Ἐλευσίνια Μυστήρια. Μῦθοι καί δρώμενα

(Ἡ «Ἀνασύνθεση των Μυστηρίων» βασίζεται στήν Ὀρφική Θεολογία, στὶς πληροφορίες ποῦ ἔχουμε γιά τα Μυστήρια, καθώς καί στὶς μαρτυρίες του Πλάτωνα καί των ἄλλων μεγάλων φιλοσόφων της ἀρχαιότητας).
Εἰσαγωγή
Τα Ἑλληνικά Μυστήρια (τα Ἐλευσίνια Μυστήρια) ἔχουν σάν Θεωρητική Βάση την Ὀρφική Θεολογία ποῦ ἐνέπνευσε ὁλόκληρο τον ἀρχαῖο κόσμο... κι εἶχαν σάν σκοπό νά ὁδηγήσουν τον μύστη ὡς την Αὐτοψία του Ἀληθινοῦ Ὄντος, της Θεότητας. Ὑπῆρχαν Τέσσερις (Φανερές) Βαθμίδες Μύησης (καί μία Πέμπτη Βαθμίδα, γιά την ὁποῖα δέν ἀναφέρονται πολλά)... ἀλλά οἱ περισσότεροι δέν έφἔφταναν κἄν στήν δεύτερη Βαθμίδα...
Ἔτσι, αὐτοί ποῦ θά μποροῦσαν νά μιλήσουν πραγματικά γιά τα Μυστήρια ἦταν οἱ «Πραγματικοί Μύστες», σάν τον Πλάτωνα, κι ὄχι ὅσοι εἶχαν μία ἐπιφανειακή, ἐξωτερική σχέση με τα Μυστήρια... Πολύ περισσότερο δέν θά μποροῦσαν νά εἶναι σε θέση νά μιλήσουν οἱ μετέπειτα χριστιανοί πατέρες, ὄχι μόνο γιατί ἀπέχουν χρονολογικά κάποιους αἰῶνες ἀπὸ την ἀκμὴ του ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ, ἀλλά προπάντων γιατί ἡ ἔλλειψή πληροφοριῶν κι ἡ ἀμαθής ἐμπάθεια ὡδηγοῦσε (ἀκόμα καί φωτισμένα μυαλά) σε μία διαστρεβλωμένη εἰκόνα των Μυστηρίων, ποῦ εἶναι ἀναξία ἀναφοράς καί ἀπὸ φιλοσοφική, καί ἀπὸ ἱστορική, ἄποψή..
Οἱ ἀμαθεῖς χριστιανοί θεωροῦσαν ὅλους τους ἕλληνες ἀνόητους καί παρίσταναν τα Μυστήρια κάτι σάν θεατρική παράσταση... 

Ὅμως το νά μιλᾶνε γιά κάτι ποῦ δέν γνώριζαν καί μάλιστα νά ἐκφέρουν γνώμη, ἐμπνεόμενοι μόνο ἀπὸ μῖσος, δέν δείχνει μόνο ἔλλειψή λογικῆς ἀλλά καί βαθιά ἀνοησία καί μικροπρέπεια...
Οἱ Πέντε Μυητικές Βαθμίδες των Μυστηρίων εἶναι:
Α) Τα Μικρά Μυστήρια της Περσεφόνης: Ψυχοσωματική Κάθαρση (καθαρμοί ποῦ συμπεριλαμβάνουν ὄχι μόνο σωματικούς καθαρμούς, ἀποχὴ ἀπὸ ὁρισμένες τροφές, πράξεις, ἀλλά καί ἀπόρριψη ἐπιθυμιῶν καί ὀρέξεων, ἀλλά καί ὑλικὲς σκέψεις προσανατολισμένες πρὸς τον ὑλικό κόσμο).
Β) Τα Μεγάλα Μυστήρια της Κόρης: Ψυχοδυναμική Μύηση, Ἀπελευθέρωση ἀπὸ τις ὁρμές της ψυχῆς, ἀπάθεια, ἀπελευθέρωση ἀπὸ τον κύκλο της μετενσωμάτωσης.
Γ) Τα Μεγάλα Ἐποπτικά Μυστήρια των τιτάνων: Ὑπέρβαση των νοητικῶν διαδικασιῶν καί της πολλαπλότητας.
Δ) Τα Μεγάλα Μυστήρια του Ζαγρέα: Ἔκσταση, Αὐτοψία, Ἕνωση με την Θεότητα – Εἶναι, (Ἀπορρόφηση στήν Ἑνότητα του Εἶναι)
Ε) Τα Ἄρρητα Μυστήρια του Διός: ἡ Πέμπτη Μυητική Βαθμίδα ποῦ Ὁδηγεῖ Ὡς την Ἀπορρόφηση στήν Θεότητα (ποῦ ἀναφέρεται ἐνδεικτικά μόνο ἀπὸ τον Πλάτωνα).
Ὁλόκληρη ἡ ἑλληνική φιλοσοφία (ποῦ ἦταν ὄχι μόνο μία θεωρητική ἀντίληψη της Πραγματικότητας ἀλλά καί μία βιοθεωρία, μία πρακτική ζωῆς) δέν εἶναι παρά «σχόλια» της Μυστηριακῆς Πρακτικῆς καί Ζωῆς..
Ὁ Πλάτωνας ὑπῆρξε ὁ μεγαλύτερος ἴσως μύστης στήν ἀρχαιότητα Ἀναφέρθηκε με σεβασμό στὰ Μυστήρια, κι εἶπε «ὅσα» του ἐπιτρεπόταν νά «πεῖ», με καλυμένο τρόπο. 

Στὸν «Φαίδωνα» ταυτίζει ἀπόλυτα τον μυητικό σκοπό των Μυστηρίων με το ἔργο της «ἀληθινῆς φιλοσοφίας», ποῦ εἶναι ἡ ἀπελευθέρωση (λύσις) της ψυχῆς ἀπὸ το σῶμα..
Στὴν πραγματικότητα τα Μυστήρια, ὅπως διαμορφώθηκαν ἀπὸ την Ὀρφική Θεολογία, κι ὅπως τα γνώρισε ὁ Πλάτωνας, ὑπήρξανε ἡ Ἀνεξάντλητη Δεξαμενή ὅλης της ἑλληνικῆς φιλοσοφίας καὶ σκέψης. Ὁ Πλάτωνας καὶ οἱ ἄλλη μεγάλοι ἕλληνες φιλόσοφοι, μόλις ποὺ ψέλλισαν κάτι ἀπὸ το «Ἱερὸ Μυστικό». 

Ὁ Πλάτωνας δὲν ἔκανε τίποτα ἄλλο ἀπὸ το νά μεταφέρει καὶ νά ἐκλαϊκεύσει σε φιλοσοφικό καὶ ψυχολογικό καὶ ἀνθρωπολογικό ἐπίπεδο, την «Μυστική Θεωρία καὶ Πρακτική».
Σύμφωνα με την Ὀρφική Θεολογία Ταύτιζε το Ἄπειρο Θεῖο με το Ἀγαθὸν, καὶ τον Κοσμικό Θεῖο Λόγο ποὺ Διαπερνᾶ τα πάντα (τον Διόνυσο Ζαγρέα) με το «Εἶναι».
Ἀπὸ το Σῶμα του Λόγου ποὺ «κοματιάζεται» (στὴν γλῶσσα του μύθου), «πολλαπλασιάζεται», προκύπτουν οἱ κόσμοι, ὁ νοητικός κόσμος, ὁ κόσμος της κατώτερης ψυχῆς, κι ἐμψυχώνεται ὁ κόσμος της ὕλης..
Ἡ Πλατωνική Θεωρία του Ὄντος ἔχει καθαρά «Ὀρφική καταγωγή». 

Το Ὄν Ὁρίζεται (ἀπὸ τον Πλάτωνα) στὶς Πέντε Ἐκδηλώσεις Του:
Δίας - Ἀγαθόν
Ζαγρέας (Λόγος) – Εἶναι
Νοῦς
Ψυχή
Ὕλη – Σῶμα
Ἐπίσης ὁ Πλάτωνας καθόριζε την Ἀπελευθέρωση του Ὄντος ἀπὸ το σῶμα καὶ τον κόσμο καὶ την «ἀνάβαση» του ὡς την Θεότητα (Ἀγαθὸν) σε τέσσερις βαθμίδες:
Ἀπελευθέρωση ἀπὸ την κατώτερη ὑλική ψυχή (ἐπιθυμητικό – ψυχοσωματικές λειτουργίες), ἀπάρνηση του κόσμου.
Ἀπελευθέρωση ἀπὸ την ἀστρική ψυχή (θυμικό – ψυχοδυναμικές ροπές), ἀπάθεια
Ἀπελευθέρωση ἀπὸ την νοητική ψυχή ἤ νοῦ (λόγος – νοητικές διαδικασίες), περισυλλογή ἀπὸ την πολλαπλότητα κι ἀνύψωση ὡς την Ἑνότητα
Θεωρία του Εἶναι, ἀπορρόφηση στὴν Ἑνότητα του Εἶναι, ὁμοίωση με το θεό.
Ἀντιστοιχεῖ μάλιστα στὶς Τέσσερις Βαθμίδες της Ὀντολογικῆς Ἀνάβασης τις Τέσσερις Μεγάλες Ἀρετές: Φρόνηση, Σωφροσύνη, Ἀνδρεία, Δικαιοσύνη.
Μία Πέμπτη Βαθμίδα της Ὀντολογικῆς Ἀνάβασης, Ἀπορρόφηση στό Ἀγαθόν, μόλις ποῦ ἀναφέρεται ἀπό τον Πλάτωνα, στά Κείμενά του, στήν Ἕβδομη Ἐπιστολή του, με ἐπιφύλαξη
Στὰ βήματα του Πλάτωνα πάτησαν ὅλοι οἱ μεγάλοι φιλόσοφοι της ἀρχαιότητας, κι οἱ Στωικοί, κι ὁ Ἐπίκουρος, κι ὁ Πλωτῖνος.. Ἀκόμα ὁ Πλάτωνας, μέσῳ των χριστιανῶν πατέρων «πέρασε» ὁλόκληρος στήν χριστιανική θεολογία. Ἄλλωστε ὁ Ἰησοῦς δέν δίδασκε κάτι διαφορετικό ἀπό τον Ὀρφέα (τον «θεολόγο, κατά τον Πλάτωνα), καὶ τον Πλάτωνα.
Ἡ Ὀρφικὴ Θεολογία
Ἡ Ὀρφικὴ Θεολογία, μολονότι ἀφομοιώνει ὅλη την ἑλληνική (Ἡσιόδεια) θεογονία, ἀναλύοντας καὶ ἀποσαφηνίζοντας δυσνόητους μεταφυσικούς ὄρους, ὅπως το Χάος, ὁ Φάνης (Ἔρως), καὶ τις διαλεκτικές σχέσεις πνευματικοῦ, «κουκούλι» στοιχείου... ἑντοῦτοις ἀπὸ τον 7ο π.Χ. αἰῶνα (καὶ ἀποδεδειγμένα ἀπὸ τον 6ο π.Χ. αἰῶνα) καὶ μετά, ἔχει ἐγκαθιδρυθεῖ ἡ Ἀντίληψη Μίας καὶ Μόνης Πνευματικῆς Ἀρχῆς ποὺ ἐκπροσωπεῖται ἀπὸ τον Δία.
Ὁ Ζεύς Εἶναι ἡ Ἀρχὴ ποὺ Διαχέεται Παντοῦ, σε ὅλο το Βάθος καὶ ὅλο το Πλάτος της Ὕπαρξης Ὁ Ζεύς Ἀποτελεῖ την ἀρχὴ, το μέσον καὶ το τέλος των πάντων, του ὄντος, του ἀνθρώπου Ὁ ἴδιος ὁ Πλάτωνας ἀναφέρεται (στοὺς «Νόμους» κι ἀλλοῦ) στὸν «παλαιό λόγο» κατά τον ὁποῖο «ὁ μέν δή Θεός ἀρχήν καὶ τελευτήν καὶ μέσα των ὄντων ἀπαντῶν ἔχει».
Καὶ στὸ «ἀποδιδόμενο» στὸν Ἀριστοτέλη σύγγραμμα «Περί κόσμου» ἀναφέρεται: «Ζεὺς πρῶτος ἐγένετο, Ζεὺς ὕστατος ἀρχικέραυνος. Ζεὺς κεφαλή, Ζεὺς μέσα. Διός δ’ ἐκ πάντα τελεῖται Ζεὺς πυθμήν γαῖης τε καὶ οὐρανοῦ ἀστερόεντος...».
Ἡ Ὀρφική Θεολογία διαποτίζει το ἑλληνικό πνεῦμα γιά, τουλάχιστον, 12 αἰῶνες (μέχρι την πολιτική ἐπικράτηση του ἐξωτερικοῦ ἐκκλησιαστικοῦ χριστιανισμοῦ, καὶ «διασώζεται» μέσα στὴν παγκόσμια φιλοσοφική σκέψη.
Ἀπὸ τον Δία, την Ἄρρητη κι Ἄγνωστη Ἀρχή, τον Ὑπέρτατο ὅλων Θεό, Γεννιέται στούς Κόλπους της Ἀπόκρυφης Φύσης (της Δημιουργίας κι Ἐξέλιξης), ποῦ Ἐκφράζεται ἀπὸ την Προκοσμική Δήμητρα (Δηώ), ἡ Κόρη, ὁ Ζαγρέας, ποῦ Εἶναι ἡ Κοσμική Οὐσία στὴν Ἀπόλυτη Ἑνότητά της (Εἶναι), κι ἀπὸ την Ὁποία θὰ προέλθουν ὅλα μέσα στὴν δημιουργία. Ὁ Ζαγρέας Εἶναι το «Εἶναι» των φιλοσόφων (Πλάτωνας), ὁ Λόγος των Στωικῶν, ποῦ Βρίσκεται στὴν Βάση των πάντων.
Ἀλλὰ μέσα στὴν Οὐσία του Ὄντος (Εἶναι) Ἐκδηλώνονται ἤδη διασπαστικές τάσεις ποῦ θά «ὁδηγήσουν» στὴν πολλαπλότητα, σε Θεϊκό Ἐπίπεδο στὴν ἀρχὴ, καί μετά στούς κατώτερους κόσμους. Σύμφωνα με τον «μῦθο» (δηλαδή τον «ἀλληγορικό λόγο», στό νοηματικό ὑπόστρωμα του ὁποίου ὑποδηλώνεται ἕνα διαφορετικό νόημα ἀπὸ τα λεγόμενα, ποῦ μόνο οἱ μύστες μποροῦν νά ἀποκωδικοποιήσουν, ἀφοῦ χρειάζεται εἰδική ἀναγνώση «κάτω ἀπὸ τις λέξεις», γιά την κατανόηση του πραγματικοῦ νοήματος, ἕνα «κλειδί» ἀποκωδικοποίησης..), ὅταν ὁ Ζαγρέας παίζει με τα «παιχνίδια» ποῦ του ἔφεραν οἱ Τιτᾶνες, κι ἀντικρύζει το «εἴδωλο» του στόν «καθρέφτη» ξεκινᾶ ἡ πρώτη διάσπαση.
Σε ἕνα τελετουργικό «κατασπαραγμό» οἱ Τιτᾶνες θά κοματιάσουν το Σῶμα του Θεοῦ καί ἀφοῦ το «βράσουν» τελετουργικά, θά το καταπιοῦν, ἀφομοιώνοντας το «Θεῖο Στοιχεῖο» μέσα σε ξεχωριστές ὀντότητες Ἀλλὰ ἡ Διάσπαση του Θείου Ὄντος, τουλάχιστον σε Θεϊκό Ἐπίπεδο, δέν εἶναι δυνατή καί τελειωτική. Ἥ Καρδιά του Ὄντος Μένει Ζωντανή καί το Ὄν Ἀναγεννᾶται στὴν Πλήρη Ἑνότητά Του.
Ὁ Ζαγρέας θά Ξαναγεννηθεῖ σὰν Διόνυσος, Γιός του Δία, (ἀπὸ την Σεμέλη, ἕνα ἄλλο ὄνομα της «γῆς»). Αὐτό σημαίνει ὅτι το Εἶναι Παραμένει Εἶναι, ἀκόμα κι ὅταν Διασπᾶται Διατηρεῖ την Ἑνότητά Του σάν Πραγματική Οὐσία ἀκόμα κι ὅταν Διαχωρίζεται. Ἥ Διάσπαση δὲν μπορεῖ ποτέ νά εἶναι ἀπόλυτα πραγματική.
Ἐξ’ ἄλλου, ἐπειδὴ ἀκριβῶς ἡ Διάσπαση του Ὄντος δὲν εἶναι δυνατή στὴν Οὐσία Του, γι’ αὐτὸ καί οἱ Τιτᾶνες δὲν μποροῦν νά «ἐπιβιώσουν», τουλάχιστον στὸ Θεϊκό Ἐπίπεδο, καί «κατακεραυνώνονται» καί γίνονται στάχτες.
Στήν πραγματικότητα ἡ Διάσπαση του Ὄντος, ὁ «κατασπαραγμός» του Θεοῦ, δὲν εἶναι παρά ἡ Φυσική Ἐξελίξη, κι οἱ Τιτᾶνες δὲν κάνουν τίποτα ἄλλο ἀπὸ το νὰ προωθοῦν την Ἐξελίξη της Δημιουργίας. Ἥ Τελετουργική Πράξη τους δὲν εἶναι κακή καὶ ἁμαρτωλή παρά μόνο ἀπὸ την ἄποψη της Κατάβασης του Ὄντος ἀπὸ την Ἑνότητα στὴν πολλαπλότητα, της Κατάβασης σε κατώτερα ὀντολογικά πεδία, κόσμους.
Ἀπὸ τις στάχτες των «κατακεραυνωμένων» Τιτάνων θὰ γεννηθοῦν ὅλα τα ὄντα καὶ οἱ ἄνθρωποι Τα ὄντα ποὺ θὰ γεννηθοῦν ἔτσι ἔχουν μέσα τους τον Θεό, τον Ἑνοποιό Λόγο (των φιλοσόφων), την Πραγματική Θεϊκή Οὐσία του Ὄντος, την Ἑνότητα του Εἶναι, (το Διονυσιακό Στοιχεῖο), καὶ την «τιτανική φύση», (την ὁρμὴ πρὸς την πολλαπλότητα καὶ την ἀτομικοποίηση, την ἀτομικότητα).
Αὐτὰ τα ὄντα θά γεννηθοῦν σε διάφορες βαθμίδες στόν οὐράνιο νοητικό τόπο, σάν νοητικές ψυχές (νόες, σύμφωνα με τους φιλοσόφους) ἀλλὰ λόγῳ της «τιτανικῆς φύσης» τους, δὲν θά μπορέσουν νὰ ἐπιβιώσουν ἐκεῖ καί θά ξεπέσουν στόν κόσμο της Φύσης ποῦ «ἐκπροσωπεῖται» ἀπὸ την Δήμητρα.
Ἡ Δήμητρα (Δῆ-μήτηρ, γῆ-μητέρα) εἶναι ἡ Ὑπερφύση, ἡ Παγκόσμια Ψυχή, εἶναι ἡ Ἀληθινή Γῆ ὅπου κατοικοῦν τα ὄντα σάν ψυχές (ἁστρικές ψυχές). Κι εἶναι ἡ Δήμητρα (με τις ψυχές) ποῦ θὰ «ἐμψυχώσει» τον «κάτω κόσμο» της ὕλης 

Ὁ κόσμος της ὕλης, εἶναι ὁ Κόσμος του Πλούτωνα, του Ἄδη, ὁ κόσμος των «νεκρῶν». 

