυὸ ἡμέρες, τὰ Βενδίδεια, τὰ ὁποῖα ἀναφέρονται καὶ στὸ Συμπόσιον τοῦ Πλάτωνα, καθὼς καὶ τὰ Καλλυντήρια καὶ τὰ Πλυντήρια, δυὸ γιορτὲς πρὸς τιμὴν τῆς θεᾶς Ἀθηνᾶς.

Ὁ Θαργηλιῶν ὀφείλει τὴν ὀνομασία του στὸ ρῆμα θέρειν καὶ στὴ λέξη Ἥλιος, δηλαδὴ θερμαίνει, καίει ὁ Ἥλιος, καὶ ἡ ἀντίστοιχη γιορτὴ τὰ Θαργήλια ἢ Θεργήλια ἦταν ἀφιερωμένη στὸν θεὸ Ἀπόλλωνα ὡς τὸν θεὸ τῆς ἡλιακῆς θερμότητας, μὲ τὴ δύναμη τῆς ὁποίας ὡριμάζουν οἱ καρποί: «Θαργήλια εἰσὶ πάντες οἱ ἀπὸ γῆς καρποί».

Τὰ Θαργήλια ἦταν γιορτὴ ποὺ ἐτελεῖτο τὴν 7η ἡμέρα τοῦ μῆνα, ἡ ὁποία ἐθεωρεῖτο ὡς γενέθλια ἡμέρα τοῦ Δήλιου Ἀπόλλωνα.

Τὴν παραμονὴ τῆς γιορτῆς, ποὺ ἐθεωρεῖτο ἡ γενέθλια ἡμέρα τῆς Ἀρτέμιδος, ἐτελεῖτο ἐξιλαστήρια ἢ καθαρτήρια θυσία, γιὰ τὸν ἐξαγνισμὸ τῆς πόλης τῶν Ἀθηνῶν:

«Θαργηλιῶνος ἕκτη καθαίρουσι τὴν πόλιν οἱ Ἀθηναῖοι» (Διογένης Λαέρτιος 11,44).

Ἡ θυσία τοῦ καθαρμοῦ ἦταν κατάλοιπο πανάρχαιας τελετῆς, κατὰ τὴν ὁποία δύο ἄντρες θυσιάζονταν -ὁ ἕνας γιὰ τοὺς ἄντρες τῆς πόλης καὶ ὁ ἄλλος γιὰ τίς γυναῖκες.

Οἱ δύο αὐτοὶ ἄντρες λέγονταν «φαρμακοί», ἴσως γιατί χρησίμευαν ὡς μέσα ἴασης καὶ καθαρμοῦ ὅλων τῶν ἄλλων.

Κατὰ τὸν Σουίδα, τρέφονταν δημοσία δαπάνη, ὁπότε πιθανῶς νὰ ἦταν κατάδικοι ποὺ ἡ ἐκτέλεσή τους προριζόταν νὰ γίνει στὰ Θαργήλια.

Κατὰ τοὺς κλασικοὺς χρόνους τὸ τελετουργικὸ τῆς γιορτῆς παρέμεινε ἴδιο, μόνο ποὺ στὴ θυσία γινόταν εἰκονικὴ ἐκτέλεση δύο ἀντρῶν.

Στὴ συνέχεια ἄρχιζαν οἱ κυρίως γιορτές, ποὺ ἔκλειναν τὴν ἑπομένη μὲ μουσικοὺς ἀγῶνες.

Στὴ διάρκεια τοῦ Θαργηλιώνα, ἐτελοῦντο ἐπίσης : α) Τὰ Βενδίδεια, τὴν 19η καί την 20η τοῦ μηνὸς πρὸς τιμὴν τῆς θρακικὴς σεληνιακῆς θεᾶς Βενδίδος, ἡ ὁποία ταυτιζόταν μὲ τὴν Ἀρτέμιδα, τὴν Ἐκάτη καὶ τὴν Περσεφόνη.

Τὰ Βενδίδεια γιορτάζονταν μὲ δημόσιες θυσίες καὶ τελετές.

Τὸ ἱερό της, τὸ Βενδίδιον, βρισκόταν κι αὐτὸ στὸν λόφο τῆς Μουνιχίας στὸν Πειραιᾶ. β) τὰ Πλυντήρια, την 25η τοῦ μηνὸς γιὰ τὸν καθαρισμὸ τῶν πέπλων τοῦ ἀρχαϊκοῦ ξοάνου τῆς Πολιάδος Ἀθηνᾶς στὴ θαλάσσια περιοχὴ τοῦ Φαλήρου, ἐνῶ στὴν πόλη σταματοῦσε κάθε ἐργασία.