Ὁ Κόσμος του Πλούτωνα εἶναι ὁ «κάτω κόσμος» γιά ὅσους βρίσκονται στὴν Ἀληθινή Γῆ της Δήμητρας (Ψυχή), σε «σπήλαια» καί κοιλότητες της Ἀληθινῆς Γῆς, στόν κόσμο των «νεκρῶν».
Βλέπουμε ἐδῶ ὅτι ὑπάρχει μία πλήρης ἀνατροπή της εἰκόνας της ζωῆς ποῦ εἶχε ὁ ἁπλός ἄνθρωπος 

Ὁ Κόσμος των ψυχῶν ὅπου κατοικοῦν αὐτοί ποῦ δὲν ἔχουν γεννηθεῖ ἡ ἔχουν πεθάνει, εἶναι ὁ Ἀληθινός Κόσμος, καί τοῦτος ἐδῶ ὁ κόσμος της ὕλης εἶναι πραγματικά ὁ «κόσμος των νεκρῶν».
Ἡ Ψυχή (στὸν Τόπο της Δήμητρας, της Παγκόσμιας Ψυχῆς, της Ἀληθινῆς Γῆς) ποῦ «ἐκπροσωπεῖται» στὸν «μῦθο» (στὸν «ἀλληγορικό λόγο») ἀπὸ την Κόρη (ὄχι την Προκοσμική Κόρη, την Μητέρα του Ζαγρέα, ἀλλὰ την Κόρη της Ἐλευσίνας Μυθολογίας ποῦ διασώζεται στὸν Ὅμηρό, στὸν ὕμνον του γιά την Δήμητρα) λόγῳ της τιτανικῆς φύσης της «ἁρπάζεται» κυριολεκτικά ἀπὸ τον Πλούτωνα της ὕλης, καί κατοικεῖ στὸν κόσμο των «νεκρῶν» μέσα σε ἕνα «σῶμα» («σῶμα εἶναι το σῆμα της ψυχῆς»). Ἐξ’ αἰτίας της σύνδεσης της Ψυχῆς με το σῶμα γεννιοῦνται οἱ ψυχοσωματικές λειτουργίες (ἡ Περσεφόνη, ἡ ὑλοψυχή, ἡ ὑλική ψυχή των φιλοσόφων).
Αὐτὲς οἱ ψυχοσωματικές λειτουργίες εἶναι τα δεσμά της Ψυχῆς, ποῦ την δένουν στὸ σῶμα, το ὁποῖο θεωρεῖται σάν τάφος της Ψυχῆς.. Ἀλλά ἡ Ψυχή δέν μπορεῖ νά μείνει γιά πάντα στὸν Κόσμο του Πλούτωνα... 

Ὅταν ἔρχεται ὕμνο χρόνος ἡ Περσεφόνη ἐγκαταλείπει τον σκοτεινό κόσμο γιά νά ἀναδυθεῖ σάν Κόρη στὸν Ἀληθινό Κόσμο, στήν Ἀληθινή Γῆ της Δήμητρας, στὸν Φωτεινό Κόσμο, ἐνῶ οἱ δεσμοί με το σῶμα (ἡ ὑλική ψυχή) καταστρέφεται... (ὅλοι οἱ νεκροί ὀνομάζονται «Δημητρίου»).
Ἀλλὰ ἐφ’ ὅσον δὲν εἶχε φροντίσει ἡ Ψυχή ὅσο ἦταν στὸ Βασίλειο του Πλούτωνα νὰ μυηθεῖ στὰ Μυστήρια (ἡ νὰ ἀσκήσει την «ἀληθινή φιλοσοφία» κατά τον Πλάτωνα), νὰ κατανοήσει την πραγματική ὀντότητα της καί νὰ ἀπελευθερωθεῖ ἀπὸ τα δεσμά του σώματος, μετά ἀπὸ εὔλογο χρόνο θὰ «ξανά- ἀρπαχθεί» ἀπὸ την κόσμο της ὕλης καί θὰ μετενσωματωθεί σε κάποιο ἄλλο σῶμα (μετενσωμάτωση, μετεμψύχωση). 

Ὁ Πλάτωνας γράφει στὸν «Φαίδωνα» ὅτι οἱ ζωντανοί προέρχονται ἀπὸ τους νεκρούς κι οἱ νεκροί ἀπὸ τους ζωντανούς.
Ἔτσι ὁ «μῦθος» της Κόρης-Περσεφόνης (Ψυχῆς καί ὑλοψυχῆς, ἀντίστοιχα) ἑρμηνεύεται σὰν ὁ κύκλος της Ζωῆς καί του θανάτου (στὸν Ἀληθινό Κόσμο, καί στὸν κόσμο της ὕλης, ἀντίστοιχα), ὁ κύκλος της μετεμψύχωσης, ποῦ ἀκολουθεῖ κάθε Ψυχή. 

Ἤ Ἀθάνατη Κόρη της Δήμητρας γίνεται θνητή σύζυγος του Πλούτωνα, ἡ Περσεφόνη, καί «ξαναβγαίνει» στόν Ἀληθινό Κόσμο σάν Κόρη. κι ἔτσι συνέχεια.
Ἤ συσχέτιση του «μύθου» με τον κύκλο της ζωῆς στὴν γῆ (βλάστηση, στάρι, κλπ) ἄν καί δέν εἶναι ἄστοχος, ἐν τούτοις ἀποτελεῖ μία πολύ ἐπιφανειακή ἐξήγηση των Μυστηρίων..

Ἁπλά οἱ Ἐλευσίνιοι Μύστες γιά νὰ μιλήσουν γιά την Ἀληθινή Ζωή καί τον Κύκλο της Ζωῆς χρησιμοποίησαν την παραβολή της βλάστησης, κι ἰδιαίτερα του σταριοῦ, κάτι ποῦ ἔκανε καί ὁ Ἰησοῦς ὅταν μιλοῦσε με παραβολές.
Ἀλλά ὁ «μῦθος» λέει πολύ περισσότερα, τουλάχιστον γιά ὅσους γνωρίζουν την ἀλληγορική γλῶσσα των μύθων.
Εἶναι ὁλοφάνερο ὅτι ἡ Ὀρφική Θεολογία ὅπως διαμορφώθηκε τον 7ο καί 6ο π.Χ. καί διδάσκονταν στὰ Ἐλευσίνια Μυστήρια ἀποτελεῖ «σύνθεση διαφορετικῶν παραδόσεων» (της Λατρείας του Ζαγρέα-Διονύσου, ποῦ ἀποτελεῖ μετεξέλιξη της ἐκστατικῆς Διονυσιακῆς Λατρείας, καί ποῦ προῆλθε ἀπὸ την Ὀρφική Μεταρύθμιση, καί της Ἐλευσίνας Μυθολογίας...), σε ἕνα ἀρκετά συγκροτημένο σύνολο καί μία «Ἑνιαία Θεώρηση της Πραγματικότητας».
Ὁ Σκοπός τῶν Μυστηρίων
Ὁ πραγματικός σκοπός των Μυστηρίων ἦταν ὄχι μόνο νά μυήσει τον ἄνθρωπο στὴν γνώση του πραγματικοῦ ὄντος, στὸ ἀληθινό νόημα της μετά-ὑλικῆς ζωῆς καί του «θανάτου μέσα στὴν ὕλῃ», ἀλλὰ προπάντων νά τον ἀπελευθερώσει ἀπὸ τα δεσμά του σώματος, ἀπὸ τον κύκλο των μετενσωματώσεων, ὥστε νά ἀνέλθη πάλι στούς «οὐράνιους» κόσμους ἀπὸ τους ὁποίους «ἔπεσε».
Τα Μυστήρια τελοῦνταν δύο φορές τον χρόνο, στὴν ἐαρινή (τα Μικρά Μυστήρια) καί στὴν φθινοπωρινή (τα Μεγάλα Μυστήρια) ἱσημερία, ποῦ συμβόλιζαν την «κατάβαση της Ψυχῆς στὸν κόσμο της ὕλης» στὸ Βασίλειο του Πλούτωνα, καί την «ἀνάβαση της Ψυχῆς στὸν Κόσμο της Ὑπερφύσης» της Ἀληθινῆς Γῆς (στὸ Βασίλειο της Δήμητρας, της Παγκόσμιας Ψυχῆς), ἀντίστοιχα
Τα Μικρά Μυστήρια (της Περσεφόνης), ἐν Ἄγραις – Κάθαρση καί Ἀναγέννηση
Τα Μικρά Μυστήρια (της Περσεφόνης) στὴν Ἄγρα, γίνονταν τον μῆνα Ἀνθεστηριώνα (Φεβρουάριος-Μάρτιος), ὅταν πλησίαζε ἡ ἐαρινή ἰσημερία. 

Ἡ περιοχή της Ἄγρας ἐκτείνονταν ἀπὸ το Α΄ Νεκροταφεῖο μέχρι το Παναθηναϊκό Στάδιο, περιλάμβανε τον Λόφο της Ἄγρας κι ὅλη την περιοχή πάνω ἀπὸ τον Ἱλισσό, μέχρι τον Λόφο Ἀρδηττό. Ἐκεῖ, σε μία κατάφυτη περιοχή κι ὄχι μακριά ἀπὸ την πηγή της Καλιρρόης, ὑπῆρχε ὁ Ναός της Δήμητρας καί Της Περσεφόνης, ὅπου τελοῦνταν τα Μικρά Μυστήρια («τα Ἐν Ἄγραις»).
Ὁ Ναός αὐτὸς (καί τα Μυστήρια) σχετίζονταν με τον ἐξωτερικό γήινο κόσμο ἐνῶ ὁ Ναός στὴν Ἐλευσῖνα σχετίζονταν με την Ἐσωτερική Ζωή της Ψυχῆς καί τα μεταθανάτια μυστήρια.
Τους ὑποψήφιους μύστες δίδασκε ὁ Ἱεροφάντης, ὁ Ἀρχιερέας της Ἐλευσίνας, κι οἱ μυσταγωγοί. Σε αὐτή την Μύηση ἦταν δεκτοί ὅλοι, κάθε ἄνθρωπος, (με προϋπόθεση ὅτι ἦταν καθαρός ἄνθρωπος καὶ δὲν εἶχε διαπράξει φόνο ἡ κάποιο ἄλλο μεγάλο κακό)... 

Τελοῦνταν καθαρτήριες τελετές ποῦ περιελάμβαναν καὶ ἕνα τελετουργικό λουτρό στὸν Ἰλισσό ποῦ κυλοῦσε ἐκεῖ κοντά.
Στὴν πραγματικότητα ὅμως, πέρα ἀπό την Διδασκαλία κι ὅσα τελοῦνταν ἐξωτερικά τα Πραγματικά Μυστήρια Βιώνονταν μέσα στὴν Ψυχή του καθενός ποῦ δέχονταν την Μύηση.
Τα Μυστήρια εἶχαν σὰν ἀντικείμενο την Ἀπελευθέρωση της Ψυχῆς ἀπό τις ψυχοσωματικές λειτουργίες ποῦ την ἔδεναν με το σῶμα Ὁ μύστης ἔπρεπε νά ἀποκτήσει Φρόνηση καὶ νά διευθετήσει τις ψυχοσωματικές λειτουργίες. 

Ἡ καθαρή σωματική ζωή, ἡ ἀποχὴ ἀπό βρώμικες τροφές, ἀλλά κι οἱ τελετουργικοί καθαρμοί, δὲν ἦταν παρά ἕνα ἐξωτερικό στάδιο στὴν ἐξελίξη Ὁ μύστης ἔπρεπε ἀκόμα νά καθαρθεῖ ἀπό ὀρέξεις, ἐπιθυμίες, πάθη, ποῦ τον ἔδεναν με τα ὑλικὰ πράγματα. Σε ἕνα ἀκόμα πιό ὑψηλό ἐπιπέδῳ ἔπρεπε νά ἀποβάλλει ὅλες τις σκέψεις ποῦ στρέφονταν πρὸς τον ὑλικὸ κόσμο, καὶ νά ἀνυψώσουν το νοῦ τους στὴν Ἀληθινή Ζωή, ποῦ εἶναι πέρα ἀπό τον ὑλικὸ κόσμο.
Αἰτῆ ἡ ψυχοσωματική κάθαρση ἦταν ἡ ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιά νά περάσει κάποιος ἀπό την ἐξωτερική ζωή στὴν γῆ στὴν ἐσωτερική ζωή της Ψυχῆς Αὐτὸ εἶναι το πραγματικό νόημα της «Ἀναγέννησης». Ἄν κι ὅσοι μυοῦνταν στὰ Μικρά Μυστήρια ἔφερναν τον τίτλο του «μύστη», στὴν πραγματικότητα μόνο ὅσοι ὁλοκλήρωναν την ψυχοσωματική κάθαρση, ὅσοι «Ἀναγεννήθηκαν» πραγματικά, ἦταν σε θέση νά γίνουν ἀληθινοί μύστες στὰ Μεγάλα Μυστήρια ποῦ γίνονταν στὴν φθινοπωρινή Ἱσημερία, στὴν Ἐλευσῖνα..
Τα Μεγάλα Μυστήρια στὴν Ἐλευσῖνα, γενικά
Τα Μεγάλα Μυστήρια στὴν Ἐλευσῖνα γίνονταν στὸ Ναό της Δήμητρας στὴν Ἐλευσῖνα, το μῆνα Βοηδρομιώνα (Σεπτέμβριος-Ὀκτώβριος), ὅταν πλησίαζε ἡ φθινοπωρινή ἰσημερία καὶ διαρκοῦσαν ἐννέα ἡμέρες
Ὑπῆρχαν Τέσσερις Βαθμίδες Μύησης. Ἀπὸ Αὐτὲς τις Τέσσερις Βαθμίδες, οἱ Δύο Βαθμίδες, ἡ Μύηση καὶ ἡ Ἐποπτεία ἦταν εὐρέως γνωστές σε ἕνα ἱκανὸ ἀριθμό μυστῶν, ἐνῶ οἱ Τελευταῖες Βαθμίδες, ἡ Αὐτοψία καὶ ἡ Ἔκσταση ἦταν ἐλάχιστα γνωστές κι εἶχαν μυηθεῖ σε αὐτές ἐλάχιστοι ἄνθρωποι (μεταξύ αἰτῶν καὶ ὁ Πλάτωνας). Το γεγονός ὅτι υπήρχαν αὐτὲς οἱ Βαθμίδες Μύησης ἀποδεικνύεται ἀπό τις μαρτυρίες του Πλάτωνα (στά κείμενά του) καί ἄλλων φιλοσόφων, ἀπό τα λεγόμενά τους καί τις ἀναφορές τους σε αὐτά
Οἱ Πέντε Βαθμίδες Μύησης (μαζί με την πρώτη βαθμίδα μύησης των Μικρῶν Μυστηρίων ποῦ ἔχει προηγηθεῖ) ἦταν:
α) Τα Μικρά Μυστήρια (της Περσεφόνης) – Κάθαρση καὶ Ἀναγέννηση
β) Τα Μεγάλα Μυστήρια (της Κόρης) – Μύηση καὶ Λύσις ἡ Ἀπελευθέρωση ἀπὸ τον «κύκλο της μετενσωμάτωσης».
γ) Τα Μεγάλα Ἐποπτικά Μυστήρια (των «τιτάνων») – Ἐποπτεία καὶ Ἑνοποίηση του ὄντος
δ) Τα Μεγάλα Μυστήρια της Ἱερῆς Μετάληψης (του Ζαγρέα) – Αὐτοψία καὶ Ἕνωση με το θεό.
ε) Τα Ἄρρητα Μυστήρια (του Διός) – Ἔκσταση καὶ Ἀπορρόφηση στὸ Θεό.
Στὰ Μεγάλα Μυστήρια ἐκτός ἀπό την Μύηση ποῦ ἦταν Μυστική (κι «ἄρρητη» στίς Ὑψηλές Βαθμίδες), γίνονταν καί δημόσιες γιορτές καί τελετουργίες στίς ὁποῖες συμμετεῖχε ὅλος ὁ λαός. Οἱ δημόσιες ἐκδηλώσεις εἶναι γνωστές καί δέν παρουσιάζουν κάποιο ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον Το Πραγματικό Περιεχόμενο των Μυστηρίων ὅμως εἶναι ἤ Μύηση στά Μυστήρια της Ψυχῆς
Οἱ Δημόσιες Ἐκδηλώσεις (στὴν Κλασσική Περίοδο) ἦταν:
1) Ἱερή Πομπή ἱερέων της Ἐλευσίνας με τα «ἱερά ἀντικείμενα», ξεκινοῦσε ἀπό την Ἐλευσῖνα (μέσῳ της Ἱερᾶς Ὁδοῦ), καί ἔφτανε ὡς το ἐν ἄστει Ἐλευσίνιο, στὴν Ἀθήνα, στοὺς πρόποδες της Ἀκρόπολης
2) Ἀγυρμός καί πρόρρηση στὴν Ποικίλη Στοά της Ἀθηναϊκῆς Ἀγορᾶς (Συγκέντρωση των ὑποψήφιων μυστῶν καί ἀνακοίνωση της ἔναρξης των Μυστηρίων καί των προϋποθέσεων συμμετοχῆς στά Μυστήρια).
3) Ἡ Τελετή «Ἄλαδε μύσται» (οἱ «μύστες στὴν θάλασσα»). Ἱερή πομπή ὡς την θάλασσα του Φαλήρου, τελετουργικό λουτρό στὴ θάλασσα καί θυσία μικροῦ χοίρου...
4) Μεγάλη Θυσία πρὸς τιμήν της Ἄχθειας (Λυπημένης) Δήμητρας, στὸ ἐν ἄστει Ἐλευσίνιο.
5) Τα «Ἐπιδαύρεια», Μεγάλη Θυσία πρὸς τιμήν του Ἀσκληπιοῦ (δεύτερη θυσία ἀνάλογη με ἐκείνη της προηγούμενης μέρας).
6) Ἱερὴ Πομπή του Ίακχου (ἀγάλματος της θεότητας πάνω σε ἅρμα), καὶ των «ἱερῶν ἀντικειμένων», ἀπὸ το ἐν ἄστει Ἐλευσίνιο ὡς το Ἱερὸ Τελεστήριο της Θεάς στὴν Ἐλευσίνα (μέσῳ της Ἱερᾶς Ὁδοῦ), στὴν ὁποία συμμετεῖχαν Ἱερεῖς, μύστες καὶ πλῆθος κόσμου.
7) Θυσίες πρὸς τιμήν της Θεάς...
Πρίν εἰσέλθουν στό Τελεστήριο οἱ μύστες μετελάμβαναν τον «Κυκεῶνα» (παχύρρευστο ποτό ἀπὸ νερό, ἀλεύρι, καὶ μυρωδικά) καὶ «ἱερά γλυκίσματα» ἀπὸ στάρι καὶ κριθάρι... Μετά ἀπὸ αὐτὴ την τελετή ἀκολουθοῦσε (ἀργά τή νύχτα) ἡ Μύηση (Μύηση Δεύτερου Βαθμοῦ) στό Τελεστήριο, των ὑποψήφιων μυστῶν
8) Την νύχτα της 21ης Βοηδρομιώνος γίνονταν ἡ Ἐποπτεία (Μύηση Τρίτου Βαθμοῦ), σε ὅσους εἶχαν λάβει τις προηγούμενες μυήσεις κι εἶχαν προετοιμαστεῖ τουλάχιστον γιά ἕνα χρόνο...
9) Την τελευταία ἡμέρα γίνονταν ἡ τελετή των πλημμοχόων, σπονδές πρὸς τους νεκρούς. Κατά την τελετή ἀνύψωναν δύο πήλινα δοχεῖα (πλημμοχόες), με κάποιο «ἄγνωστο» ὑγρὸ, ἕνα πρὸς την ἀνατολή, ἕνα πρὸς την δύση, κι ἔχυναν το περιεχόμενο τους στή γῆ, προφέροντας μυστικές φράσεις. Ἀκολουθοῦσαν ἑορταστικές ἐκδηλώσεις Τέλος, ἡ Ἱερὴ Πομπή με τον Ίακχο ἐπέστρεφε στὴν Ἀθήνα..
Οἱ Ἀνώτερες Μυήσεις «δίνονταν» ἕξω ἀπό την ἐπίσημη ἑορταστική περίοδο, καί με μυστικό τρόπο, σε ἐλάχιστους ἀνθρώπους Το γεγονός ὅτι δίνονταν αὐτὲς οἱ Ἀνώτερες Μυήσεις καθώς καί το «περιεχόμενό» τους μαρτυρεῖται τόσο ἀπό το θεολογικό ὑπόστρωμα των Μυστηρίων, ὅπου κυριαρχοῦσε ἡ μορφή του Βάκχου, πάρεδρου της Δήμητρας στὴν Ἐλευσῖνα, ὅσο καί ἀπό μαρτυρίες του Πλάτωνα, καθώς καί ἄλλων φιλοσόφων.
Οἱ Κατώτερες Μυήσεις ποῦ σχετίζονταν με την Περσεφόνη καί την Κόρη (καί την Δήμητρα), ἦταν λίγο πολύ, ἐξωτερικές μυήσεις ποῦ εἶχαν σκοπό την ἀπελευθέρωση των ἀνθρώπων ἀπό τα κατώτερα βασίλεια.
Ἡ Μέση Μύηση, ἡ Ἐποπτεία, εἶχε σκοπό την «ἑνοποίηση του νοῦ», του «ὀντολογικοῦ πυρῆνα» του ἀνθρώπου.. 

Οἱ Ἀνώτερες Μυήσεις ὅμως ποῦ σχετίζονταν με τον Ζαγρέα-Διόνυσο, (τον Βάκχο, τον Ἵακχο...) καί τον Δία, ἦταν ἐσωτερικές μυήσεις ποῦ εἶχαν σκοπό την Ἕνωση με τον θεό Ζαγρέα, την Ἀπορρόφηση στὴν Ἀρχὴ των Πάντων (τον Θεό Δία).
Το γεγονός ὅτι ὑπάρχει ἱερὴ σιγή γιά τις Ἀνώτερες Μυήσεις καί «σχεδόν» παντελής ἔλλειψη πληροφοριῶν, δείχνει ἁπλά ὅτι ἐπρόκειτο γιά ἕνα Ἱερό Μυστικό ποῦ μεταδίδονταν σε ἐλάχιστους, ὄχι ὅτι δέν ὑπῆρχαν Ἀνώτερες Μυήσεις καί δὲν συνέβαιναν αὐτὰ ποῦ περιγράφουμε.
Ἄλλωστε, ἄν δέν ὑπῆρχε, ὁ Ὀρφέας (ὁ «θεολόγος» κατά τον Πλάτωνα), ἡ Ὀρφική Θεολογία (στὴν ὁποία ἀναφέρεται ὁ Πλάτωνας καί μεταφέρει στὰ κείμενά του), τα Ἐλευσίνια Μυστήρια με τις Πέντε Βαθμίδες Μύησης, ὁ Πλάτωνας δέν θὰ μποροῦσε νὰ μιλήσει γιά το Εἶναι (ποῦ «σχετίζει» με τον Ζαγρέα, το Ὄν), οὔτε γιά το «τελείως εἶναι», το Ἀγαθόν (ποῦ «σχετίζει» με τον Θεό Δία).Οὔτε θά μποροῦσαν οἱ Στωικοί νὰ μιλοῦν γιά τον Παγκόσμιο Λόγο ποῦ βρίσκεται στὴν Βάση των Πάντων. Ἅλες αὐτὲς οἱ «ἀντιλήψεις» ἔχουν ἀφετηρία, τα Μυστήρια, την Ὀρφική Θεολογία, τον Ὀρφέα (ποῦ ἦταν πραγματικό πρόσωπο, κι ὄχι μυθικός ἥρωας του πολιτισμοῦ..)...
Τα Μεγάλα Μυστήρια (της Κόρης) – Μύηση καὶ Λύσις, Ἀπελευθέρωση ἀπό τον «κύκλο των μετενσωματώσεων»
Διδασκαλία...
Ἥ Μύηση εἶχε σάν σκοπό την ἀποκάλυψη της ἀναληθής φύσης της Ψυχῆς ποῦ ὁ Πραγματικός Τόπος της εἶναι ἡ Ὑπερφύση (ἡ Ἀθάνατη Κόρη – Ψυχή) σε ἀντιδιαστολή με τα Μικρά Μυστήρια ποῦ είεἶχαν σάν σκοπό την διευθέτηση των ψυχοσωματικῶν λειτουργιῶν (ἡ Θνητή Περσεφόνη – ὑλοψυχή).
Ὁ μύστης (ὁ ἄνθρωπος, ἡ Ψυχή) ἔπρεπε πέρα ἀπό την ἐξωτερική ζωή νά βιώσει την ἀληθινή ἐσωτερική φύση του καὶ μέσα ἀπό τον ψυχοδυναμικό διασκορπισμό σε ὁρμές καὶ ἐπιθυμίες ποῦ προσανατολίζουν πρός τον ἐξωτερικό ὑλικό κόσμο νά ἀναδυθεῖ στήν ἤρεμη, γαλήνια καὶ ἀπαθῆ ἀληθινή ζωή της Ψυχῆς
Μέσα στήν Ἴδια την Ψυχή (στήν Ἀθάνατη Κόρη – Ψυχή) ἀνοίγονται δύο δρόμοι:
Ὁ Δρόμος πρὸς τα Ἄνω, πρὸς το Βασίλειο της Ψυχῆς (το Βασίλειο της Δήμητρας, της Υπερφύσης), κι ὁ Δρόμος πρὸς τα κάτω, πρὸς την ἐνσωμάτωση (στὸ Βασίλειο του Πλούτωνα).
Μόνο ὅταν ἡ Ψυχή Καθαρθεῖ ἀπό κάθε ἐσωτερική ὁρμὴ κι ἐπιθυμία πρὸς τον ἐξωτερικό ὑλικὸ κόσμο, ἀσκῶντας την Ἀρετή της Σωφροσύνης, κάνοντας την «σωστή» ἐπιλογή, με ἐσωτερική ψυχική μεταμόρφωση, κι ὄχι με μαγικό τρόπο, ἡ μέσῳ κάποιας τελετουργίας, μπορεῖ νά γλυτώσει ἀπό τον «κύκλο της μετενσωμάτωσης».
Τότε μόνο, ὅταν ἡ Ψυχή φτάσει στὴν γαλήνια ἀπάθεια «λύεται» πραγματικά ἀπό τα δεσμά του σώματος καὶ του κόσμου καὶ μπορεῖ νά ἀκολουθήσει μία πορεία, στὰ Ἡλύσια Πεδία καὶ σε ἀκόμη Ψηλότερους Οὐράνιους Κόσμους. 