Ἐπίσης, ἱερεῖς ἀπὸ τὸ γένος τῶν Πραξιεργιδῶν ἔπλεναν τὸ ξόανο τῆς θεᾶς ἀκολουθῶντας εἰδικὴ ἱερὴ τελετουργία. γ) Ἡ γιορτὴ τῶν Καλλυντηρίων την 19η τοῦ μηνὸς γιὰ τὸν καλλωπισμὸ τοῦ ναοῦ τῆς πολιούχου θεᾶς Ἀθηνᾶς καὶ τοῦ Ἐρεχθείου, καὶ τέλος δ) Ἀνὰ τριετία τὰ Μικρὰ Παναθήναια.

Διάφοροι ἐρευνητὲς (Mommsen κ.ἄ.) συνδυάζουν τὴν ἡλιακὴ ἀνατολὴ τοῦ σμήνους τῶν Πλειάδων στὸν οὐρανὸ μὲ τὴν τέλεση τῶν προϊστορικῶν γιορτῶν τῶν Πλυντηρίων.

Τότε γίνονταν, ἐκτὸς ἀπὸ τίς γιορτὲς πρὸς τιμὴν τῆς θεᾶς Ἀθηνᾶς, οἱ πλύσεις τῶν ἐνδυμάτων, οἱ ἐτήσιες ἐκλογὲς τῶν Ἀχαιῶν, ἐνῶ ἄρχιζε καὶ ἡ συγκομιδὴ τῶν δημητριακῶν.

Ὁ μῆνας Θαργηλιῶν ἀναφέρεται καὶ στὰ μηνολόγια τῆς Δήλου, Ἀμοργοῦ, Πάρου, Τήνου, Ἐφέσου, Περγάμου καὶ Μιλήτου.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ

ΑΠΡΙΛΙΟΣ
ΜΟΥΝΙΧΙΩΝ (ΑΘΗΝΑΙ ΑΤΤΙΚΗ )

ΑΡΤΕΜΙΣΙΟΣ ( ΣΠΑΡΤΗ

ΜΟΥΝΙΧΙΩΝ ὁ δέκατος μὴν παρὰ Αθηναίοιs. Ἐν δὲ τούτῳ Ἀρτέμιδι ἔθυον Μουνυχία
{ Φωτίου Λεξικὸν }

Μουνιχιὼν ἦταν ὁ δέκατος μῆνας τῶν Ἀθηναίων. Κατὰ αὐτὸν τὸν μῆνα θυσίαζαν στὴν Μουνυχία Ἄρτεμιν. ( Μουνυχία εἶναι η Σημερινὴ περιοχὴ τῆς Καστελλασ στὸν
Πειραιᾶ, ὁπού ὑπῆρχε καὶ ἱερό τῆς Θεᾶς }.

ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ '' ΜΟΥΝΥΧΙΑ '
'
Πρότερον ὁ Πειραιεὺς νῆσος, ὅθεν καὶ τοὔνομα εἴληφεν ἀπὸ διαπερᾶν.
Οὗ τα ἄκρα Μούνυχοs κατασχὼν μουνυχίαs Ἀρτέμιδοs ἱερόν ἱδρύσατο. {Παυσανίου } << Αττικῶν ὀνομάτων συναγωγή >> Λεξικὸν Σουΐδα

Στὴν ἀρχὴ ὁ Πειραιεύς ἦταν ἕνα νησί, ἀπό ὅπου πῆρε καὶ τὸ ὄνομα του, ἀπό τὸ διαπερνῶ ( διότι ἔπρεπε νὰ διαπερασησ τὴν Θάλασσα.) Ἀφοῦ ὁ Μούνυχοs κατέλαβε
τὰ ἄκρα του ἵδρυσε ἱερό τῆς Μουνυχίαs Ἀρτέμιδοs

Μουνυχία τόπος παραθαλάσσιος ἐν τὴ Ἀττική. ἙλλΆνικοs δὲ ὠνομάσθαι φησίν ἀπό Μουνυχου τινὸς βασιλέως, τοῦ παντακλέουσ, ὅς Μουνυχίασ Ἀρτέμιδοσ ἱερόν ιδρύσατο [ Λεξικὸν Σουΐδαs ]

Μουνυχία Τόπος παραθαλάσσιος στὴν Ἀττική. Ὁ Ἑλλάνικοs ἀναφέρει ὅτι ὠνομάσθηκε


ἔτσι ἀπό κάποιον βασιλέα Μούνυχο, γυιὸ τοῦ Παντακλέουs ὁ ὁποῖοs ἵδρυσε ἱερό τῆς Μουνυχίαs Ἀρτέμιδοs ]