Αὐτὴ ἦταν ἡ «Λύσις» (ἀπό το σῶμα), ἀλλὰ δὲν ἦταν το τελικό στάδιο στὴν Ἐξελίξη της Ψυχῆς Αὐτὴ ἦταν ἡ Πραγματική Μεγάλη Ψυχική Ἀναγέννηση καὶ Τελετουργίες.
Ὅλα αὐτά ποῦ διδάσκονταν ὁ μύστης στό μεταξύ διάστημα ἀπό τα Μικρά Μυστήρια (της Περσεφόνης) μέχρι τα Μεγάλα Μυστήρια (της Κόρης), «συμβολίζονταν» στό Ναό της Δήμητρας, την νύχτα της Μύησης. Ὁ μύστης καθοδηγοῦνταν σε δύο κλίμακες, μία καθοδική ποῦ ὁδηγοῦσε (ἴσως στό Πλουτώνιο καί στήν «σπηλιά» ποῦ περιλάμβανε) στήν ἀναπαράσταση του ὑλικοῦ κόσμου (του Πλούτωνα) καί μετά σε μία ἀνοδική κλίμακα (μέσα στό Τελεστήριο) ποῦ ὁδηγοῦσε στὴν Ὁλόφωτη Αἴθουσα της Θεάς, στήν ἀναπαράσταση της Ἀληθινῆς Γῆς καί της Ἀληθινῆς Ζωῆς (στά Ἡλύσια Πεδία).
Ἔτσι, σάν την Κόρη – Περσεφόνη, ὁ μύστης (ἡ Ψυχή) ἀναδυόταν ἀπό τον κόσμο του Πλούτωνα στό Βασίλειο της Δήμητρας. Σύμφωνα με μερικούς μελετητές ἡ μετάβαση ἀπό το σκότος του κόσμου στό Φῶς της Ζωῆς γίνονταν μέσα στό Τελεστήριο (ἀλλὰ αὐτὸ ἔχει λίγη σημασία ἀφοῦ ὁ συμβολισμός της τελετουργίας εἶναι ὁλοφάνερος..)
Ἥ «Λύσις» της Ψυχῆς ἀπό τα δεσμά του σώματος καί του κόσμου ἦταν καθαρά ἐσωτερική, ψυχολογική, κι αὐτὴ ἡ «ψυχική μεταμόρφωση» ἀναπαριστάνονταν καί την Νύχτα της Μύησης. Αὐτὴ ἡ «Λύσις» ἦταν προετοιμασία γιά την «ἀντικειμενική» μετάβαση στούς μεταθανάτιους κόσμους.
Ἥ Τελετουργία δὲν ἦταν ἁπλὰ μία «θεατρική ἀναπαράσταση» των δύο κόσμων...
Ἡ Τελετουργία συμβόλιζε καί την «Προσωπική Ἐσωτερική Λύσιν» του μύστη καί την ἀντικειμενική μετάβασή του στόν μεταθανάτιο κόσμο. Ἐξ’ ἄλλου οἱ μεταθανάτιοι κόσμοι ἦταν ἐσωτερικοί, μή- ὑλικοί κόσμοι κι ὄχι τόποι μέσα στόν ἴδιο κοσμικό χῶρο
Τα Μεγάλα Ἐποπτικά Μυστήρια (των «τιτάνων») – Ἐποπτεία καὶ Ἑνοποίηση του ὄντος
Διδασκαλία...
Ἕνα χρόνο μετά την Μύηση στά Μυστήρια της Ψυχῆς, την νύχτα της 21ης Βοηδρομιώνος, την προτελευταία ἡμέρα των ἑορταστικῶν ἐκδηλώσεων στήν Ἐλευσῖνα, μποροῦσαν ὅσοι μύστες ἦταν ἕτοιμοι (εἶχαν δηλαδή ἀποδεδειγμένα πραγματοποιήσει την «Λύσιν» της Ψυχῆς ἀπό τα δεσμά του σώματος καί του κόσμου κι αὐτό «φαίνονταν» ὄχι μόνο ἀπὸ την προσωπική ψυχολογική μεταμόρφωση του μύστη, ἀλλὰ καί ἀπὸ τον «ἔλεγχο» του μύστη ἀπὸ τους Μυσταγωγούς), νὰ λάβουν την Τρίτη Μύηση, την Ἐποπτεία
Με ἄλλα λόγια, γιά νά λάβει κάποιος την Ἐποπτεία ἔπρεπε να πληροί πραγματικούς ὄρους κι ὄχει ἁπλὰ τυπικές προϋποθέσεις. Η συμμετοχή στὴν Ἐποπτεία ἀπαιτοῦσε ὀντολογική μεταμόρφωση του μύστη κι ὄχι μία ἁπλὴ συμμετοχή στὴν Τελετουργία.
Στὴν Ἐποπτεία δίνονταν σαφεῖς ὁδηγίες γιά το πῶς θά βιώσει ὁ μύστης την Ἑνότητα του Ὄντος, πέρα ἀπὸ την πολλαπλότητα του νοῦ (πέρα ἀπὸ τις διασπαστικές νοητικές λειτουργίες ποῦ ὁδηγοῦν στὴν «ἀτομικότητα», στὴν πολλαπλότητα).
Ὁ νοῦς εἶναι ποῦ ἐκδηλώνει κατ’ ἐξοχήν την τιτανική φύση του ὄντος κι εἶναι ἀκριβῶς το ξεπέρασμα αὐτῆς της φύσης ποῦ μπορεῖ νά ἀποκαλύψει την «θεία φύση μέσα στό ὄν» («Διονυσιακή φύση», το θεϊκό στοιχεῖο, το Ἀληθινό Εἶναι,)...
Η «ἀναβάσῃ» ἀπό την κεντρόφυγο δραστηριότητα της ἀντίληψης στὴν ἀνακυκλούμενη διαδικασία της διανόησης κι ἀπό κεκεῖ στὴν κεντρομόλο ἐπίγνωση της ἀτομικότητας, του ἐγώ, ὁδηγεῖ τελικά στὴν συνειδητοποίηση της βαθύτερης ἀληθινῆς ὀντότητας, ποῦ Προέρχεται, Βασίζεται, κι Ὁλοκληρώνεται στό Ὄν (Εἶναι).
Το ξεπέρασμα της νοητικῆς ἀτομικότητας ποῦ μας κρατᾶ στό κόσμο της πολλαπλότητας, ἡ «ἐγκατάλειψη του ἐγώ», ὁ νοητικός θάνατος εἶναι ἀπόδειξη της Ἀναληθής Ἀνδρείας, της Τρίτης Μεγάλης Ἀρετῆς
Μόνο ὅταν ἀναπτύξουμε στὸ ἔπακρο την Ἀρετὴ της Ἀνδρείας καὶ «πεθάνουμε» νοητικά μποροῦμε νὰ ἀναγεννηθοῦμε σὰν θεός, νὰ ἐκδηλώσουμε δηλαδή το θεϊκό Διονυσιακό στοιχεῖο ποῦ ἀποτελεῖ την ἀληθινή ὀντότητα μας. Αὐτὴ ἡ Δεύτερη Μεγάλη Νοητική Ἀναγέννηση ἀνυψώνει την ὀντότητα (την Ψυχή) ἀπὸ το Βασίλειο της Δήμητρας, τα Ἡλύσια Πεδία, στὸν Ἐπουράνιο Τόπο ἀπὸ ὅπου «κατέβηκαν» οἱ νοητικές ψυχές.
Ἐπαρκῆ στοιχεῖα γιά την Ἐποπτεία (την Τρίτη Βαθμίδα Μύησης) δέν ὑπάρχουν
Μόνο ἔμμεσα, μέσα ἀπὸ την Ὀρφικὴ Διδασκαλία, καὶ τον Πλάτωνα (ποῦ εἶχε ἀποδεδειγμένα μυηθεῖ) μποροῦμε νά ἀνασυνθέσουμε καὶ νά διευκρινίσουμε το πραγματικό περιεχόμενό της.
Μιλῶντας ὁ Πλάτωνας (στόν «Φαίδωνα») γιά την ἀθανασία της Ψυχῆς ἀναφέρεται σε δύο ἐπιχειρήματα (ἁπλές ἐνδείξεις), το ἐπιχείρημα των ἐναντίων καί το ἐπιχείρημα της ἀνάμνησης.. ποῦ ἀναφέρονται στίς Δύο Πρῶτες Βαθμίδες Μύησης στά Ἐλευσίνια Μυστήρια, την Μύηση καί την Ἐποπτεία καί «σχετίζονται» με τους δύο οὐράνιους τόπους, τα Ἡλύσια Πεδία (τον Τόπο της Δήμητρας) καί τον ἐπουράνιο τόπο των νοητικῶν ψυχῶν, τον ἐπουράνιο τόπο των ἰδεῶν..
Ἐκεῖ ὅμως ποῦ ὁ Πλάτωνας μιλᾶ ξεκάθαρα γιά τους οὐράνιους τόπους διαμονῆς, ἀνάλογα με την Ἐξελίξη της Ψυχῆς, εἶναι στόν μῦθο γιά την «τύχη των ψυχῶν» καί Τελετουργίες
Καί την Νύχτα της Ἐποπτείας γίνονταν κάποιες Τελετουργίες ποῦ «σχετίζονταν» με τον κοσμογονικό, ὀντολογικό καί ψυχολογικό μῦθο της Διάσπασης του Ὄντος ἀπό τις τιτανικές δυνάμεις ποῦ ὁδηγοῦσε στήν «ἀτομικότητα» καί την πολλαπλότητα...
Τι ἀκριβῶς λέγονταν καί πώς «ἀναπαρίσταναν» τον «διασπαραγμό» δέν εἶναι επακριβώς γνωστό... Η Τελετουργία αὐτὴ προέρχονταν ἀπό την μεταρύθμιση της «διονυσιακῆς ὠμοφαγίας» (δηλαδή την πραγματική τελετουργική ἀναπαράσταση του κατασπαραγμού του Ζαγρέα, με την μορφή του ταύρου, ἀπό τους τιτᾶνες..)...
Γίνονταν χρήση κάποιων τελετουργικῶν ἀντικειμένων (τα «παιχνίδια» με τα ὁποία ξεγέλασαν οἱ τιτᾶνες τον Ζαγρέα)... Εἶναι ἐπίσης βέβαιο ὅτι γίνονταν κάποιο εἶδος «ἱερῆς μετάληψης» καί «κοινωνίας με τον θεό», (της ὁποίας ἀγνοοῦμε το «ὑλικὸ») ποῦ εἶχε ἀντικαταστήσει την «διονυσιακή ὠμοφαγία»...
Τα Μεγάλα Μυστήρια της Ιερής Μετάληψης (του Ζαγρέα) – Αὐτοψία καί Ἕνωση με το θεό.
Διδασκαλία...
Στὴν Τέταρτη Βαθμίδα Μύησης (τα Μυστήρια του Ζαγρέα, του Θείου Ὄντος) ὁδηγοῦνταν, ἔξω ἀπό τον ἑορταστικό κύκλο των Ἐλευσινίων Μυστηρίων, ὅσοι μύστες ἦταν σε θέση νά κατανοήσουν την Ἑνότητα του Ὄντος και νά βιώσουν προσωπικά το Μυστήριο του Ἀναγεννώμενου Θεοῦ, ποῦ μολονότι Διασπᾶται σε πολλαπλότητα, Ἀναγεννᾶται Πάλι, Ἀνασταίνεται ξανά στήν Ἑνότητά Του. Ο Ζαγρέας της Ὀρφικῆς Θεολογίας Εἶναι το Ὄν ποῦ Βρίσκεται μέσα σε ὅλα, Διαχέεται μέσα σε ὅλα κακαί Συνέχει τα πάντα. Εἶναι το «Εἶναι» του Πλάτωνα καί των φιλοσόφων, εἶναι ὁ Κοσμικός Λόγος των Στωικῶν
Η Ἀνύψωση Ὅς την Ἑνότητα του Ὄντος εἶναι δυνατή ὅταν ὑπερβαίνονται οἱ διασπαστικές διαδικασίες του νοῦ.. Σε αὐτή την Κατάσταση Ἑνότητας το ὑποκειμενικό διαχέεται στό Ὑπερβατικό Ἀντικειμενικό, στήν Κοσμική Πραγματικότητα του θεοῦ Σε αὐτή την Κατάσταση ποῦ ξεκινᾶ σάν Ἐπίγνωση της Ἑνότητας της Ὀντότητας ξεπερνιέται κάθε ἀντίληψη διαχωρισμοῦ καί κάθε ὁρμή ἀτομικοποιήσεως. Το Ὄν Ἀποκαθίσταται στήν Ἀρχική Ἑνότητά Του... Αὐτός ποῦ φτάνει (ὁ μύστης) σε αὐτό το Μυστικό Βάθος Ὕπαρξης, Ἀναγεννᾶται στήν Ἑνότητα, ὅπως ὁ θεός (Ζαγρέας), γίνεται ὁ Δευτερογεννημένος, Ταυτίζεται με τον θεό...
Ἡ Ἀληθινή Ὀντότητα γιά κάθε ὄν εἶναι ὁ Ζωντανός Θεός (ὁ Διόνυσος, το Διονυσιακό Στοιχεῖο), ποῦ Ἀναγεννᾶται Διαρκῶς μέσα στήν Ἑνότητά Του, πέρα ἀπό την ἐπιφανειακή ἀτομικότητα καί την ἀπατηλή πολλαπλότητα. Ὁ Δευτερογεννημένος Ζαγρέας, ὁ θεός ποῦ Ἀναγεννᾶται Διαρκῶς, ὁ Γιός του Δία (Διόνυσος) εἶναι Εἰκόνα του Ἀόρατου κι Ἄρρητου Δία, ποῦ Ἀποτελεῖ την Ἀρχή του Παντός...
Ἡ Ἀνύψωση Ὅς την Ἑνότητα του Ὄντος, ἡ Ταύτιση με το θεό, ἡ Ἕνωση με το Ἀρχικό Ὄν, εἶναι ἡ πραγματική θεία μετάληψη, το μυστήριο της θείας κοινωνίας με τον Ζαγρέα, ποῦ ἀποτελεῖ μεταρύθμιση της ἐκστατικῆς ἕνωσης με το θεό Διόνυσο. Με την μεταρύθμιση του Ὀρφέα οἱ μύστες κοινωνοῦν ἐσωτερικά με τον θεό κι ὄχι με ἐξωτερικές ἱερουργίες καί τελετουργίες. Το μυστήριο ἐδῶ εἶναι πλήρως ἐσωτερικευμένο, ἐνῶ στήν παλιά Διονυσιακή Λατρεία ἦταν ἐξωτερικό καί τελετουργικό...
Η Μύηση της Τέταρτης Βαθμίδας των Μυστηρίων του Ὄντος, ἐπειδή ἀναφερόταν στήν Ἐσωτερική Ζωή του ὄντος κι ἀποτελοῦσε προσωπική πραγματοποίηση του κάθε μύστη χωρίς νά μπορεῖ νά «ἀνιχνευτεῖ» ἀντικειμενικά, παρά μόνο ἀπό το ἐπίπεδο γνώσης του μύστη, τον βαθμό κατανόησής του, το ἐπίπεδο βίωσης της Τέταρτης Μεγάλης Ἀρετῆς, της Δικαιοσύνης, καί την μεταστοιχειώση των μυστικῶν βιωμάτων του σε ὀρθό λόγο, δίνονταν σε ἐλάχιστους ἀνθρώπους καί δεδέν ὑπάρχουν ἐπαρκῆ στοιχεῖα καί σαφεῖς πληροφορίες...
Το γεγονός εἶναι ὅτι ἀπό την «θεμελιακή ἀντίληψη» της Ὀρφικῆς Θεολογίας περί Ἑνότητας του Ὄντος καί την μυητική διδασκαλία των Ἐλευσινίων Μυστηρίων, ἐπηρεάστηκε ὅλη ἡ μετέπειτα ἑλληνική φιλοσοφία. Πάντως τις πιό λεπτομερεῖς καί πιό ἐπαρκεῖς ἔρευνες γιά την «Ἑνότητα του Εἶναι» ἔκανε ὁ Πλάτωνας, ἐνῶ οἱ Στωικοί ἀντλοῦν την βασική ἀντίληψη περί «Ἑνότητας του Εἶναι» ἀπό τους «θεολόγους» καί τον Ἡράκλειτο, δομῶντας ἕνα ἀπό τα πιό σημαντικά θεωρητικά συστήματα της ἀρχαιότητας
Πέρα ὅμως ἀπό την θεωρητική διδασκαλία γιά την Ἑνότητα του Ὄντος πρέπει νά γίνονταν καί κάποια τελετουργία. Αὐτὸ προκύπτει ἀπό κάποιες σκόρπιες μαρτυρίες. Την διάρκεια αὐτῆς της τελετουργίας στήν ὁποία ἔφταναν βέβαια ἐλάχιστοι ἄνθρωποι ὁ μύστης «ταυτιζόταν» με το θεό κι ἀνακηρυσσόταν Διόνυσος, Ἀναγεννημένος θεός... Η «ἀνακοίνωση» του ἱερέα: «Ἱερόν ἔτεκε πότνια κούρον, Βριμώ, Βριμόν» (Η Δέσποινα γέννησε Ἱερόν Κούρον, ἡ Ἰσχυρή τον Ἰσχυρό). Δέν ἀναφέρεται στόν θεό Διόνυσο ἀλλά στόν ἀναγεννημένο μύστη. (Η τελετή κι ἡ «ἀνακοίνωση» γινόταν στήν Τέταρτη Βαθμίδα Μύησης, στὰ Μυστήρια του Ζαγρέα. Ἐσφαλμένα κάποιοι μελετητές τα τοποθετοῦν στήν Δεύτερη Βαθμίδα Μύησης, στὰ Μυστήρια της Κόρης...)... Αὐτή εἶναι ἡ Τελική Θεϊκή Ἀναγέννηση.
Τα Ἄρρητα Μυστήρια (του Διός) – Ἔκσταση καὶ Ἀπορρόφηση στὸ Θεό
Διδασκαλία... χωρίς τελετουργίες
Ὁ Ζεύς, ἤδη ἀπό τον 8ο π.Χ. αἰῶνα θεωρεῖται Ὑπέρτατος Θεός, ἄρχοντας καί δημιουργός του κόσμου. Εἶναι ὁ Θεός των Οὐρανῶν, ὁ Ἐξουσιαστής του «Οὐράνιου Πυρός». Εἶναι ὁ «πατήρ θεῶν τε καί ἀνθρώπων». Σάν Οὐράνιος Βασιλεύς Εἶναι κι Ἐκπρόσωπος της «Θείας Πρόνοιας», της προνοούσης σκέψης. Ἡ Ἐξουσία Του περιορίζεται μόνο ἀπό τους Ἀπαρασάλευτους Νόμους της Μοίρας, τους ὁποίους ὅμως ἀπό μία ἀπόψει «ἀποκαλύπτει» κι «ἐπιβάλλει» στό σύμπαν, εἶναι δηλαδή ὁ Ἐκφραστής τους.
Κυρίως ὅμως μετά τον Ὀρφέα, την Ὀρφική Θεολογία καί τους θεολόγους, (ποῦ τοποθετοῦνται ἱστορικά ἀνάμεσα στούς Ἐπικούς Ποιητές του 8ου π.Χ αἰῶνα καί τους φιλοσόφους του 6ου π.Χ. αἰῶνα..) ὁ Ζεύς θεωρεῖται σάν ὁ Μοναδικός Θεός... Γιά τους Στωικούς τους ἑπόμενους αἰῶνες ὁ Ζεύς Εἶναι ὁ Κατ’ ἐξοχήν Θεός, Ταυτόσημος με την «Ψυχή του Παντός»...
Ὁ Ζεύς σάν Ὑπέρτατος Θεός Εἶναι Ὑπερκόσμιος, «ἐπέκεινα της οὐσίας», Εἶναι το «τελείως εἶναι» του Πλάτωνα καί των φιλοσόφων... Ἀκατάληπτος, Ἀκατανόητος, Χωρίς Ἰδιότητες, δέν μπορεῖ νά «περιγραφεῖ» παρά μόνο ἔμμεσα Εἶναι ὁ «Ἄρρητος Θεός»... Εἶναι φανερό λοιπόν ὅτι ἡ Προσέγγιση Ἑνός Τέτοιου Θεοῦ γίνεται ἀπό τους λάτρεις Του μέσα στήν «Ἱερή Σιγή»...
Ἀπό τα πιό πάνω γίνεται φανερό ὅτι ἡ «Ὑπέρτατη Διδασκαλία γιά τον Ἄρρητο Θεό», ποῦ ἔχει την καταγωγή της στόν Ὀρφέα καί τους θεολόγους του 7ου π.Χ. αἰῶνα δίνονταν ἀπὸ τους Μυσταγωγούς της Ἐλευσίνας σε ἐλάχιστους ἀνθρώπους Ο «τρόπος» ποῦ «μιλᾶ» ὁ Πλάτωνας γιά το Ἀγαθόν στήν Ἕβδομη Ἐπιστολή του δείχνει ὁλοφάνερα την Ὀρφική καταγωγή των ἀντιλήψεών του κι ἀποδεικνύει ὅτι μυήθηκε σε ὅλες τις Βαθμίδες τῶν Ἐλευσινίων Μυστηρίων...
Καθώς ἡ Ὀντότητα, στό τελικό στάδιο της ἐξέλιξής της, «Χάνεται» στήν Ἄπειρη Θεότητα, στόν «Ἄρρητο Θεό», ἡ Μύηση αὐτή της Πέμπτης Βαθμίδας δίνονταν με μεγάλο σεβασμό καί προσοχή καί χωρίς τελετουργικές πράξεις ποῦ δέν εἶχαν πιά κανένα νόημα σε αὐτό το πεδίο ἐξέλιξης.. γι’ αὐτό καί δέν ὑπάρχει καμία πληροφορία γιά ἱερουργίες καί τελετουργίες στά Μυστήρια της Πέμπτης Βαθμίδας... Ὑπῆρχε μόνο ἡ προφορική μετάδοση της Ὑπέρτατης Ἀλήθειας ἀπό τους Μυσταγωγούς στόν μύστη...
Αὐτός ὁ τρόπος διδασκαλίας των πιό Ἱερῶν Μυστικῶν υἱοθετήθηκε ἀπό τους μύστες σε ὅλες τις θρησκεῖες Κι ὁ Πλάτωνας στὴν Ἀκαδημία του δίδασκε κυρίως προφορικά (τουλάχιστον τις ὑπέρτατες ἀλήθειες)... τα κείμενά του δέν περιέχουν ὅλη την διδασκαλία του...
Γιά Γίνει Κατανοητός ὁ Θεός (στό μέτρο ποῦ εἶναι δυνατό) θά πρέπει νά ξεπερασθεῖ ἀκόμα καί ἡ «ἀντίληψη προσωπικῆς ὕπαρξης» (ποῦ Ἐκπροσωπεῖται ἀπό τον Διόνυσο, το Γιό του Θεοῦ), καί το ὄν θά πρέπει νά «ἐξέλθει» ἀπό τον ἑαυτό του καί νά εἰσέλθει στήν «Ἀχανῆ Θεότητα».
Αὐτὴ ἡ Κατάσταση εἶναι ἡ Ὑπέρτατη Ἔκσταση, ἡ Καρδιά των Ἄρρητων Μυστηρίων του Διός, κι ἡ Ὁλοκλήρωση της Ἐξέλιξης του Ὄντος Ο Πλάτωνας περιγράφει αὐτὴ την Κατάσταση στήν Ἕβδομη Ἐπιστολή του ὀνομάζοντας την Ὑπέρτατη Πραγματικότητα (του Θεοῦ) Ἀγαθόν: « Περί αἰτῶν των πραγμάτων ἐγώ δέν ἔχω γράψει κανένα σύγγραμμα καί δέν θά γράψω ποτέ στό μέλλον, διότι δέν εἶναι δυνατόν νά ἀνακοινωθεῖ με λεκτική ἔκφραση, ὅπως συμβαίνει σχετικά με τα ἀλλά μαθήματα, ἀλλά μετά ἀπό μακροχρόνια ἐνασχόληση ποῦ ἀναφέρεται στήν οὐσία αἰτοῦ του πράγματος καί μετά ἀπό μακροχρόνια με αὐτὸ συμβίωση, αἰφνίδια, σάν ἀπό φωτιά, ἡ ὁποία ξεπετιέται, ἀνάβει φῶς καί παρουσιάζεται στήν ψυχή καί μέσα σε αὐτήν αὐξάνεται συντηρούμενο ἀπό τον ἑαυτό του»...
Η ἀντίληψη αὐτὴ του Πλάτωνα γιά την Προσέγγιση της Ἀπόλυτης Θεότητας μέσα στήν Ἐκστατική Σιγή υἱοθετήθηκε κι ἀπό ἄλλους φιλοσόφους ποῦ εἴτε ἐμπνέονταν ἀπό την Ὀρφική Θεολογία, εἴτε εἶχαν μυηθεῖ στά Ἐλευσίνια Μυστήρια, ἐπαναλήφθηκε ἀπό τον Πλωτῖνο καί κηρύχθηκε ἀπό τον Διονύσιο τον Ἀρεοπαγίτη καί ἄλλους χριστιανούς φιλοσόφους...
Ἐπίλογος
Ο Ορφισμός σάν θρησκευτικό κίνημα ἐπηρέασε ὁλόκληρη την ἀρχαιότητα: την Θρησκεία, την Διονυσιακή Λατρεία, τα Μυστήρια, την Φιλοσοφία, την πολιτική ζωή...
Ἀντιλήψεις ὅπως ὅτι, «Ὑπάρχει Ἕνας καί Μοναδικός Θεός», ὅτι ο «Γιός του Θεοῦ» (Διόνυσος) Εἶναι ἡ «Κοσμική Οὐσία του Παντός», «διά του Ὁποίου γίνονται ὅλα», ἀντιλήψεις περί ψυχῆς, μετενσωμάτωσης, κλπ., ἀλλὰ καί θρησκευτικές πρακτικές ποῦ ἔχουν σκοπό την «λύσιν» της ψυχῆς ἀπὸ τα δεσμά του σώματος καί του κόσμου, καί την «ἀνάβασή» της Ὡς την Θεότητα (ὁμοίωση με τον Θεό), διαποτίζουν ὅλη την ἀρχαία σκέψη... καί ἐπηρέασαν ἀκόμα καί τον Χριστιανισμό...
Ἀκόμα καί σε θρησκευτικό τελετουργικό ἐπίπεδο πολλές «ἱερές συνήθειες» των ἀρχαίων ἑλλήνων, ὅπως ἡ «Ἱερή Μετάληψη» (μεταρύθμιση της ἀρχαίας «Διονυσιακῆς Ὠμοφαγίας»), τελετουργίες, καθαρμοί, κι ἄλλες συνήθειες της λαϊκῆς θρησκευτικότητας πέρασαν εἴτε αὐτούσιες, εἴτε «μεταρυθμισμένες», στόν Χριστιανισμό...
Αὐτοὶ ποῦ «ὑποκρύπτουν» (μέχρι σήμερα) τα πραγματικά στοιχεῖα γιά την «Ἀρχαία Θρησκευτικότητα» καί την «σχέση» της με τον Χριστιανισμό, θέλοντας νά παρουσιάσουν τον Χριστιανισμό σὰν την μοναδική, θεϊκῆς προέλευσης, θρησκεία, δέν προσφέρουν καμία ὑπηρεσία στήν Ἀλήθεια καί στήν ἀνθρωπότητα..
Αὐτὸ δὲν σημαίνει ὅτι ἐπειδὴ ὁ Ὀρφέας προηγήθηκε του Ἰησοῦ, κι εἰπέ «κάποια πράγματα» γιά την «Θεία Πραγματικότητα», ὅτι ο Ἰησοῦς δὲν είεἶναι θεϊκό πρόσωπο ἡ ὅτι δὲν εἰπέ την Ἀλήθεια..
Το μόνο λογικό συμπέρασμα στὸ ὁποῖο μποροῦμε νά καταλήξουμε εἶναι ὅτι ὅλοι οἱ Μεγάλοι Μύστες λένε τα ἰδία πράγματα γιά την Πραγματικότητα (το Θεό). Οἵ Σοφοί των Οὐπανισάδ, ὁ Βούδας, ὁ Λαό Τσε, ὁ Ὀρφέας, ὁ Ἰησοῦς, οἱ Μυστικοί της Καμπάλα, κι οἱ Σούφι Μυστικοί, δὲν περιγράφουν παρά αὐτὸ ποῦ Βιώνουν ἀπὸ την Ὑπερβατική Πραγματικότητα.
Ὅμως οἱ «ὀπαδοί» τους ποῦ δέν «κατανοοῦν» καί δέν «βιώνουν» την «Ζωντανή Θεία Πραγματικότητα», κι ἔχουν ἄλλα (διανοητικά καί ὑλικά) συμφέροντα, μένουν στίς «περιγραφές» καί φιλονικοῦν γιά τα «λόγια»... Ὅμως «ἡ Πραγματικότητα Εἶναι Ζωντανή», τα λόγια εἶναι «νεκρά», φλοῦδες ξερές του Βιώματος. Τι ἀξία ἔχουν; Καμία...

Ἱστορική σημασία τἠς Ἐκστρατεἰας τοῦ Διονύσου

 Ἡ ἐκστρατεία του Διονύσου καὶ ἡ "Ἑλληνικότητα" τοῦ Ἀνατολίτικού πολιτισμοῦ

Πέρα ἀπὸ το μυθολογικό ἔπος τῶν "Διονυσιακῶν" τοῦ Νόννου το ὁποῖο ἀναφέρεται σε ἕνα καθαρά ἀστρονομικό ἡ οὐράνιο ἐπίπεδο με ἀπολήξεις στὴν χθόνια σχετικά με τις ἐκστρατεῖες του Διονύσου στὴν ἀνατολὴ, λαμβάνουμε ὥς κύρια πηγή το "Περί Ἴσιδος καὶ Ὀσίριδος" του Πλουτάρχου κεφ. 13.
<<Καὶ ὅταν ἐβασίλευε ὁ Ὄσιρις τους μέν Αἰγύπτιους ἀμέσως ἀπήλλαξε ἀπὸ την γεμάτη στερήσεις θηριώδη ζωή ἀφοῦ τους δίδαξε την γεωργία,τους ἐθέσπισε νόμους καὶ τους δίδαξε νὰ τιμοῦν τους θεούς (σημ: ἀστρονομία, φιλοσοφία, τέχνη, μυθολογία).

 Μετά ταξίδεψε σε ὅλῃ τὴ γῇ καὶ ἐξημέρωσε τους τρόπους των ἀνθρώπων καὶ ἐλάχιστες φορές μάλιστα χρειάστηκε τα ὅπλα γιατί τις περισσότερες φορές τους ἔθελγε μέσῳ της μουσικῆς, του τραγουδιοῦ καὶ της πειθοῦς του λόγου.

 Γι' αὐτό καὶ οἱ Ἕλληνες πίστευαν ὅτι εἶναι ὁ ἴδιος με τον Διόνυσο>> Φυσικά δὲν θὰ πρέπει νὰ θεωρήσουμε τον Διόνυσο ὡς φυσικό ἱστορικό πρόσωπο ἀλλὰ ὥς ἕνα εὐρύτερο σύνολο στοιχείων καὶ καταστάσεων με βαθύ μυθολογικό ὑπόβαθρο το ὁποῖο ὥς ἐκφράση ἀποκτᾶ ἀπόσταση μέσα ἀπὸ τον συμβολισμό του Διονύσου δὲ Νόννος ἀναφέρει ὅτι ἐπι κεφαλῆς της ἐκστρατείας του Διονύσου στὴν ἀνατολὴ ἦταν ὁ Ὀφέλτης ὁ ὁποῖος δὲν εἶναι ἄλλος ἀπὸ τον Ἀστερίωνα.

 Ὁ Διόνυσος σε γενικές γραμμές συμβολίζει την κάθοδο καὶ ἄνοδο των ψυχῶν σε σχέση με τον ἐνδοκοσμικό νοῦ καὶ τον Σείριο (Ὄσιριος),σε ἄμεση σχέση τις φάσεις της Σελήνης ὥς υἱός της Περσεφόνης (βλ. Ὀρφικούς Ὕμνους πρὸς Διόνυσον, Περσεφόνη, Εὔβουλο),με εὐρύτερες συμβολικές ἀπολήξεις στο πολιτισμικό ὑπόβαθρο του Μεσογειακοῦ χώρου καὶ δή του ἑλλαδικοῦ.
Ὅπως ἀναφέρει καὶ ὁ Εὐριπίδης στὶς "Βάκχαι" στίχο 270: <<<<Δύο δυνάμεις πρωτοῆρθαν στοὺς ἀνθρώπους, ἡ θεά ΔΗΜΗΤΡΑ ἡ Γῆ ἡ ὅπως θέλεις πές την ποὺ βρέφει τους ἀνθρώπους.

 Μετά ἦρθε της ΣΕΜΕΛΗΣ γόνος ὁ ΔΙΟΝΥΣΟΣ ποὺ με τον οἶνο (σημείωση γράφοντα: ἀναφέρεται ὄχι μόνον στὸν οἶνο καθ'αὐτό ὡς ποτό,ἀλλά στό νηπενθές νᾶμμα των μυστηρίων,της μουσικῆς,του χοροῦ,του πολιτισμοῦ καὶ τῶν τεχνῶν) παύει τὴ λύπη των θνητῶν.

 Καὶ σὰν χορταίνουν το ποτό απ'του ἀμπελιοῦ τὴ ροή,ὕπνο δίνει καὶ λήθη στὰ κακά της ἡμέρας. Θεός χύνεται σπονδή στοὺς ἀθανάτους ὥστε γιὰ χάρη του οἱ θνητοί νὰ μὴν στεροῦνται πλούτη. Τον περιγελᾶς ποὺ στὸν ΜΗΡΟ εἶναι ραμμένος; Θὰ σου ἐξιστορρίσω μία ὄμορφη ἱστορία: Ὅταν ο ΖΕΥΣ ἀπ'τη φωτιά του κεραυνοῦ τον πῆρε στὸν Ὄλυμπο τον ἔφερε ὡς θεῖον βρέφος. 

Ἡ ἭΡΑ βάλθηκε νὰ τον διώξει ἀπὸ τον ΟΥΡΑΝΟ. Ὁ ΖΕΥΣ σὰν μέγας θεός κάτι ἄλλο μηχανεύθει. Απ'τον ΑΙΘΕΡΑ ποὺ κυκλώνει τὴ χθόνα μέρος κόβει καὶ φτιάχνει ἄλλον ΔΙΟΝΥΣΟ και ΟΜΗΡΟ τον δίνει νὰ πάψει το νεῖκος της γιὰ το Διόνυσο. Καὶ με τα χρόνια εἴπανε πῶς τράφηκε ραμμένος μέσα στοῦ Δία το Μηρό καὶ το μετέλλαξαν σε ΟΜΗΡΟΣ κι ἔτσι το μῦθο πλάσανε πώς τάχα ὁ Διόνυσος ἦταν ὅμηρος της Ἤρας ΒΝΜ1Ο ΑΣΤΕΡΙΩΝ ὡς Υἱός του Κομήτου (βλ. "Ἀργοναυτικά" Ὀρφέως στίχο 164) σχετίζεται ἄμεσα με την Κρήτη καὶ τον (πρό)Μινωϊκό πολιτισμό της.                   Ἄς μὴν ξεχνᾶμε ὅτι ἡ Κρήτη ἔλαβε το ὄνομα της ἀπὸ τον βασιλιά Κρίς ἐνῶ πρὶν ὀνομαζόταν Αἴθρα.

Ὁ Ἀστερίων ἔλαβε ὥς σύζυγο την Εὐρώπη καὶ "υἱοθέτησε" τους υἱούς της ἀπὸ τον Δία, τον Μίνωα, τον Ραδάμανθυ καὶ τὸν Σαρπηδόνα

. Οἱ παραπάνω πληροφορίες συνδέονται κυρίως με τα Ἀστερούσια Ὄρη καὶ τον Τσούτσουρα, το πιθανό μέρος συνάντησης του Μίνωα με τον Δία, ὁπού κάθε 9 ἔτη ἐλάμβανε τους νόμους του βασιλείου του καὶ ὅπως ἀναφέρει ὁ Ὅμηρος ἐννεαώρως ἐβασίλευε.

 Ὁ δέ Ἀστερίων κατά την παράδοση συνδέεται καὶ με τον Μινώταυρο. 

Στὴν Ἱστορία του Ἑλληνικοῦ Ἔθνους διαβάζουμε σχετικά: <<Στήν Κρήτη,ὁ Ταῦρος ταυτίζεται με τον Οὐρανὸ καὶ τον Ἥλιό ποῦ γονιμοποιοῦν τὴ Γῆ, ἐνῶ το θηλυκό στοιχεῖο συσχετίζεται με τη Σελήνη, πού το σχῆμα της θυμίζει τα κέρατα. Ἔτσι, ὁ Γάμος του Ταύρου με την Ἀγελάδα, εἶναι μαζί Γάμος Ἥλιου καὶ Φεγγαριοῦ.

 Ἀργότερα, τα πρόσωπα του Ἱεροῦ αὐτοῦ Γάμου τα ὑποδύεται ὁ Βασιλιάς καὶ η Βασίλισσα της Κνωσού πού το ὄνομα της Πασιφαῆ δηλαδή Ὁλόφωτη, δείχνει ἀκριβῶς τὴ σχέση Βασίλισσας-Θεάς με την Σελήνη. 

Ὁ Υἱός της ὁ Μινώταυρος, ἄνθρωπος με κεφαλή Ταύρου, λέγεται καὶ <<Ἀστερίων>>,γιατί καὶ αὐτὸς, ὅπως καὶ ὁ πατέρας του σχετίζεται με τον ἔναστρο οὐρανό...>> Στόν Ὀρφικὸ Ὕμνο στὸ Διόνυσο ἀναφέρεται: <<Τον βαρυβρόντη Διόνυσο πού Εὐάν Εὐοί κραυγάζει, τον πρωτογενῆ ποῦ ἔχει δυό φύσεις καὶ γεννήθει τρεῖς φορές τον Βασιλέα Βάκχειο πού ζεῖ μέσα στοὺς ἀγρούς, τον Δίμορφο,το Διπλοκερασφόρο,τον Κισσοστεφανομένον, τον Ἀπόκρυφον πού εἶναι Βακχικός,Ἁγνὸς,με Ταύρου Πρόσωπο>> Τα παραπάνω σχετίζονται καὶ με την Ἀμᾶλθεια Αἴξ ποὺ ἔθρεψε τον νεογέννητο Δία στὸ Ἰδαῖον Ἄντρον ὅπως καὶ με τους Ἰδαίους δάκτυλους καὶ τους Κορυβαντικοὺς Χορούς, τους Κουρῆτες καὶ την θεμελίωση του Μινωικοῦ Πολιτισμοῦ πού σὰν κυρίαρχο σύμβολο εἶχε τον Διπλοῦν Πέλεκυν καὶ τον Ταῦρο πάνω στὴν μητριαρχική πελασγική Κρήτη.

Ἕνα πρόχειρο συμπέρασμα εἶναι ὅτι ὁ Ἀστερίων συνδέεται ἄμεσα με τον Διόνυσο. Κατά κάποιο τρόπο θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε ὅτι ὁ πρῶτος εἶναι προσωποποιήση του δευτέρου. 

Ἄν ὁ Διόνυσος εἶναι κάτι το πολύ γενικό στὰ δισερεύνητα πλαίσια της μυθολογίας, τότε ὁ Ἀστερίων εἶναι κάτι πιὸ εἰδικό. Δύο στοιχεῖα ποῦ ρίχνουν ἀρκετὸ φῶς στὰ μυστήρια ποῦ περικλείουν το πρόσωπο του Διονύσου μέσα στὴν μυθολογία.

 

 Ἡ σχέση της Ἑλληνικῆς φιλοσοφίας με τις ἀνατολικές θρησκεῖες εἶναι ἄμεση καὶ πολύ στενή με τὴ χαώδη διαφορά ὅτι οἱ θρησκεῖες -ἀνατολικές καὶ μὴ- εἶναι δόγματα δηλαδή κλειστές σε νέες ἰδέες, ἐνῶ ἡ φιλοσοφία εἷναι ἀνοικτή σε διαρκῶς νέες ἰδέες.

 Ἔχουν ὅμως πάρα πολλά κοινά με την Κοσμοθεώρηση τῶν Ἑλλήνων καὶ κυρίως τῶν Πυθαγορείων, τῶν Πλατωνικῶν καὶ του Ἡράκλειτο δίχως νὰ γνωρίζω καὶ νὰ μπορῶ νὰ ἀπαντήσω το γιατί. Ἴσως οἱ Ἕλληνες φιλόσοφοι νὰ σχετίζονται με τους Ντέβα Αβατάρ του Ἰνδουϊσμοῦ...

 Ἡ ἰνδουϊστική φιλοσοφία μιλάει γιὰ ἕναν ὑλικὸ κόσμο ψευδαισθήσεων ὅμοιο με το "Μή ὄν" τῶν Ἑλλήνων καὶ κυρίως τῶν ἐπικουριῶν, των σοφιστῶν (με ἄλλες διαφορές) καὶ τῶν σκεπτικῶν. 

Ἡ ὕλη διαρκῶς ὑπόκειται στὸν νόμο της φθοράς γιʼ αὐτὸ καὶ δὲν μπορεῖ νὰ συλληφθεῖ ἀπὸ τον νοῦ μας μέσῳ τῶν αἰσθήσεών μας, καθώς αὐτὸ πού παρατηροῦμε τώρα μετά ἀπὸ λίγο θὰ ἀλλάξει, ἀκόμη κι ἐμεῖς οἱ ἴδιοι θὰ ἀλλάξουμε. Πάνω σε αὐτὴ τὴ λογική ἔρχεται ἡ πλατωνική φιλοσοφία σαφῶς ἐπηρεασμένη ἀπὸ την ἐλεατική νὰ ὑποστηρίξει ὅτι το

 Ὅλον εἶναι Πολλά καὶ Ἐν με τὴ διαφορά ὅτι κάποιοι ἐκ τῶν Ἐλεατῶν ὅπως ὁ Ζήνων καὶ ὁ Παρμενίδης ὑποστήριξαν ὅτι το Ἐν προϋπάρχει τῶν Πολλῶν καὶ κάποιοι ἐξ αὐτῶν ὅπως ὁ Ἐμπεδοκλῆς ὑποστήριξαν ὅτι το Ἐν καὶ τα Πολλά συνυπάρχουν. Ὁ δὲ Πλάτων θεώρησε ὅτι στὸν Ὑλικὸ κόσμο ἐπικρατεῖ ἡ Λήθη ἐνῶ στὸν κόσμο τῶν Ἰδεῶν ἡ Ἀλήθεια καὶ σκοπός ὅλων τῶν ὄντων εἶναι ἡ ἀνέλιξη πρὸς αὐτὴν, κάτι ἀνάλογο με τον πραγματικό σκοπό της ζωῆς στὸν Ἰνδουϊσμό καὶ κυρίως τον Μπεκτιβεντάντα Σουάμι Πραμπουπάντα ἡ φιλοσοφική θεώρηση του ὁποίου ἄρχισε νὰ προσδιορίζει τα λεπτά ὅρια μεταξύ ἰνδουϊστικῆς φιλοσοφίας ,θρησκείας καὶ μυστικισμοῦ.

Ὁ Κρίσνα ὁ "ἄπειρα ἑλκυστικός" του Ἰνδουϊσμοῦ ἐπὶ της οὐσίας εἶναι ὁ "ἄπειρα ἑλκυστικός" κόσμος τῶν Ἰδεῶν του Πλάτωνα καὶ σκοπός των ψυχῶν εἶναι κατά τον Πλάτωνα η συναναστροφή με τις ἀληθινές Ἰδέες πρὸς αὐτόβουλη καὶ συνειδητή μείωση των ὑλικῶν παθών, με ἀποτέλεσμα την λύτρωση των ψυχῶν καὶ την ἀπελευθέρωσή τους ἀπὸ τα δεσμά της ὕλης καὶ της διαρκοῦς παλιγγενεσίας (μετεμψύχωσης) θεωρία σαφῶς προερχόμενη ἀπὸ τους Ὀρφικούς καὶ του Πυθαγόρειους. 

Ὁ Κόσμος τῶν Ἰδεῶν λοιπόν εἶναι το ἀληθινό το ὁποῖο εἶναι κάτι σὰν καθαρό φῶς καὶ ἀείζωη ἐνέργεια ἀλλὰ περισσότερο ἰδεατό.

 Ὡστόσο ὁ Πλάτων διατηρῶντας ταυτόχρονα καὶ τις παραδόσεις τῶν προσωκρατικῶν Ἐλεατῶν ὡς πρὸς το ἘΝ διατύπωσε ὅτι το ἘΝ εἶναι διφυές ὥς ἘΝ τέλειο (ἐνέργεια) καὶ ὡς Μονάδα ἐξελίξιμη (ὕλη) ἐντὸς του ὁποίου ὡστόσο το ἀρχικό ἘΝ το πλατωνικό

 Ἀγαθόν διατηρεῖ την ὑπερβατικότητά του σε σχέση με το ὄντως 

Ὄν ἡ Μονάδα ἡ ὁποία μετέχει στὸ γίγνεσθαι καὶ συνεπῶς εἶναι ταυτόχρονα καλή καὶ κακή ἡ ὀρθοτέρα φθαρτή καὶ ἄφθαρτη.

 Ὁ δὲ Ἀριστοτέλης ἀναφέρει ὅτι το Ὅλον εἶναι Οὐσία. Πάνω στὴν ἐννιά του καλοῦ καὶ του κακοῦ ὁ Ἡράκλειτος ἀναφέρει 

"Το καλό καὶ το κακό εἶναι ἕνα καὶ το αὐτὸ" ἀπόσπασμα 58 ὅσον ἀφορᾶ το Ὅλον, ἐνῶ ὅσον ἀφορᾶ το ἘΝ λέει Ἕνα εἶναι το σοφό, νὰ γνωρίσεις τον λόγο ποὺ κυβέρνησε τα πάντα μέσο των πάντων" στὸ ἀπόσπασμα 41. Διαβάζοντας στὸ βιβλίο "Τέλειες ἐρωτήσεις τέλειες ἀπαντήσεις" του Σουάμι Πραμπουπάντα σελ. 35 <<Βασάμσι τζιρνάνι γιατά βιχάγια , που σημαίνει "Τώρα φοράς ἕνα πουκάμισο καὶ ὅταν παλιώσει θὰ το πετάξεις καὶ θὰ πάρεις ἄλλο">> βρίσκουμε την ρήση του Ἡράκλειτου ποὺ ἀναφέρει <<ἀθάνατοι θνητοί , θνητοί ἀθάνατοι>> 62 καὶ "εἶναι τέρψη ἥ θάνατος γιὰ τις ψυχές νὰ γίνονται ὑγρές. Τέρψη εἶναι η πτώση στὴ γέννηση.

Ἡ ζωή μας γεννιέται ἀπὸ τον θάνατό τους καὶ ἡ ζωή μας γεννιέται ἀπὸ τον θάνατό τους" ἀπόσπασμα 77. Συνεχίζοντας τον Διάλογό του ὁ Πραμπουπάντα στὸν διάλογό του (σχεδόν πλατωνικό) συνεχίζει λέγοντας "Τί εἶναι αὐτὸ πού ἀλλάζει το ἄλλο ;

 Τι εἶναι αὐτὸ ποὺ μένει σταθερό; (θυμίζοντας τον διάλογο "Τίμαιο" ποὺ ρωτάει ὁ Σωκράτης "Τι εἶναι αὐτὸ ποὺ ὑπάρχει ἀεί καὶ δὲν γεννήθηκε καὶ τί ἐκεῖνο ποὺ διαρκῶς γίνεται;) Συνεχίζοντας ὁ Σουάμι:

 Το ΆΤΜΑ (ψυχή).Ἀπὸ τῇ μία ζωή στὴν ἄλλη. Ὁ πραγματικός σου ἑαυτός. 

Ποιός εἶναι αὐτὸς ποὺ μιλάει μέσα σου;

Ποιός εἶναι αὐτὸς ποὺ μιλάει μέσῳ ἐμοῦ;" Πάνω σε αὐτὸ ὑπενθυμίζω το σοφό γνωμικό των προγόνων μας ΓΝΩΘΙ Σ' ΑΥΤΟΝ σε ἰσορροπία πάντα με το ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ. Ὁ Κρίσνα καὶ το Ἄτμα. 

Ὁ Ἀπόλλων καὶ ὁ Διόνυσος. Το ΕΝ καὶ τα Πολλά. Ἡ Ὕλη καὶ ἡ Ἐνέργεια. Το Εἶναι καὶ το Μὴ Εἶναι. Ἡ Ψυχή καὶ ὁ Θεός. Ἐντὸς του Γίγνεσθαι τῶν προσωκρατικῶν "ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΡΕΙ" ποὺ θὰ ἔλεγε καὶ ὁ Ἡράκλειτος. Τα πάντα μεταστοιχειώνονται σε διάφορες μορφές ὕλης καὶ ἐνέργειας καὶ ἡ ἀνθρώπινη ὑπάρξη καὶ ὑπόσταση εἶναι μέρος τους ἐμπεριέχοντας τον ἀνθρώπινο λόγο ὡς μέρος του συμπαντικοῦ ὁ ὁποῖος μετέχει μεταξύ φθοράς καὶ ἀφθαρσίας, χρόνου καὶ αἰωνιότητας, ὕλης καὶ ἐνέργειας.

 "Ὅσο μακριά κι ἂν σε βγάλει ὁ δρόμος τα πέρατα της ψυχῆς δὲν θὰ τα βρεῖς, τόσο βαθύ λόγο ἐμπεριέχει λέει ὁ Ἡράκλειτος ἀποσπ. 45 καὶ "Σʼ ὅλους τους ἀνθρώπους ἔχει δοθεῖ ἡ αὐτογνωσία καὶ ἡ φρόνηση 116,"στὰ ἴδια ποτάμια μπαίνουμε καὶ δὲν μπαίνουμε εἴμαστε καὶ δὲν εἴμαστε" ἀπόσπ. 49 αλλά ταυτόχρονα "ἀδύνατον νὰ μποῦμε δύο φορές στὸν ἴδιο ποταμό" ἀπόσπασμα 91 καθώς τα πάντα μεταβάλλονται ὅπως "το πῦρ ζεῖ το θάνατο της γῆς, κι ὁ ἀέρας το θάνατο του πυρός, το ὕδωρ το θάνατο του ἀέρα καὶ ἡ γῇ του ὕδατος Ἡράκλ. απόσπ. 76.
Βάση του ἰνδουϊσμοῦ καὶ τῶν ἀνατολικῶν φιλοσοφιῶν τα πάντα μεταστοιχειώνονται καὶ ἀποτελοῦν μία πλάνη γιὰ τον ἄνθρωπο (Μάγια) διότι τίποτε δὲν κρατάει γιὰ πάντα καὶ δὲν ὑπάρχει ἀμετάβλητο, ἐνῷ το μόνον ἀληθινό εἶναι ἡ οὐσία τῶν πάντων το ἄπειρα ἑλκυστικό (Κρίσνα) εἶναι αὐτὸ ποὺ ὑπάρχει ἀμετάβλητο σὰν κοσμική ἐνέργεια (Ατμα) καὶ σκοπός της εἶναι ἡ ἐπιστροφή πρὸς την εὐδαιμονία (Νιρβάνα) μέσω της διαλεκτικής μας σχέσης με τη ζωή και το θάνατο (Διαλογισμός) καὶ της ἄσκησης/ἀναπνοῆς του ἀθλητισμοῦ- ἀθλῶν (Γιόγκα/Ζέν).

 "Διόνυσος καὶ Ἄϊδης ἐν καὶ το αὐτό" Ἡράκλειτος ἀπόσπ. 15. ΓΙΝ και ΓΙΑΝΓΚ... 

Ὁ Ἡράκλειτος καὶ ὁ Πλάτων ἦταν δύο ἀπὸ ὅλους τους Ἕλληνες. Την "ἑλληνικότητα" του πολιτισμοῦ της ἀνατολῆς ἦρθε νὰ ἐνδυναμώσει καὶ νὰ ἀναζωπυρώσει ἡ ἐκστρατεία ἑλλογοποίησης του Ἀλεξάνδρου στὴν Ἀνατολὴ, ὅπου ἐκεῖ συνάντησε πολιτισμούς ποὺ του εἶπαν "κι ἐμεῖς Ἕλληνες εἴμαστε" καὶ ὁ ἴδιος συχνά τους ἔλεγε        "Καὶ τώρα μπορεῖτε νὰ καλεῖστε Ἕλληνες". Κατά κάποιο παράδοξο (;;;) τρόπο συναντοῦμε στοιχεῖα καὶ σύμβολα του ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ ὄχι μόνον στὶς Ἰνδίες, ἀλλὰ καὶ στὴν Νότια Κίνα καὶ στὸ Θιβέτ. ἄν παρατηρήσουμε φυσιογνωμικά καὶ πολιτισμικά την φυλή τῶν Καλάς στὸ Ἀφγανιστάν ἡ την φυλή Σίκχ (Σινδούς) στὰ σύνορα του Πακιστᾶν θὰ βγάλουμε ἀρκετὰ σημαντικά συμπεράσματα.

 
Ἄς μὴν ξεχνᾶμε ὅτι κατά την μυθολογία ὁ Διόνυσος μεγάλωσε στὸ ὄρος της Νύσσας (βλ. "Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις" του Ἀρριανοῦ Δ/27 Ι ) ἀλλὰ καὶ λαμβάνοντας ὑπʼ ὄψιν το ἀκόλουθο ἀπόσπασμα του Ἀρριανοῦ ἀπὸ τα "Ἰνδικὰ" (Ε 12) σχετικά με την καταγωγή τῶν Σίβας ἡ Σίνδων και λαμβάνοντας ὑπʼ ὄψιν την ἐτυμολογική συγγένεια τῶν Σίβας με την Ἰνδικὴ Θεότητα Σίβα....:

 <<Ὅσον ἀφορᾶ τους Σίβας οἱ ὁποῖοι ἦταν γένος Ἰνδικόν ἐπειδὴ ὁρισμένοι τους εἶδαν νὰ ντύνονται με δέρματα, ἰσχυρίζονται ὅτι εἶναι ὑπολείμματα του στρατοῦ ἐκ της ἐκστρατείας τοῦ Ἡρακλέους ἐπειδὴ μάλιστα οἱ Σίβαι φέρουν καὶ ράβδο ὥς ἀνάμνησιν του ροπάλου του Ἡρακλέους>>. ἐνῶ στὰ "Ἀργοναυτικά" του Ὀρφέως στίχος 1046 διαβάζουμε: <<Ἔπειτα τρέχοντες (ἡ Μήδεια καὶ ὁ Ἰάσων) το ρεῦμα τοῦ ποταμοῦ Φάσι λόγῳ ἀνοησιῶν εἰς το μέσο της πεδιάδος ἔφτασαν ποὺ κατοικοῦν οἱ Γυμνοί,οἱ Βουονόμαι,καὶ οἱ ἀγρότες Ἄρκυες,ἐπίσης καὶ ἡ φυλή των Κερκετικῶν ὑπερήφανων Σινδών>>. Ἡ σημερινή φυλή των Σίντ δλδ. Στὴν παραπάνω εἰκόνα βλέπουμε Ἱερεῖς στὸ Θιβέτ σε τελετουργικό χορό. Παρατηρῆστε τις περικεφαλαῖες ποὺ φορᾶνε. Σας θυμίζουν τίποτα;

                                                                              

Η Θεά Εἰρήνη στὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα

Η Θεά Ειρήνη στην Αρχαία Ελλάδα

Στὸ κέντρο της Ἀγορᾶς της Ἀρχαίας Ἀθήνας δέσποζε το ἄγαλμα της θεάς Εἰρήνης, προσωποποίηση της εἰρηνικῆς κατάστασης τῶν πραγμάτων, νὰ κρατάει ἕνα μικρό ἀγοράκι τον Πλοῦτο, με το δεξί του χέρι ἁπλωμένο πρὸς το πρόσωπο της θεάς, ἐνῶ με το ἀριστερό του χέρι νὰ κρατάει το κέρας της Αμαλθείας ποὺ εἶναι σύμβολο της ἀφθονίας.
Η θεά Εἰρήνη, μία ἀπὸ τις τρεῖς Ὧρες, ἦταν κόρη του Δία καὶ της Θέμιδας, καὶ ἦταν ἀδελφὴ της Δίκης καὶ της Εὐνομίας ποὺ ἀποτελοῦν τα ὑπέρτατα ἀγαθὰ μιᾶς κοινωνίας…

Μαζί φύλαγαν την εἴσοδο του Ὀλύμπου, καὶ ἐπιτηροῦσαν την εὔνομη ζωή των ἀνθρώπων.
Ἔργο τους ἦταν νὰ παρακολουθοῦν τα ἔργα τῶν ἀνθρώπων…
Οἱ θεές Ὧρες ἦταν οἱ πρῶτες ποὺ ἀποδέχτηκαν την Ἀφροδίτη καὶ, ἀφοῦ την ἔντυσαν, την συνόδεψαν στὸν Ὄλυμπο. Ἀναφέρεται πῶς ἦταν βοηθοί του θεοῦ Ἥλιου καὶ ἐπιπλέον βοηθοῦσαν την θεά Χλωρίδα στὸ ἔργο της, στὴν βλάστηση της γῆς, ρυθμίζοντας τις ἐποχὲς του Χρόνου.

Στὴν Ἀθήνα ἀναφέρονταν ὡς Θαλλῷ, Αὔξω καὶ Καρπῶ,ὅπου συμβολικά καὶ κυριολεκτικά συμβόλιζαν την βλάστηση της φύσεως ἀλλὰ καὶ του πνεύματος καὶ τῶν τεχνῶν σε περίοδο Εἰρήνης,την δίκαιη διάταξη των βοσκότοπων ὅπως καὶ την δίκαιη μεταχείριση των πολιτῶν,την Δικαιοσύνη.
Ἀπὸ τον Ὅμηρό μαθαίνουμε πῶς ἄνοιγαν καὶ ἔκλειναν τις πύλες του Ὀλύμπου, με σύννεφα, καὶ φρόντιζαν τα ἄλογα της Ἤρας καὶ βοηθοῦσαν τους Ὀλυμπιονίκες ὀργανώνοντας τις ἐποχὲς καὶ προσθέτοντας την ἰσορροπία στὴ φύση.
Στὴν τέχνη ἀπεικονίζονταν σὰν μία νεαρή ὄμορφη γυναῖκα ποὺ κρατοῦσε το Κέρας της Ἀμάλθειας, σκῆπτρο καὶ ἕνα πυρσό,ἡ ἕνα κλαδί ἐλιᾶς,ὡς προστάτης καὶ πολιοῦχος του Πλούτου.
Ὁ Εὐριπίδης καὶ ὁ Ἀριστοφάνης την παρουσιάζουν στὰ ἔργα τους ὡς φορέα της εὐφορίας καὶ του πλούτου. Πολύ γνωστό γλυπτό εἶναι αὐτὸ του Κηφισόδοτου, πατέρα του Πραξιτέλη τῶν ἀρχῶν του 4ου αἰῶνα π.χ. ποὺ ἀναπαριστᾶ την Εἰρήνη νὰ κρατᾶ στὴν ἀγκαλιά της τον Πλοῦτο.
Βοηθοῦσε νὰ κυβερνηθεῖ ἡ κοινωνία με ἐξισορρόπηση καὶ σταθερότητα.
Οἱ Ἀρχαῖοι Ἕλληνες πολύ συχνά ἵδρυαν βωμούς πρὸς αὐτὴν μετά το πέρας τῶν ἐχθροπραξιῶν. Γνωστά της ἐπίθετα ἦταν τα «Γλυκεῖα», «Βαθύπλουτος», «Πλουτοδότειρα», κ. α.
Ο συμβολισμός της Εἰρήνης καὶ του γενεολογικού της δέντρου, μαζί με την ἀφθονία τῶν ἀγαθῶν ποὺ την προσφέρει με ἀθωότητα ὁ μικρός Πλοῦτος, ἦταν ἡ εὐχὴ τῶν Ἀθηναίων γιὰ μία διαρκεῖ εἰρήνη με βάση την δικαιοσύνη, της Θέμιδας, την Δίκη καὶ την Εὐνομία, μετά τους πολέμους καὶ την δυστυχία ποὺ ἔφερναν μαζί τους….





Μας γράφει ὁ Ἡρόδοτος:


«Κανένας δὲν εἶναι τόσο ἀνόητος ποὺ νὰ προτιμάει τον πόλεμο ἀπ’ την εἰρήνη· γιατί στὸν καιρό της εἰρήνης τα παιδιά θάβουν τους γονεῖς τους, ἐνῶ, ἀντίθετα, στὸν καιρό του πολέμου οἱ γονεῖς θάβουνε τα παιδιά τους.»

Παρ’ ὅλον ὅτι ἡ θεά Εἰρήνη δὲν λατρεύτηκε ὅσο ὁ Ἄρης, ἐν τούτοις ἡ Εἰρήνη ἔχει καὶ τις δικές της νῖκες, ὄχι λιγότερο δοξασμένες ἀπ’ αὐτὲς του πολέμου.


Τὴ σοφία τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων νὰ θέλουν την Εἰρήνη καὶ την Δικαιοσύνη νὰ συμβαδίζουν, την ἔχει ἐπιβεβαιώσει καὶ ἡ σύγχρονη ἱστορία.


«Ἡ εἰρήνη εἶναι ἡ μεγαλύτερη εὐλογία ὅταν μᾶς ἐγγυᾶται την τιμή μας καὶ τα νόμιμα δικαιώματα μας. Ἀλλὰ ὅταν ἔχει σὰν ἐπακόλουθο το χάσιμο της ἐθνικῆς μας ἀνεξαρτησίας καὶ το λέρωμα της δοξασμένης μας ἱστορίας, τότε δὲν ὑπάρχει τίποτε το πιὸ ἀτιμωτικό καὶ το πιὸ καταστροφικό γιὰ τα πραγματικά μας συμφέροντα.» ΠΟΛΥΒΙΟΣ


«Νὰ ἀγαπᾶς την Εἰρήνη» ΘΑΛΗΣ Ο ΜΙΛΗΣΙΟΣ (Δελφικό παράγγελμα)


«Εἰρήνη εἶναι ἡ στοργική μάνα της Γῆς» ΗΣΙΟΔΟΣ
Το οὐσιαστικό Εἰρήνη εἰκάζεται ὅτι προέρχεται ἀπὸ το ρῆμα εἴρω (λέγω-συνδέω).Εἰρήνη =>εἴρω=ἑνώνω, λέγω+συνδέω + νοῦς.


Το τέλος της ἄνοιξης ἦταν ἡ συνηθισμένη ἐποχὴ ἐκστρατείας στὴν Ἑλλάδα, ὅταν ἡ εἰρήνη ἦταν πλέον σε αὐξημένο κίνδυνο.

                                                                  

Οἱ κυνοκέφαλοι στὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα!!!

 Οἱ κυνοκέφαλοι στὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα!!!

 

«Ὁ ἀέρας κινεῖ τὰ καράβια στς θάλασσες καὶ καθαρίζει τήν ἀτμόσφαιρα ἀπὸ τὰ κακά. Αὐτὸς κτυπᾷ καὶ τὴν καμπάνα, ποὺ ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος ἔβαλε ἐπάνω ἀπὸ τοὺς λόφους, ὅπου εἶναι, κλεισμένοι οἱ σκυλοκέφαλοι, ποὺ θὰ βγοῦν ἔπειτα ἀπὸ καιρούς».

Μία ἀπὸ τίς πλέον παράδοξες ἐπιβιώσεις ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα μέχρι τὴ σύγχρονη ἐποχὴ εἶναι αὐτὴ ποὺ ἀφορᾷ τοὺς κυνοκέφαλους, πλάσματα ἀνθρώπινα ποὺ ἔχουν ὅμως κεφάλι σκύλου, πλάσματα ποὺ ἀναφέρονται συχνὰ καὶ τῶν ὁποίων -παραδόξως- ἔχουμε πολλὲς ἀπεικονίσεις. Φυσικὰ ἔχουν διατυπωθεῖ πολλὲς ἀπόψεις .

 
 

 Ὠς κυνοκέφαλο λάτρευαν οἱ ἀρχαῖοι Αἰγύπτιοι τόν θεὸ Ἄνουβι (θεὸ τοῦ θανάτου), οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες τὸν ταύτιζαν μὲ τὸν ψυχοπομπὸ Ἑρμῆ, ἐνῶ ἕνας χριστιανός ἅγιος, ὁ Ἅγιος Χριστόφορος, ἐμφανίζεται στὶς πηγὲς ὡς κυνοκέφαλος καὶ ὡς τέτοιος ἀπεικονίζεται σὲ πολλές ἀναπαραστάσεις του.

Στήν προχριστιανικὴ ἐποχὴ μποροῦμε νὰ ἀνιχνεύσουμε δύο διαύλους ποὺ ἀφοροῦν τοῦς κυνοκέφαλους

. Ὁ πρῶτος ξεκινᾷ σὲ ἄγνωστη ἐποχή, μὲ μυθολογικές ρίζες στὸ ἀπώτατο ἑλληνικὸ προϊστορικὸ παρελθόν, ἐνσωματωμένος σὲ ἀρχέγονες  θυσιαστικές τελετουργίες καὶ χρονολογικὰ φτάνει μέχρι τον θάνατο τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου. 

Ὁ δεύτερος δίαυλος εἶναι ὁ ἴδιος μὲ τὸν προηγούμενο, ἀλλὰ ἐπεκτείνεται δεχόμενος ἐπιδράσεις ἀπὸ τὴ ζωὴ καὶ τὰ ἔργα τοῦ μεγάλου στρατηλάτη καθώς σὲ αὐτὸν ἐντάσσεται ἡ μυθιστορία τοῦ Ἀλέξανδρου καὶ ἀποκτᾷ μεγάλες φιλολογικές καὶ κατ' ἐπέκταση λαογραφικὲς διαστάσεις.

Ἡ τεράστια ἀποδοχὴ τῆς προσωπικότητας τοῦ Ἀλέξανδρου ἀπὸ πλῆθος λαῶν -φαινόμενο μοναδικὸ στὴν παγκόσμια ἱστορία- καὶ οἱ πραγματικὲς ἢ μυθολογικὲς περιγραφὲς τῶν κατορθωμάτων του, ὅπως ἐξιστοροῦνται στὴ Φυλλάδα τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου ἀπὸ τὸν ψευδο-Καλλισθένη συνέβαλλαν στὴν ὅλη ὑπόθεση.

 Μέσῳ αὐτῆς τῆς φιλολογίας οἱ κυνοκέφαλοι «πέρασαν» στὴ βυζαντινὴ εἰκονογραφία ἐνῶ ἡ ἀρχέγονη, ἰδιότυπη μορφὴ τοῦ κυνὸς ἢ καὶ τοῦ λύκου (λὺκ = φῶς) ἀποδόθηκε στὸν Ἅγιο Χριστόφορο.

 

Ἡ ἀρχαία ἑλληνικὴ μυθολογία ἔχει διασώσει πολλὲς πληροφορίες γιὰ τοὺς σκυλόμορφους τῶν προϊστορικῶν χρόνων,  Π.χ. ὁ τρικέφαλος σκύλοςκέρβερος, φύλακας τοῦ Ἅδη, τὸν ὁποῖο οἱ Δωριεῖς συσχέτιζαν μὲ τὸν κυνοκέφαλο αἰγυπτιακὸ θεὸ Ἄνουβι, τὸν ψυχοπομπό. Πίστευαν ὅτι ὁ Κέρβερος, ἐπειδὴ εἶχε τρία κεφάλια ἦταν ἀρχικὰ ἡ θεὰ τοῦ θανάτου Ἐκάτη ἢ Ἑκάβη.

Ἡ θεά, ποὺ καὶ αὐτὴ ἦταν τριπλῆς φύσης, εἰκονιζόταν σὰν σκύλα, ἐπειδὴ τὰ σκυλιὰ τρῶνε σάρκες πτωμάτων καὶ ἀλυχτοῦν στὸ φεγγάρι. 

Ὅταν ὁ Ἡρακλῆς κατεβαίνει στὸν Τάρταρο γιὰ νὰ αἰχμαλωτίσει τὸν Κέρβερο (12ος ἆθλος), ἦταν ἡ τρικέφαλη Ἐκάτη ποὺ τὸν ὑποδέχθηκε ὡς Κέρβερος. 

Θεωροῦνταν θανατηφόρα ἡ ἐπαφὴ μὲ τὸν Κέρβερο ἀφοῦ ὅταν γαύγιζε ράντιζε μὲ τὸ σάλιο του τὰ πράσινα λιβάδια καὶ ἔκανε νὰ φυτρώνει τὸ δηλητηριῶδες φυτὸ στριγγλοβότανο, ποὺ τὸ ὀνόμαζαν καὶ φυτὸ τῆς Ἐκάτης.

Ἡ Ἐκάτη ἢ Ἀγριόπης (=αγριοπρόσωπη), μιὰ πανάρχαια θεὰ τοῦ μητριαρχικοῦ κύκλου, ταυτισμένη ἐν πολλοῖς καὶ μὲ τὴ Σελήνη ἢ τὴν Ἄρτεμη, δύο ἄλλες φεγγαροθεές, εἶχε κόρες τίς Ἔμπουσες (= αὐτὲς ποὺ παραβιάζουν), θηλυκοὺς δαίμονες τῆς ἀποπλάνησης, οἱ ὁποῖες μεταμορφώνονταν (ἀνάμεσα σὲ ἄλλα) καὶ σὲ σκύλες.

Ἡ Ἐκάτη, ὅμως, ἐκτὸς ἀπὸ τὴ μορφὴ τῆς Σκύλας (= αὐτὴ ποὺ σκίζει), θεωρεῖται ὅτι θήλαζε τὸν Ἀσκληπιό, τὸν ἡμίθεο τῆς Ἰατρικῆς καὶ γι' αὐτὸ ἀπὸ τότε τὸν συνοδεύει σὲ κάθε ἀναπαράσταση ἢ ἀπεικόνιση τοῦ. 

Ἄλλη σημαντικὴ ἐκδοχὴ γιὰ τὴν Ἐκάτη εἶναι ὅτι γέννησε μιὰ κληματόβεργα καὶ ἔφερε τὸ ἀμπέλι στὴν Ἑλλάδα, καὶ αὐτὴ ἡ ἐκδοχὴ εἶναι ὁ ἀρχαιότερος ἑλληνικὸς μῦθος γιὰ τὴν πρώτη παρουσία τοῦ κρασιοῦ στὸν ἑλληνικὸ χῶρο.

 Ἡ ταύτιση φαίνεται καὶ ἀπὸ ἄλλο γεγονός- μιὰ μεταμόρφωση τῆς Ἐκάτης ἦταν σὲ Μαίρα (ἡ ἄλλη ἦταν σὲ «Σκύλα»), ποὺ ἀποτελοῦσε τὸ σύμβολο τῆς Σκύλας στὸν οὐρανό, δηλαδὴ ἦταν ὁ ἀστερισμὸς τοῦ Μικροῦ Κυνός.

 

Ἡ ἐξήγηση γι' αὐτὸ ἦταν ἡ ἑξῆς: ὅταν ὁ Διόνυσος θέλησε νὰ ἐξαπλώσει τὴν καλλιέργεια τῆς ἀμπέλου στὴν Ἀττικὴ ἔπεισε τὸν βασιλιᾶ Ἰκάριο νὰ τὸ κάνει. 

Ὅταν ὁ τελευταῖος ἔφτιαξε κρασὶ πρόσφερε ἀπὸ αὐτὸ σὲ βοσκοὺς τῆς Ἀττικῆς γιὰ νὰ τοὺς κάνει νὰ τὸ συνηθίσουν.

Τὸ κρασί, ὅμως, ἦταν ἄκρατος οἶνος (δὲν ἦταν δηλαδὴ κρασὶ ἤτοι ἀνακατεμένο μὲ νερό), ὁπότε γρήγορα τοὺς ζάλισε καὶ νιώθοντας ἄσχημα, νόμισαν ὅτι ὁ Ἰκάριος προσπάθησε νὰ τοὺς δολοφονήσει.

Τότε, μέσα στὴ ζάλη τους, τὸν σκότωσαν καὶ τὸν ἔθαψαν σ' ἕνα μέρος ποὺ κράτησαν μυστικό.

 Ὅμως τὴν ταφὴ εἶδε ἡ σκύλα του Ἰκάριου ἡ Μαίρα, ἡ ὁποία ὁδήγησε ἐκεῖ τὴν κόρη τοῦ Ἠριγόνη ποὺ τὸν ξέθαψε καὶ τὸν ἔθαψε ἀλλοῦ μὲ τίς ἀνάλογες τιμές.

Ἡ συνέχεια εἶναι γνωστὴ καὶ ταυτίζεται μὲ τὴν κατάρα τῆς Ἠριγόνης στοὺς Ἀθηναίους. Λόγῳ τῆς πράξης τῆς αὐτῆς ἡ Μαίρα κέρδισε μιὰ θέση στὸν οὐρανὸ καὶ ἔγινε τὸ ἄστρο Μικρὸς Κύων, ποὺ ὅταν ἔβγαινε στὸν οὐρανὸ οἱ βοσκοὶ τοῦ Μαραθῶνα Ἀττικῆς του πρόσφεραν   θυσίες

.

Ἄλλη μεταμόρφωση τῆς Ἐκάτης ἦταν στὴ γνωστὴ Σκύλλα τοῦ ὁμηρικοῦ ἔπους Ὀδύσσεια. Ὁ θρῦλος διηγεῖται ὅτι ἡ Σκύλλα ἦταν κάποτε μιὰ πανέμορφη κοπέλλα. κόρη τῆς Ἐκάτης Κραταιΐδας ἀπὸ τον φόρκυνα ἢ τὸν Φόρβαντα -ἢ τῆς Ἔχιδνας ἀπὸ τὸν Τυφῶνα, τὸν Τρίτωνα ἢ τὸν Τυρρηνό- ἀλλὰ ὕστερα μεταμορφώθηκε σ' ἕνα φοβερὸ σκυλάμορφο τέρας, μὲ ἕξι κεφάλια καὶ δώδεκα πόδια. 

Ἡ Σκύλλα γαύγιζε σὰν μικρὸ κουτάβι καὶ ταυτιζόταν μὲ τὰ κόκκινα σκυλιὰ τοῦ ψυχοπομποῦ Ἄνουβι.

Ἄλλη πληροφορία γιὰ κυνοκέφαλα ὄντα προέρχεται ἀπὸ τὸν Ἰωάννη Τζέτζη (Εἰς τὸν Λυκόφρονα, 45 καὶ 50), ὁ ὁποῖος «...ἀναφέρει κάτι ποὺ φαίνεται νὰ ἔχει ἐσφαλμένα συναχθεῖ ἀπὸ ἀρχαία,ἀρχαῖα ἀγγειογραφία, ὅπου ἡ Ἀμφιτρίτη στέκεται δίπλα σὲ μιὰ πηγὴ ποὺ τὴν ἔχει καταλάβει ἕνα κυνόμορφο τέρας- ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρὰ τοῦ ἀγγείου εἶναι ἕνας πνιγμένος ἥρωας ποὺ περιβάλλεται ἀπὸ δύο τριάδες κυνοκέφαλες θεὲς στὴν εἴσοδο τοῦ Κάτω Κόσμου».

 Μὲ κυνοκέφαλες θεὲς ποὺ τὴ συνοδεύουν ἀπεικονίζεται ἡ Ἐκάτη, τὰ γνωστὰ στὴ φιλολογία ὡς «κυνοκέφαλα φάσματα τῆς Ἐκάτης», ἀπεικονίσεις ποὺ διασώζονται ἀκόμα καὶ σὲ χριστιανικὰ χειρόγραφα καὶ κώδικες, ὅπως π.χ. αὐτὸς τοῦ Παναγίου Τάφου" ἢ τῆς Ἐθνικῆς Βιβλιοθήκης τοῦ Παρισιοῦ".

Ἀπό το χῶρο τῆς μυθολογίας καὶ περνῶντας στὸ χῶρο τῆς ἱστορίας καὶ τῆς φιλολογικῆς παράδοσης εἶναι φανερὸ ὅτι ὅσα στοιχεῖα διαθέτουμε προέρχονται ἀπὸ καταγραφὲς ἐκστρατειῶν τῶν διαφόρων ἡρώων καὶ μυθικῶν (;) προσώπων σὲ ἄγνωστους τόπους μακρινούς, ὅπως π.χ. τοῦ Ἡρακλῆ, τοῦ Περσέα, τοῦ Θησέα, τοῦ Ἰάσονα κ.α.

 Εἰδικὰ γιὰ τοὺς σκυλόμορφους («Ἠμίκυνες»), πλάσματα ἀνθρώπινα μὲ κεφάλι σκύλου, γράφει πρῶτος ὁ Ἡσίοδος καὶ κατόπιν ὁ Αἰσχύλος, ποὺ μιλᾷ γιὰ «κυνοκέφαλους», ἐνῶ ἄλλοι περιγράφουν τέτοια τέρατα ποὺ συναντῶνται στὰ ταξίδια τῶν Ἑλλήνων ἀνατολικά, κυρίως στὴν Ἰνδία, σὲ ἐποχὲς ἀκόμα πρὶν τὴν ἄφιξη ἐκεῖ τοῦ Ἀλέξανδρου.

Ἡ ἐπαφὴ τῶν Ἑλλήνων μὲ τὴν Ἰνδία εἶναι πολὺ παλιά.

Σύμφωνα μὲ το θρῦλο, τὴ χώρα αὐτὴ εἶχε ἐπισκεφτεῖ ὁ θεὸς Διόνυσος καὶ ἡ ἀκολουθία του καὶ εἶχε διδάξει στοὺς κατοίκους της τὴν καλλιέργεια τῆς ἀμπέλου καὶ τὴν παραγωγὴ κρασιοῦ.

Πέρα ἀπό το μῦθο, ὅμως, ἡ ἱστορία ἔχει διασώσει πραγματικὲς ἐπαφὲς μὲ αὐτὴ τὴ χώρα καὶ πρῶτος, ἀπὸ ὅλους ὅσους τὴν ἀναφέρουν, εἶναι ὁ Σκύλαξ ὁ Καρυανδεὺς (520 π.Χ.) στὸ ἔργο τοῦ Γῆς περίοδος. 

Ὁ πρῶτος αὐτὸς Σκύλαξ, γιατί ὑπάρχει καὶ ἕνας νεότερος μὲ τὸ ἴδιο ὄνομα γύρῳ στὸ 350 π.Χ., κατ' ἐντολὴ τοῦ Δαρείου τοῦ Κοδομανοῦ εἶχε διαπλεύσει τὸν Ἰνδὸ ποταμὸ καὶ ἐκτέλεσε περίπλου ἀπὸ τίς ἐκβολές του ἕως τὴν Ἀραβία καὶ τὸ Σουέζ". Δυστυχῶς ὁ Σκύλαξ δὲν ἀναφέρεται σὲ Κυνοκέφαλους, κάτι ποὺ κάνει ἐκτεταμένα ὁ Κτησίας.

Ὁ Κτησίας ὁ Κνίδιος (5ος-4ος αἰ. π.Χ.) εἶναι ὁ πρῶτος Ἕλληνας συγγραφέας ποὺ ἔγραψε βιβλίο εἰδικὰ γιὰ τὴν Ἰνδία, τὰ Ἰνδικά, τὸ ὁποῖο ἀπωλέσθηκε, ὅπως καὶ τὸ ἄλλο περίφημο ἔργο του τὰ Περσικά.

 Ὅμως τὰ γνωρίζουμε διότι, ἐκτὸς τῶν λίγων ἀποσπασμάτων ποὺ ἔχουν διασώσει διάφοροι συγγραφεῖς -ὅπως ὁ Αἰλιανός-, τὰ περιλαμβάνει ὁ Φώτιος στὴν περίφημη «Βιβλιοθήκη» του, γνωστὴ καὶ ὡς «Μυριόβιβλος». 

Ὁ Φώτιος, μιὰ ἀπὸ τίς μεγάλες πνευματικὲς προσωπικότητες τοῦ Βυζαντίου, διετέλεσε Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης τίς περιόδους 857-867 καὶ 877-886.

Κάποτε μὲ ἀπόφαση τῆς Βυζαντινῆς Γερουσίας διορίσθηκε «πρέσβης στοὺς Ἀσσυρίους». Προτοῦ ἀναχωρήσει, συνέγραψε τὴ «Βιβλιοθήκη» ποὺ εἶναι οὐσιαστικὰ περίληψη 279 ἀκριβῶς βιβλίων ἀπὸ ὅσα εἶχε διαβάσει ὁ εὐρυμαθὴς Πατριάρχης, στὰ ὁποῖα ἀναφέρθηκε ἀπὸ μνήμης . 

Καὶ ἐπὶ τοῦ προκειμένου, τὸ ἔργο τοῦ Κτησία Ἰνδικὰ σαφέστατα εἶναι διαφοροποιημένο καὶ ὄχι ἀκριβές. Ἀντιπαρέρχομαι τὰ ὅσα «θαυμαστὰ» ἀναφέρει ὁ Κτησίας στὸ ἔργο του Ἰνδικὰ καὶ περιορίζομαι στὰ ὅσα ἔγραφε γιὰ τοὺς κυνοκέφαλους:

«Στὰ βουνὰ τοῦ Ἰνδοῦ ποταμοῦ ζοῦν ἄνθρωποι ποὺ ἔχουν κεφάλι σκύλου. 

Τὰ ροῦχα τους εἶναι ἀπὸ δέρμα ἄγριων ζώων.

 Δὲν μιλοῦν καμμιὰ γλῶσσα ἀλλὰ γαυγίζουν σάν τα σκυλιὰ καὶ συνεννοοῦνται μὲ τὸν τρόπο αὐτό.

 Οἱ Ἰνδοί τους ἀποκαλοῦν "Καλύστριους" ποὺ σημαίνει "κυνοκέφαλοι". 

Τὰ δόντια τους εἶναι ἰσχυρότερα ἀπὸ ἐκεῖνα τῶν σκύλων.

 Τοὺς βρίσκει κανεὶς μέχρι καὶ τοῦ Ἰνδοῦ ποταμοῦ. 

Εἶναι μαῦροι καὶ ἔχουν βαθὺ τὸ αἴσθημα τῆς δικαιοσύνης ὅπως καὶ οἱ ἄλλοι Ἰνδοὶ μὲ τοὺς ὁποίους ἄλλωστε εἶναι σὲ ἐπαφή.

 Καταλαβαίνουν τὴν γλῶσσα τῶν ἄλλων ἀλλὰ δὲν μποροῦν νὰ τοὺς μιλήσουν. Συνεννοοῦνται μὲ νοήματα ὅπως οἱ κωφάλαλοι.

το ἔθνος τους ἀριθμεῖ 120.000.»

Οἱ κυνοκέψαλοι ποὺ κατοικοῦν στὰ βουνὰ δὲν κάνουν καμμιὰ δουλειά. 

Ζοῦν ἀπὸ τὸ κυνήγι, τὸ κρέας τοῦ ὁποίου ξηραίνουν στὸν ἥλιο. 

Ἔχουν πρόβατα, κατσίκες καὶ ὄνους. Πίνουν γάλα καὶ ξυνόγαλα. 

Τρῶνε ἐπίσης τὸν καρπὸ τοῦ "σιπταχόρου" ποὺ εἶναι γλυκὸ καὶ ποὺ οἱ Ἰνδοὶ ξεραίνουν ὅπως οἱ Ἕλληνες τὴ σταφίδα.

»Οἱ κυνοκέφαλοι κατασκευάζουν σχεδία στὴν ὁποία φορτώνουν τοὺς ξεροὺς αὐτοὺς καρπούς, τὸ ἄνθος τῆς πορφύρας καθαρισμένο καὶ τὸ ἤλεκτρο, τὰ ὁποῖα ἀνταλλάσονν μὲ τοὺς Ἰνδοὺς ἔναντι ἄρτων, ἀλευριοῦ καὶ βαμβακερῶν ρούχων.

 Ἀγοράζουν ἀπὸ αὐτοὺς τὰ ξίφη ποὺ χρησιμοποιοῦν γιὰ νὰ κυνηγήσουν ἄγρια θηρία, ἀκόμη δὲ καὶ τόξα καὶ ἀκόντια, στὴ χρήση τῶν ὁποίων εἶναι ἐξαιρετικὰ ἱκανοί. 

Εἶναι ἀήττητοι γιατί ζοῦν στὰ ψηλὰ βουνὰ ποὺ εἶναι ἀπρόσιτα. Κάθε τρία χρόνια ὁ βασιλιᾶς τους χαρίζει 300.000 βέλη, 120.000 ἀσπίδες καὶ 500.000 ξίφη.

»Οἱ κυνοκέφαλοι δὲν ζόuν σὲ σπίτια. Ζοῦν σὲ σπήλαια, κυνηγοῦν θηρία μὲ τόξα καὶ ἀκόντια. Εἶναι τόσο γρήγοροι ὥστε ξεπερνοῦν τὰ θηρία αὐτὰ στὸ τρέξιμο.

»Οἱ γυναῖκες τους λούζονται μιὰ φορά το μῆνα ὅταν ἔλθει ἡ περίοδο τους -ποτὲ ἄλλοτε. 

Οἱ ἄνδρες δὲν λούζονται ἀλλὰ τρίβονται μὲ κάποιο λάδι ποὺ βγάζουν ἀπὸ τὸ γάλα καὶ σκουπίζονται μὲ δέρματα. Ντύνονται μὲ λεπτὰ δέρματα, ἄνδρες καὶ γυναῖκες.

Οἱ πλουσιότεροι φοροῦν λινὰ ἀλλὰ εἶναι λίγοι.

 Δὲν ἔχουν κρεβάτια. 

Κοιμοῦνται σὲ στρώματα ἀπὸ φύλλα δέντρου.

 Ὁ πλοῦτος ὑπολογίζεται μὲ βάση τὸν ἀριθμὸ τῶν προβάτων. Κατὰ τὰ λοιπὰ ὅμως εἶναι ἀρκετὰ ἰσόνομα κατανεμημένος.

»Ὅλοι τους, ἄνδρες καὶ γυναῖκες ἔχουν οὐρὰ ὅπως τα σκυλιά.

Οἱ ἄνδρες ἑνώνονται μὲ τὴν γυναῖκα "τετραποδιστί", ὅπως καὶ πάλι τα σκυλιά. Εἶναι δίκαιοι καὶ ζοῦν μέχρι 200 χρόνια».

ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τῶν Ἑλλήνων ὡς τὸν Πάπα Πιὸ τὸν Β'. Μερικοὶ συγγραφεῖς ἢ καλλιτέχνες περιέγραψαν ἢ ἀπεικόνισαν τέρατα, ποὺ ἀναπαριστοῦσαν ἄλλωστε καὶ τὰ γλυπτὰ τῆς ρωμαϊκῆς ἐποχῆς.

 

Πολὺ συχνὰ πράγματι παρίσταναν ἀνθρώπους μὲ κεφάλια σκύλων, μὲ μακριὰ αὐτιά, ἀνθρώπους φυτά, κενταύρους καὶ ἀνθρώπους κατὰ τὸ ἥμισυ ζῶα». 

Ἄρα ἦταν φαινόμενο ποὺ παρουσιάστηκε καὶ ἀλλοῦ ἐκτὸς Ἑλλάδος.

 Ὁ Ἠeers ἀναφέρει ὀνομαστικὰ κάποιον Ὀderic De Paderne «...ποῦ εἶχε ἐπισκεφθεῖ ὡρισμένες περιοχὲς τῆς Ἀσίας καὶ ποὺ διηγεῖται ὅτι συνάντησε πυγμαίους τριῶν σπιθαμῶν καὶ κυνοκέφαλους καὶ ἄλλα τερατόμορφα ὄντα...», ἐνῶ προσθετικὰ σημειώνεται καὶ ὁ Μάρκο Πόλο, ποὺ ἀναφέρει ὅτι κυνοκέφαλοι ζοῦσαν στὸ ἀρχιπέλαγος τοῦ Ἀdaman.

Ὅμως δὲν πρέπει νὰ μᾶς διαφεύγει κάτι. Ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Κτησία (5ος αἰ. π.Χ.) ἕως τὸ 1500 μ.Χ. (Κολόμβος) μεσολαβοῦν 2000 χρόνια καὶ δεδομένου ὅτι τὸ ἔργο τοῦ Κτησία Ἰνδικὰ ἀπωλέσθηκε, πρέπει νὰ βροῦμε ἀπὸ ποιά πηγὴ ἀντλήθηκε αὐτὴ ἡ παράδοση γιὰ τὴν ὕπαρξη κυνοκέφαλων ἀνθρώπων. Ἀλλὰ πρὶν φτάσουμε στὸν ἐνδιάμεσο κρίκο, πρέπει νὰ δοῦμε κάτι ἄλλο: τὴ σχέση τοῦ «κυνοκέφαλου» μὲ ἀντίστοιχα αἰγυπτιακὰ πρότυπα.

Πράγματι δὲν μπορεῖ νὰ περάσει ἀπαρατήρητη ἡ ταύτιση καὶ ἡ ὀνομασία.

 Ἡ ἑλληνικὴ λέξη Κυνοκέφαλος σαφέστατα ἀναφερόταν στὸν ἱερὸ μπαμπουΐνο τῆς αἰγυπτιακῆς θρησκείας, ποὺ εἶχε μορφὴ σκύλου, καὶ ὁ Reau στὸ θαυμαστὸ ἔργο του συνδέει τὸν Κυνόμορφο Ἅγιο Χριστόφορο μὲ τὸν Αἰγύπτιο θεὸ Ἄνουβι ποὺ εἶχε κεφάλι τσακαλιοῦ.

 Ὡστόσο ἡ μεταγενέστερη εὐρωπαϊκὴ παράδοση γιὰ τοὺς κυνοκέφαλους δὲν ὀφείλεται σὲ ἑλληνικῆς προέλευσης πηγή, ἀλλὰ στὸν Πλίνιο καὶ στὸ ἔργο του Φυσικὴ Ἱστορία (βιβλ. 7, 2.), στὸ ὁποῖο φυσικὰ προστέθηκαν καὶ ὅσα ἀναφέρονται στὴ σχετικὰ μὲ τὸν Μ. Ἀλέξανδρο φιλολογία, ἡ ὁποία ἔγινε ἀποδεκτὴ καὶ ἀπὸ Ἄραβες λόγιους μεταγενέστερων ἐποχῶν. Καὶ βέβαια αὐτὴ ἡ ἀλληλουχία εἶναι μιὰ θαυμάσια ἀπεικόνιση τῆς διάδοσης τῶν ἰδεῶν (καὶ ἰδεοληψιῶν) ἀπὸ τὸν ἕναν πολιτισμὸ στὸν ἄλλο.

Ἡ μυθιστορία τοῦ Ἀλέξανδρου

 

Στὴ γνωστὴ παραλλαγὴ τοῦ μυθιστορήματος τοῦ Ψευδο-Καλλισθένη Τὸ Μυθιστόρημα τοῦ Ἀλέξανδρου, ποὺ γνωρίζουμε καὶ ὡς Φυλλάδα τὸν Μέγ' Ἀλέξανδρου, θέμα στὸ ὁποῖο ἔχω ἀναφερθεῖ σὲ σχετικὸ ἄρθρο, ἀναφέρεται ἡ συνάντηση τοῦ στρατηλάτη μὲ τοὺς κυνοκέφαλους:

 «...Ἀπ' αὐτοῦ ἡμέρας δέκα ἐδιάβη εἰς ἕνα τόπον, ὅπου ῆτον οἱ Σκυλοκέφαλοι. Τούτων τὸ κορμὶ ῆτον ἀνθρώπινον, τὸ κεφάλι σκύλινον, καὶ ἡ φωνή τους ἀνθρώπινη καὶ ἐπεριπατούσαν ὡσὰν σκυλιά. Ἐσκότωσεν ὁ Ἀλέξανδρος πολλοὺς καὶ ἀπὸ ἐκείνους, καὶ μετὰ δέκα ἡμέρας ἀφήνοντας τὸν τόπον τους, ἐπῆγε εἰς ἕνα χωρίον...»....

Αὐτὴ ἡ σύντομη ἀναφορὰ φαινομενικὰ εἶναι ἀρκετὴ ὥστε νὰ δικαιολογήσει τὴν ἔκταση τῆς παρουσίας κυνοκέφαλων στοὺς μεταγενέστερους χρόνους καί την τόσο ἔντονη ἐπιρροή τους στὴ βυζαντινὴ ἁγιογραφία καὶ στὸ Χριστιανισμὸ ἐν γένει.

 

Ὅπως φαίνεται, ὅμως, ἡ μυθιστορία τοῦ Ἀλέξανδρου εἶχε ἄλλη, πολὺ μεγαλύτερη διεισδυτικὴ ἱκανότητα καὶ δὲν ὑπῆρξε ἕνα ἀκόμη ἑλληνικὸ μυθιστόρημα ἀνάμεσα στὰ πολλὰ ἄλλα τῆς ἑλληνιστικῆς ἐποχῆς.

Αὐτὴ ἡ ὑπὲρ τὰ ὅρια  καὶ ἀποδοχὴ τοῦ Μ. Ἀλεξάνδρου  συνέβῃ φυσικὰ. 

Ἀπὸ ὅλους τοὺς ἱστορικούς, ἐρευνητὲς καὶ μελετητὲς τῆς λογοτεχνίας εἶναι σήμερα ἀποδεκτὴ ἡ ἄποψη ὅτι τὸ λογοτεχνικὸ εἶδος ποὺ γνωρίζουμε ὡς μυθιστόρημα ἀποτελεῖ μιὰ ἑλληνικὴ συνεισφορὰ στὴν παγκόσμια λογοτεχνία.

 

Στὴν παράδοση γιὰ τὴν ἐπαφὴ τοῦ Ἀλέξανδρου μὲ τοὺς κυνοκέφαλους ἀνήκει μιὰ λαογραφικὴ ἀναφορὰ ἀπὸ τὴ Ρουμανία, καὶ εἶναι ἐνδιαφέρουσα ἀπὸ τὴν ἄποψη τῆς διάστασης ἀλλὰ καὶ παραμόρφωσης τοῦ μύθου:

                               

 

«Ὁ Θεὸς ἔστειλε τὸν μέγαν Ἀλέξανδρο νὰ τιμωρήσει τοὺς κακούς. Ὅταν ὁ Ἀλέξανδρος ἐνίκησε τὸν Βασιλέα Πῶρο, τὸν ἔπιασε καὶ τὸν ἐφυλάκισε μέσα στὰ σκοτεινὰ κοιλώματα μιᾶς λοφοσειράς, ποὺ ἔκλεινε τοὺς σκυλοκέφαλους.

      Ἀπὸ ἐκεῖ ὁ Πῶρος δὲν ἠμπορεῖ νὰ βγεὶ παρὰ στὸν κατοπινὸ καιρό. 

Πάνω ἀπὸ τοὺς λόφους αὐτοὺς ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος ἔμπηξε μιὰ φούρκα (δίκρανο) καὶ τοῦ ἔβαλε μιὰ καμπάνα ποὺ κτυπᾷ μονάχη της μὲ τὸ φύσημα τοῦ ἀέρα.

 Οἱ σκυλοκέφαλοι, ὅταν ἀκοῦνε τὴν καμπάνα, ξέρουν πὼς ὁ Ἀλέξανδρος εἶναι ἐκεῖ καὶ τοὺς φυλάει. Αὐτοὶ θὰ βγοῦν στὸν κατοπινὸ καιρὸ καὶ θὰ ἀρχίσουν τὴ δουλειὰ ποὺ γι' αὐτοὺς τοὺς προώρισε ὁ θεός. 

Οἱ σκυλοκέφαλοι ἔχουν ἕνα μάτι στὸ μέτωπο κι ἕνα στὸν τράχηλο. 

Εἶναι βίαιοι καὶ ὑπερβολικὰ κακοί. Ἡ ὁμιλία τους εἶναι ἄσχημη. Πιάνουν τοὺς ἀνθρώπους καί, ἀφοῦ τοὺς λιπαίνουν, τοὺς ψήνουν στὸ φοῦρνο καὶ τοὺς τρῶνε».

Τὰ ἴδια περίπου ἀναφέρει καὶ ἡ ἑπόμενη παράδοση:

 

«Ὁ ἀέρας κινεῖ τὰ καράβια στὶς θάλασσες καὶ καθαρίζει τὴν ἀτμόσφαιρα ἀπὸ τὰ κακά. Αὐτὸς κτυπᾷ καὶ τὴν καμπάνα, ποὺ ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος ἔβαλε ἐπάνω ἀπὸ τοὺς λόφους, ὅπου εἶναι, κλεισμένοι οἱ σκυλοκέφαλοι, ποὺ θὰ βγοῦν ἔπειτα ἀπὸ καιρούς».

Οἱ δύο αὐτὲς παραδόσεις ποὺ σαφέστατα ἀνήκουν στὸν κύκλο περὶ Μ. Ἀλεξάνδρου, παρουσιάζουν μιὰ νέα ἐκδοχή- εἰσβάλλουν στὴν ὅλη μυθιστορία τῶν μονόφθαλμων-ἀνθρωποφάγων (κύκλωπες;), τοὺς ἐπονομαζόμενους καὶ μονομμάτηδες, ἐνῶ ἕνας μονομμάτης δράκος ἀναφέρεται σὲ παραμύθι ἀπὸ τὴν Κερασούντα. Ἀκόμα μιλοῦν ἢ ὑπαινίσσονται ὄντα μὲ τρία μάτια, γνωστοὺς ὡς Τριαμμάτες, ποὺ καὶ αὐτοὶ σχετίζονται μὲ τοὺς κύκλωπες σύμφωνα μὲ δημώδεις παραδόσεις.

 

                               

Ὅπως ὑποστηρίζει ὁ Ἀnsbacher, ὁ μῦθος τῶν κυνοκέφαλων ὑπάρχει καὶ στὴν ἀραβικὴ φιλολογία, κάτι ποὺ εἶναι φανερὸ στὸ ἔργο τοῦ Ἄραβα λόγιου Ἀl-Qazwini, ὁ ὁποῖος ἀναφέρεται σὲ μιὰ φυλὴ κυνοκέφαλων ποὺ εἶχαν πρόσωπο σκύλου, σῶμα ἀνθρώπινο καὶ φτερά(!), μιὰ παραλλαγὴ τοῦ μύθου ποὺ δὲν συναντᾶμε πουθενὰ ἀλλοῦ. Μιὰ δεύτερη παραλλαγὴ θέλει τοὺς κυνοκέφαλους μὲ δύο σώματα(!) καὶ ὑπάρχουν σχετικὰ ἀπεικονίσεις τους στὰ ἔργα τοῦ Wolfhardt ἢ τοῦ Aldrovandi.

Ὡς ὄντα μὲ διπλὴ σωματικὴ ἐμφάνιση -ἀνθρώπου καὶ σκύλου- οἱ κυνοκέφαλοι ἐμφανίζονται κυρίως στοὺς σλαβικοὺς λαούς, ὅπου ἡ λαϊκὴ φιλολογία τοὺς θεωρεῖ καννίβαλους καὶ μερικὲς φορὲς τοὺς ταύτιζαν μὲ τοὺς Τάρταρους (236), καὶ στὴν Ἑλλάδα ἔχουμε σχετικὲς ἀναφορές, ὅπως ἀναφέρει ὁ Οἰκονομίδης: «Ἐν Θράκῃ διηγοῦνται ὅτι "οἱ κυνοκέφαλοι ἀπ' ἐμπρὸς εἶναι ἄνθρωποι καὶ ἀπὸ πίσω σκύλοι ἀπ' ἐμπρὸς μιλοῦν καὶ ἀπὸ πίσω γαυγίζουνε ἀπ' ἐμπρὸς σὲ καλοπιάνουνε καὶ ἀπὸ πίσω σὲ τρῶνε". Ἐν Λακεδαίμονι παραδίδονται ὅτι οὗτοι κατοικοῦσαν παρὰ τὴν Βουρλιὰν καὶ ἔτρωγαν ἀνθρώπους. Εἰς ἑλληνικὰ τινὰ παραμύθια οἱ κυνοκέφαλοι εἶναι παραπλήσιοι πρὸς δράκους, ποὺ καταπολεμεῖ ὁ παραμυθιακὸς ἥρωας καὶ γίνεται κύριος τῶν θησαυρῶν αὐτῶν».

 

Ὁμοιότητα πρὸς τοὺς κυνοκέφαλους ἔχουν ἡ συκιένεζα τῶν Ἀλβανῶν, ὁ psoglavi τῶν Βουλγάρων καὶ οἱ capcani ἢ catsuni (κατσαοῦνοι) τῶν Ρουμάνων, ἔτσι γιὰ νὰ πάρουμε μιὰ γενικότερη βαλκανικὴ ἰδέα περὶ κυνοκέφαλων. Ὑποθέτω ὅτι σὲ ἁδρὲς γραμμὲς αὐτὴ εἶναι μιὰ συνολικὴ σκιαγράφιση τοῦ ἱστορικοῦ προβλήματος ποὺ ἀφορᾷ στοὺς κυνοκέφαλους, τοὐλάχιστον μέχρι τὸ τέλος τοῦ Μεσαίωνα, ὁπόταν ἔχουμε καὶ πάλι μιὰ ἰδιάζουσα «ἔξαρση» πληροφοριῶν γύρω ἀπὸ τὸ θέμα, ὅπως ἔχω ἀναφέρει ἤδη.

Ἐκτὸς τοῦ Ὀderic de Paderne, τοῦ Φραγκισκανοῦ καλόγερου, ποὺ ἄλλοι ὀνομάζουν Oderico of Pordenone, τίς ἴδιες θεωρίες πρέσβευε καὶ ὁ John Mandeville, ἐνῶ ἡ ὅλη ἱστορία (ἀναφορὰ δηλ. σὲ τερατόμορφους ἀνθρώπους) ἐπιτάθηκε μὲ τίς ἀνακαλύψεις καὶ ἐξερευνήσεις τον 15ου αἰῶνα. Ὅμως ὅσο τὰ ὅρια τοῦ γνωστοῦ κόσμου ἐπεκτείνονταν λόγῳ αὐτῶν ἀκριβῶς τῶν ἐξερευνητικῶν ταξιδιῶν, οἱ φῆμες γιὰ τὴν ὕπαρξη κάποιας φυλῆς κυνοκέφαλων ἀνθρώπων ὑπεχώρησαν καὶ οἱ πληροφορίες περιορίστηκαν στὸ μυθολογικὸ παρελθόν.

Προφανῶς αὐτὸ τὸ μυθολογικὸ παρελθὸν ἐπέζησε μέσῳ μιᾶς ἄλλης διαδικασίας: τῆς παρουσίας στὴ χριστιανικὴ ἱστορία καὶ εἰκονογραφία ἑνὸς ἁγίου μὲ κυνοκέφαλη ἐμφάνιση, τοῦ Ἁγίου Χριστόφορου, τοῦ προστάτη τῶν αὐτοκινητιστῶν.

Πῶς συνέβῃ τὸ καθόλα παράδοξο αὐτὸ φαινόμενο;

Ὅταν ὁ Χριστιανισμὸς ἑδραιώθηκε ὡς ἐπίσημη θρησκεία τοῦ Ἀνατολικοῦ Ρωμαϊκοῦ κράτους, ποὺ γνωρίζουμε ὡς Βυζάντιο, εἰδικὰ ἀπὸ τὸν 4 ἕως τὸν 6ο αἰῶνα, οἱ λεγόμενοι παγανιστές, δηλαδὴ οἱ Ἐθνικοί, οἱ Ἕλληνες Δωδεκαθεϊστὲς ὑπέστησαν δεινοὺς διωγμοὺς καὶ ἡ θρησκεία τους ἀπαγορεύθηκε τοὐλάχιστον ἐπισήμως διότι ἐν κρυφῷ αὐτὴ ἐπέζησε γιὰ πολλοὺς αἰῶνες ἀκόμη.

Καὶ ὄχι μόνο ἐπέζησε, ἀλλὰ διέτρησε τίς λαϊκὲς δοξασίες περὶ χριστιανισμοῦ καὶ ἁγίων ἐμβολιάζοντας τες μὲ διάφορα παγανιστικὰ ἔθιμα, ὅπως τὰ χελιδονίσματα, τὰ λιθοβολία κ.λπ. Στὸ ἐπίπεδο τῆς τέχνης, μεταξὺ τῶν ἄλλων, αὐτὸ ὑλοποιήθηκε κυρίως μὲ τὴν παρουσία τοῦ κυνοκέφαλου Ἁγίου Χριστόφορου, μοναδικοῦ (μὲ τὴν ἔννοια τους παράδοξου) χαρακτηριστικοῦ τῆς βυζαντινῆς τέχνης, ὅπως τὸ παρουσίασε διεξοδικὰ σὲ σχετικὴ ἐργασία του ὁ Χ. Χοτζάκογλου.